تاکید نادرشاه به دفعات بر تورک و تورکمان بودن خود

اشاره : در منابع فارسی بین ترکمن، تورکمن و ترکان آزربایجانی تورکمان، فرق گذاشته نمی شود و نتیجتا ایلات و دولت های ترک آزربایجانی مانند آق قویونلو، قاراقویونلو، صفوی، و قاجار به خطا ترکمن نامیده می شوند. این منابع فارسی، به خطا ایل قزلباش افشار و در نتیجه دولت افشاری را نیز دولتی ترکمن توصیف می کنند. در حالی که ایل افشار، جزء ایلات آزربایجانی تورکمان، یعنی قزلباش بوده و غیر از ایل آوشار سنی مذهب منسوب به خلق ترکمن است.

ایل جلایر خراسان

طوایف جلایر از اقوام مشهوری هستند که در عصر مغول همراه با سپاه چنگیزخان  وارد خراسان شده‌اند و در منطقة مرزی به خصوص کلات سکنی گزیده‌اند.

طوایف جلایر از دوره مغول تا دوره پهلوی در منطقة کلات جزء خانواده‌های با نفوذ و از حکام محلی  محسوب می‌شوند که از دورة صفویه تا قاجار خدماتی را انجام داده‌اند. یکی از بزرگان جلایر که در دورة نادرشاه خدمات ارزنده‌ای انجام داده طهماسب خان جلایر (وکیل الدوله) می‌باشد. طهماسب خان در جنگ نادر با عثمانی‌ها در میاندوآب و ارومیه و افاغنه هرات با فرماندهی قسمتی از سپاه نادر با شهامت و شجاعت با دشمن نبرد دلیرانه نمود که به پیروزی سپاه نادر انجامید و به پاس این خدمت از طرف نادر به دریافت لقب خانی و فرمان حکمرانی راز و قوش خانه سرافراز شد. همچنین در دورة افشاریه یلنگ توشخان جلایراز افراد مورد اعتماد نادرشاه افشار بوده است که کار اختفای جواهرات سلطنتی نادرشاه را در کلات بر عهده داشته است. از حکام محلی کلات از خاندان جلایر می‌توان به فتح علی خان (فتح الملک) اشاره نمود

گردآوری :  آتاتیمور

(تصویری قدیمی از دورنمای روستای گریوان که توسط عکاس مخصوص ناصرالدین شاه گرفته شده است و در آرشیو اداره پست بجنورد نگهداری می شود)

نویسنده : دکتر هادی گریوانی

ویراستار : اسماعیل سالاریان

اشاره : این مقاله در سال 1389 توسط دکتر هادی گریوانی نگارش یافته است و برای اولین بار پس از ویرایش  در وبلاگ " زبان و ادبیات ترکان خراسان " منتشر می شود.

گریوان روستایی در بخش مرکزی و جنوب بجنورد و در خراسان شمالی واقع است. تاریخ گریوان را به سه دوره می توان تقسیم کرد: دوران باستان، دوران پس از اسلام آوردن مردمان بومی و ساکن در محل و گریوان در چند صد سال اخیر.

 

با ترکان رامیان آشنا شویم 

اشاره : به غیر از مناطق ترک نشین خراسان، ساکنان برخی از شهرستانها، بخش ها، دهستان ها و روستاهای استان گلستان و سمنان نیز از ترکان خراسان هستند که در این پست به معرفی ترکان رامیان و نمونه صنایع دستی سنتی آنها خواهیم پرداخت.

معرفی شهرستان رامیان :

شهرستان رامیان از نظر طبیعی به دو قسمت جلگه ای و کوهستانی تقسیم می شود،  رامیان، دلند و خان ببین از شهرهای این شهرستان است و در آخرین سر شماری جمعیتی بالغ بر 85324 نفر و وسعتی در حدود 73/780 کیلومتر مربع دارد. این شهرستان در فاصله 75 کیلومتری از مرکز استان واقع گردیده و  دارای جنگل های غنی و چشم اندازهای زیبا است.مردمان این شهرستان اکثرا از ترک های قارا اؤیلو (گرایلی) خراسان هستند.

ترک هاى گرایلى و قرایى در خراسان

یازان  : مئهران باهارلی 

معنای " گیراى " و یا " گراى " : " گیراى " و یا " گراى " که در زبان ترکى به شکل اسم مذکر بکار می رود در زبان مغولى به معنى " لایق " و " مناسب " و " شایسته " است. ریشه آن شکل تصغیرى کلمه " کر " ترکى به شکل " کر+ئى " است. همچنین " گئراى  " که آن هم نام مذکر است در ترکى به معنى " آبى روشن " و یا " آبى آسمانى" است. اشکال مختلف این نام به صورت " کئرئى "٫ " کیرئى "٫ " کیراى "٫ و " گیراى " در نام هاى طوائف مختلف خلق هاى ترکى آزربایجانی٫ ترکمن٫ باشقیرد٫ قزاق ٫ همچنین بوره ت و مغول (با پسوند تصغیرى ت به شکل " کئرئ+یت= قریت "٫ " قارائیت ") دیده مى شود. گیراى لقب خان هاى تاتار کریمه و داغستان و یا شاهزادگان منسوب به خان هاى شبه جزیره کریمه (در ساحل شمالى دریاى سیاه٫ واقع در اوکراین ) هم بوده است. این منطقه موطن ترک هاى یهودى موسوم به قاراییت و یا قاراییم نیز هست که محتملا با طوائف گرایلى- قارایى پیوندهایى دارند. ( بسیارى٫ قاراییت - قاراییم ها را از اخلاف ترکهاى خزر شمرده اند)

 

وضعیت خراسان در زمان ساسانیان :

خراسان بزرگ قبل از ورود آریایی ها سرزمین ترکان سکا و هون ها بود و پس از وارد شدن آریایی ها نیز باز هم قدرت خود را با ترکهای داهه(آشکانیان) حفظ کرد.

