خوراسان دا اوچانلارین آدی 

یازار : حسن شیروان
جیغنا و یا جقنه : کوچکترین پرنده شکاری که معمولا پرندگان کوچک مانند گنجشک را شکار می کند.
بای سنقر : کوچکتر از قرقی  و این پرنده فقط در آسمان به پرندگان حمله می کند و پس کوبیدن بر سر شکار آنرا سرا زیر بسوی زمین می نمایند و برخی در خوراسان به بای سنقر آغ سنقر نیز می گویند.
بای قوش : جغد و یا بای قوش های خوراسان کوچک هستند و پرندگان کوچک تر از خود را شکار می کنند.
قرغی : برزگتر از جیقنه و بای سنقر و قرغی به غیر از پرندگان کوچک و بزرگ، خرگوش و ... نیز را شکار می کند.
قارتال : بزرگتر از قرغی و این پرنده شکاری می تواند، گرگ، گوسفند، روباه و ... شکار نماید.
قوش : بزرگترین پرنده شکاری در خوراسان است و یا بود و مدتی است که از این پرنده شکاری خبری نیست. صورت قوش مانند صورت بای قوش می باشد و منقار آن مثل قرغی و قارتال است.
در زبان تاتی اسامی پرندگان شکاری وجود ندارد و آنها با استفاده از زبان عربی به پرندگان شکاری "شاهین" و "عقاب" می گویند.

زرتشت پیامبر تورک و ساوالان مقدس

نام_مادر_زرتشت

نام مادر زرتشت "دوغدو" بوده است که این کلمه در هیچ زبانی به جز زبان ترکی معنی خاصی ندارد. دوغدو از مصدر دوغماق (زائیدن ) است که این کلمه را میلاد معنی کرده اند. جالب است که این اسم علاوه بر اینکه یک کلمه ترکی است اسمی است که فقط مناسب یک زن می باشد چون همانطور که اشاره شد از مصدر دوغماق (زاییدن) میباشد.

آتشکده_و_امامزاده

امروزه زنان مردان آزربایجانی اماکن مقدس و یا به قولی امامزاده ها را "اوجاق " مینامند. لازم به ذکر است که کلمه اوجاق یک کلمه ترکی به معنی آتشدان یا آتشکده هست. (اود = آتش+جاق = محل). برای اطمینان از ترکی بودن این کلمه به فرهنگ لغت معین یا دهخدا مراجعه کنید. جالب است که هنوز هم پس از گذشت 1400 سال از مسلمان شدن مردم آذربایجان از اماکن مقدس آتشکده نام برده می شود و جالب تر اینکه از ترکی این کلمه (اوجاق ) استفاده میشود. یعنی مردم آذربایجان چند هزار سال قبل زرتشتی و تورک بوده اند.

نام‌های جغرافیایی

دکتر ح. م. صدیق:

نام‌های جغرافیایی، نشان از ذوق و میل انسان‌ها به سرزمین خود دارد و در واقع عصاره‌ی اندیشه‌ی تعلق انسان‌ها به سرزمین، و وطن انگاشتن آن‌ است. برای این رمزگشایی و اتیمولوژی آن‌ها تمسک به دانش‌های دیگر نظیر زبانشناسی، باستان‌شناسی، علم الادیان، تاریخ، جغرافی، قوم‌شناسی، جامعه‌شناسی، میتولوژی و جز آن نیز بایسته است. و در واقع نام‌شناسی و نام‌پژوهی، این دانش‌ها را به هم نزدیک می‌سازد.

متاسفانه در کشور ما پژوهش در نام‌های جغرافیایی به صورت رسمی و سیستمی شروع نشده است و کارهای پراکنده اغلب از سوی علاقه‌مندان و به صورت خودجوش انجام گرفته است. از سوی دیگر تحریف و دگرگون‌سازی نام‌های جغرافیایی که به یک بیماری نفرت‌زایی تبدیل شده است، واکنش‌های گوناگونی را از سوی کسانی که مایل به تسلیم به این بیماری نیستند برانگیخته است.

