کلمات ترکی در باره پول و مالیه
کلمات ترکی در باره پول و مالیه
پول : آقچا : Aqça
سکه : یارماق : Yarmaq
اسکناس : چاو : Çav
مالی : آقچال : Aqçal
مالیه : آقچالی ایشلر : Aqçalı İşlər
خزانه : آغی : Ağı
خزانه داری : آغیچی : Ağıçı
واحدهای پول تورکی (به ترتیب نزولی) :تومه ن : Tümən ، سوم : Som ، تنگه : Təngə ، تییین : Tiyin، باسیق Basıq ، بنه ک : Bənək
حواله، برات : بیچه ک : Biçək
ضرابخانه : باسیق ائوی : Basıqevi
کارت اعتباری : قامدو : Qamdu
سند : بلگه : Bəlgə
امضا : ایزباس İzbas
مهر : دامقا : Damqa
فرمان دولتی : یارلیق : Yarlıq
توشیح رسمی : توغرا : Tuğra در گذشته امضاء -نشان سلاطین ترک که به اسناد رسمیت می بخشید )رسمی : توغرالی : Tuğralı
سند رسمی = توغرالی بلگه : Tuğralı Bəlgə
تومن : Tümən (تومان، تمان، تمن، تومانه، طومان) : کلمه ای تورکی-آلتائی به معنی ده هزار، واحد شمارش معادل ده هزار، واحد پول، واحد پولی بزرگ در دولت های تورکی حاکم بر ایران امروز، ایالت و توده بزرگ انباشته شده، تعداد زیاد، بیشمار، قصبه ای مشتمل بر صد ده، واحد نظامی مرکب از ده هزار سرباز، قشونی متشکل از ده هزار سپاهی (از همینجا رتبه امیر تومان به معنی فرمانده ده هزار، سرلشکر) است. تومان در اصل بر رقم های کلان دلالت می کرده است.
مصدر تومه نمق در زبان ترکی به معنای ثروتمند شدن و زیاد شدن از همین کلمه مشتق شده است. (اٶکوش اٶودو ایله، تومن مین ثنا × اوغان بیر بایاتا اونا یوخ فنا / عتبه الحقایق /
Öküş övdü ilə Tümən min səna/ Uğan bir bayata, ona yox fəna )
کاربرد تومان در سنگ نوشته های ترکی حکایت از پیشینة کهن این واژه دارد.
ریشة واژة تومان را مونقولی، تورکی و برخی نیز چینی دانسته اند. تومن زبان در تخاری کهن با ضبط تمان - تیمن و در تخاری متأخر به شکل تومانه در معنای ده هزار به کار رفته است. بعضی بر آن انند که این واژه از زبان چینی کهن یا پیش از چینی به زبان تخاری راه یافته است.