ترکان اشکانی تلاش بسیاری برای بهبودی خراسان انجام دادند، اما پس از حمله ساسانیان تمام این تلاش ها به نابودی کشیده شد.

وضعیت خراسان در زمان ساسانیان با تمام مناطق دیگر ایران تفاوت داشت. در خراسان ترک های اغوز حکومت می کردند و مناطق مرزی با حکومت ساسانی داشتند، به گونه ای که از سوی شمال غرب به گرگان ختم میشد و از سمت جنوب تا نزدیکی سبزوار و توس می رسید

معرفی استاد تقی خسروی :

استاد تقی خسروی با تخلص" آرچه " متولد1341 روستای شغل آباد (صدو ) از توابع شهرستان قوچان در خراسان رضوی، شاعر ترک خراسانی و عارف و نوازنده دوتار هستند و اشعارترکی سروده ایشان غالباً به سبک ترکی خراسانی است. فعالیت هایی که ایشان انجام می دهند، تعمق و غور در سرودهای مختوم قلی، نباتی، فضولی و اشعار روایتی خراسان و تصیح دست نوشته این گونه اشعار است. کتاب روایتی، شعری "یوسف و ذلیخا" را نیز در دست اقدام دارند .

سرداران بزرگ نادر شاه افشار :

در خراسان بزرگ ایل های بزرگی از ترک تباران وجود دارد و اینان هسته اصلی حکومت ترک خراسانی افشاریان را تشکیل می دادند، به گونه ای که در پی حمله افغان ها به ایالت خراسان، صفی خان بغایری در گرجستان به سر می برد و نادر شاه که در خراسان بود، برای حفظ منطقه نامه ای به وی نوشت تا هر چه سریعتر برای حفظ جان و مال و ناموس به خراسان باز گردد. نام این سرداران به شرح زیر است :

نگاهی به لهجه های مختلف زبان ترکی خراسانی

همانگونه که می دانید سرزمین بزرگ و پهناور خراسان که امروزه در 5 کشور تقسیم شده است.  در گذشته محل عبور و مرور ایل ها و اقوام زیادی بوده است. بخاطر همین دستخوش تغییرات زیادی بوده است. در خراسان نزدیک به 350 نوع لهجه از زبان ترکی وجود دارد. بدلیل متفاوت بودن ایل های ترک خراسانی تفاوت های اندکی نیز در میانشان موجود است.

آدرس دانلود : اینجا

http://kh-turks.ir/post/55

 

خوراسان تورکلرین آتا- بابا سوزلرین نن

سلطان محمود دن کاتا - بؤیوک آلله‌ دی : بزرکتر از سلطان محمود خداست.  

سلطان محمود و طالم و مظلوم

اشاره : در این مقاله برخورد سلطان محمود با یکی از ظالمین در بار خود را آورده ایم تا بدین وسیله تفاوت تاریخ نویسی واقعی ترکان و جعلیات در تاریخی نویسی شوونیزم که دیگران برای ملت ترک نوشته اند معلوم شود.

غزنویان از امپراطوری های تــُرک نژاد بود که به مدت 239 سال بر منطقه بزرگی از خاورمیانه و آسیای مرکزی حکومت می کرد. تاریخ حکومت این امپرا طوری ترک از سال 344 هجری قمری تا 583 هجری قمری به طول انجامید.

سلطان محمود. به دلیری و بی‌باکی و کثرت فتوحات و شکوه دربار در تاریخ اسلام، هوش سرشار و درک سریع مشهوراست. وی اولین فرمانروا در قلمرو خلافت اسلامی است که به خود عنوان «سلطان» داد تا استقلال خود را از دستگاه خلافت نشان دهد.

زبان کهن ترکی خراسانی

در تاریخ اولین  نشانه از ترکان خراسان به حکومت اشکانیان باز می گردد. حکومت اشکانیان از تبار داهه (داها) بودند. داهه یک نژاد دو رگه از قوم سکاهای تُرک بود.

منطقه خراسان از گذشته مرکزیت بزرگ و اجتماع عظیم ترکها بوده است و امروزه نیز اگر نگاهی به خراسان بزرگ داشته باشیم خواهیم دید که هنوز هم ترکها بر این سرزمین سلطه دارند مرکزیت های بزرگی که امروزه ترکنشین هستند. از جمله : هرات- مزار شریف- بجنورد- شیروان- قوچان- توس (مشهد)- مرو - سمرقند- بخارا و تاشکند.