در کشور ما دستکاری در نام‌های جغرافیایی و دگرگون سازی آن‌ها پس از انقراض قاجاریه و برآمدن حکومت وابسته‌ی پهلوی آغاز گردید. شرکت نفت انگلیس در ایران، انجمن لغت‌سازی وزارت جنگ، هیئت وزیران و دفتر مخصوص دربار شاهنشاهی در این حرکت پیشقدم و هماهنگ بودند و بعدها، یعنی از سال 1314 ش. ، نهادی با نام «فرهنگستان زبان فارسی» تاسیس کردند و این وظیفه را به عهده‌ی آن نهادند. این نهاد توانست مصوّبه‌های موازی نهادهای گوناگون فوق را در یک کانال به ظاهر علمی و ملی در هم ادغام کند و سیاست انگلیسی یکسان‌سازی قومی را در ایران پیش ببرد. در حالی که بحث نام‌های جغرافیایی در کشورهای دیگر در جدول وظایف فرهنگستان (آکادمی) نمی‌گنجد.

✅اورمو نام صحیح مرکز استان آذربایجان غربی

✍️نویسنده : امیر مقدمی‌کیا

🔷نام اور+مو،نامی کاملأ سومری است که بنابه اسناد تاریخی کاملأ مشخص می‌شود که قدیمی‌ترین و صحیح ترین نام شهر بوده‌ است.

در ابتدا به بررسی دو کلمه #ارومیه و #اورمیه که خواهان زیادی نسبت به دیگر نام‌های قبلی این شهر دارند می‌پردازیم.

🔷نظریه نادرست نام ارومیه که از سوی هواداران روسی، آشوری و دیگر مخالفین تورک‌ها جهت تحریف هویت تاریخی تورکان مورد استقبال قرار گرفت باعث شد که عده کثیری ناآگاهانه فریب خورده و از این نظریه حمایت کنند.

دلیل حمایت عده‌ای از نگارش ارومیه این است که اینان معتقدند، این شهر از قدیم الایام دروازه روم بوده و تبدیل به رومی شده و با پسوند عربی "ه" که برای نشان دادن جا و مکان در عربی به کار میرود ،که نهایتأ به شکل روم یا رومیه درآمده است که این نظریه منسوخ بوده چرا که دروازه روم آنچنان که از بقایای جاده ابریشم مشخص است در شهر ما نبوده است در نتیجه نام اروم و ارومیه کاملأ نادرست است.

راه های تشخیص کلمات ترکی که در زبان فارسی کاربرد دارند!

✔️ 1 / کلماتی که به مه ختم میشوند مانند گزمه, ساچمه, دیشلمه, دولمه, چکمه , قابلمه, قیمه, سرمه, سورتمه, یورتمه, تخمه, کرشمه, چمباتمه, تکمه (تیکمه تیکماق دوختن) , و ......

✔️ 2 / کلماتی که به پسوند چی ختم می شوند مانند مانند سورچی, قیچی, قاچاقچی , شارکیلاریزین, توپچی, یالانچی و ......

✔️ 3 / کلماتی که به چه یا جه ختم می شوند ( چه پسوند تصغیر در زبان تورکی است مانند ک در فارسی) مانند : تانریجه ( تانری+جه : الهه), بچه , گوجه (گوی " سبز" +جه) بوقچه (بوق " چمدان "+چه) طاقچه, باغچه و کوچه (کوی " روستا " +چه) غنچه (غونچا)، سئرچه, تپانچه; یونجه و....

✔️ 4 / کلماتی که به اق ختم می شوند مانند قاچاق, چلاق, قالتاق, ییلاق, قشلاق, الاق, یراق, چماق, قنداق, باتلاق, چخماق سنجاق, بایراق (بیرق), چراق, ( چیرماق یعنی سوسوکردن ), سراغ (سوراق سوروماق یعنی پرس وجو کردن) و ....

✔️ 5 / کلماتی که به َک ختم می شوند مانند تشک, اوردک, الک, یدک, ببک, کولاک ( کوللاماق یعنی مدفون کردن)، بلوک ( از بولماق به معنای بخش کردن), کمک(کٶمک ) و ....

از نمونه کلمات اصیل ترکی که در هیچ زبانی معادل ندارد، کلمه  " یاکامُوز " (Yakamoz)، است. این کلمه در ترکی به معنای انعکاس نور ماه در روی آب دریاست، که شب ها در روی آب مانند چشمک زنی می درخشد. این کلمه در زبان ترکی به معشوق نیز اطلاق میشود. این کلمه ازطرف هییت زبان شناسی آلمان به عنوان زیباترین کلمه جهان در سال ۲۰۰۷ ( ۱۳۸۷) برگزیده شد.

هر ساله مسابقه‌ای با عنوان "زیباترین کلمه در جهان" توسط انستیتو‌ی روابط خارجی آلمان در اشتوتگارت برگزارمیشود.

در ماه اوت سال2007 دراین مسابقه نزدیک به ۶۰ کشور شرکت داشتند. هیئت داوران از بین حدود ۲۵۰۰ کلمه ارسال شده، کلمه ترکی "یاکاموز" به معنای "انعکاس ماه در آب"  را به عنوان "زیباترین کلمه جهان در سال ۲۰۰۷" معرفی کرد. کلمه چینی "هولو"(hulu)  به معنای "خر و پف کردن" و"ولنگتو" (volongoto)، که در زبان آفریقایی لوگاندا به معنی "بی‌نظم" است، به ترتیب درجایگاه دوم و سوم قرار گرفتند. در روز ۲۷ اکتبر از برندگان در برلین تقدیر ‌شد.  زبان غنی و اصیل ترکی منبع این چنین ظرافت هاست که روح انسان را نوازش می دهد.

برخی کلمات ترکی در زبان فارسی

کلمات بیگانه بسیاری وارد زبان فارسی شده اند که کلمات عربی، انگلیسی، فرانسه و روسی از آن جمله اند اما شاید ندانید که کلمات بسیاری نیز از زبان ترکی وارد زبان فارسی شده اند که ما روزانه بسیاری از آنها را در مکالمات و نوشته هایمان بکار می بریم.

در زیر به پاره ای از این کلمات اشاره میکنم .

قاشق یا قاشیق از ریشه کلمه قاشیماق به معنی خاراندن

قاب به معنی ظرف مانند قاب عکس یعنی ظرف عکس

بشقاب یا بوشقاب که از دو کلمه بوش + قاب تشکیل شده به معنی ظرف خالی

سورتمه از ریشه کلمه سوریتداماق به معنی راندن و سر دادن

سورچی یا سوروچی به معنی راننده از ریشه کلمه سوریتداماق

چکمه از ریشه کلمه چکمک به معنی کشیدن(به پا کشیدن یا پوشیدن)

ییلاق، قشلاق (یایلاق قیشلاق) برگرفته از کلمه یای(تابستان) و قیش(زمستان)

آچار (بازکننده) از ریشه کلمه آچماق به معنی باز کردن

توپ از ریشه کلمه توپالاماق به معنی یک جا گرد آوردن چیزی و هم خانواده توپالا یا تاپاله که واحد شمارش پارچه هم از اینجا گرفته شده.یک توپ پارچه یعنی مقداری پارچه گرد آوری شده در یکجا

یئنی ایلین تبریک لری

بولودوز یاغار اولسون ، سولاریز آخار اولسون ، اوجاقیز یانار اولسون ، نوروزبایرامینیز موبارک اولسون

 

بایرام گوزللیک دیر ، گوزللیک لر سیزین اولسون ، بایرام اوموددور ، اومودلرینیز گرچک اولسون ، نوروز بایرامینیز موبارک اولسون

 

"یئنه گلیر نازلی باهار ، نازلی یاز، هامینین یازیسین بو ایل یاغلی یاز

جان ساغلیغی ، جیب وارلیغی، اولوم آز، مهریبان آللاهیم ، بئله یازی یاز."

"تازا ایلینیز موبارک اولسون."

آموزش ازبکی نام حیوانات
میمون= bichin
شتر= tuye. Buqra. Buqur. gehret. Oxshuq. Iner.
مرغ= tovuq
سوسمار= pashlaq. Kesirtke
مورچه=chumuli
عقرب= ochiyan
مار= yilan
جوجه= chich
اردک= uyrek
مرغابی وحشی= anqut
اردک نر=suna
گوره خر= qulan
اسب= at. Azqir
خر= maymil. Eshek

آبجی- آغاباجی.

آقا پسر - خان اوْغلان.

ازدواج کردن - ائولنمک. باش بیر اوْلماق. اوْیلانماق.

بچه - چاغا. چوْجوق. بالا.

بچة اول- ایلک.

بچة دوم- آردیل.

برادر - قارداش.   

برادر اندر- اوگئی قارداش.

برادر بزرگ- اکو، آقابیگ.   

برادر بزرگ زن - قایین.

برادرخوانده - قارداشلیق.

برادر خونی- قان قارداش  

برادر زن- قایین.