خوراسان ﺗورکلرین دیل و کولتورلری

زبان و فرهنگ ترکان خراسان

باس بورا (بزن قدش)

+0 به یه ن

 

باس بورا (بزن قدش)

اؤنسوز : بو گولمه جه ایستر تورکچه ده یا ده فارسجادا، اوز معناسیندا ایشلنمه دیگینه باخمایاراق، او قدر معروف اولوبدور کی، اونو باشا دوشمه ین تاپیلماز، نیه سی ده بدور، بو سوزون ایشلنمه سی بیرحرکت ایله بیرلیکده ایشله نیر. او کلمه توک دیلینده " باس بورا" و فارس دیلینده " بزن قدش" دیر

بو کولمه جه، اویئرده کئ ایکی نفر بیربیری ایله شرطی دانیشیق ائدرلر، ایشلنر. بو سوزو دئیه ن آدامم مطلبینی دوشوندورمه گه نایل اولانده ساق الینی اوزالدار ایلکه (قاباغا) و او شرطس قبول ائدن آداما دئییر: باس بورا (الینی باس الیمه) شرط قبول اولسون و ایش محکم لنسین. ایندی بوسوزون هاردان گلمه سینه و نئجه یاراماسینا اشاره اولور.

گونلرین بیر گونونده بیر شاه مثلا نادیرشاه، بیر شهرده مثلا مشهد ده  سفر ائدرکن، بیر گون نظامی لواس (پالتار) گئییر، چیگنینه شئنل سالیر، اوزو تکجه و گیزلینجه ، شهری دولانماغا و ایشلرین نئجه گئدیشاتینی آنلاماغا گئدیر.

او چاغدا اوتوموبیل یوخدی، امما گوزل فایتونلار و یاده دوروشگه لر واریدی، شاه گزیر، آختاریر، بیر یئکه، تمیز، پارلاق دوروشگه تاپیر و اونا مینیر، دوروشگه چی یه دئییر: منئ بیر آز بو شهر ده دولاندیر.

هر یئره دولاندیراندان سونرا، نادیر شاهی یاشادیغی یئره قایتاریر.

شاه جیبیندان بیر قیران چیخاردیر، دوروشگه چیه بئرر(وئرر) و دئییر :بسدیر

دوروشگه چی دئییر: گئد یوخاری

شاه ایکی قیران یدریر و سوروشور : بسدیر

دوروشگه چی دئییر: گئد یوخاری

شاه اٶچ قیران یدریر و سوروشور : بسدیر

دوروشگه چی دئییر: گئد یوخاری

شاه بئش قیران یدریر و سوروشور : بسدیر

دوروشگه چی دئییر: گئد یوخاری

شاه اوز- اوزونه غضبلنه رک، بیر تومان بئررکن اوجادان و برکدن دئییر: بسدیر

دوروشگه چی الینئ اوزالدیر اؤنگینه (قاباغا) موسافیره دئییر: " باس بورا "یعنی بیر تومان ایله راضیلشدیم، پولو باس منیم اٶوجوما.

دوروشگه چی پولو آلاندان سونرا، بو مسافرین قد و قامتینه بیر باخیر، گوزو دٶشور موسافیرین ایاق چکمه سینه، گورور بو کیشینین ایاق چکمه، اگنینده براق و باهالی لواسلاری باردیر، او – اوزونه فیکیرلشیر و دوشونور، وای دده بو موسافیر ائله دولت آدامینا اوخشاییر، اولمویا صاباح منه دردسر دوزلده. بو حالدا، دوروشگه چی سوروشور: " آی کیشی!، سن سرباز سن می؟"

موسافیر دئییر : گئد یوخاری!

دوروشگه چی دئییر: درجه دار سان می؟

موسافیر دئییر : گئد یوخاری!

دوروشگه چی دئییر: افسر سن می؟

موسافیر دئییر : گئد یوخاری!

دوروشگه چی دئییر: سرهنگ سن می؟

موسافیر دئییر : گئد یوخاری!

دوروشگه چی دئییر: امیر لشگر سن می؟

موسافیر دئییر : گئد یوخاری!

دوروشگه چی چوخ غضبله رک، سوروشور : " آی کیشی!بسن شاه سن؟"

شاه الینئ اوزالدیر اؤنگینه ( قاباغا ) دئییر : " باس بورا " یعنی الینئ بئر الیمه.

بو حالدا دوروشگه چی پولونو چوخ آلماسندان و شاهین غضبله سیندن قورخاراق و تیتره تئرک بیردن – بیره، یئره اوتورور و رنگئ قاچیر، سارالیر.

شاه سوروشور : " آی کیشی سنه نه اولدو، قورخدون میمی؟"

دوروشگه چی دئییر: گئد یوخاری!

شاه سوروشور : " اوره یینگ توتولدو، دٶیوندو می؟

دوروشگه چی دئییر: گئد یوخاری!

شاه سوروشور : " باشینگ گیجلدی می؟

دوروشگه چی دئییر: گئد یوخاری!

شاه سوروشور : " قارنینگ آغیردی می؟

دوروشگه چی دئییر: گئد یوخاری!

شاه سوروشور :  شالوارینا ابشه دینگ می؟

دوروشگه چی دئییر: گئد یوخاری!

شاه سوروشور : " شالوارین باتیردینگ و خرابلادینگ می؟

دوروشگه چی دئییر: باس بورا! 

سیز ساغ من سلامت.

مختصر ترجمه:

معروف است که نادیر شاه هر از گاهی با لباس مبدّل و سرزده به پادگان های نظامی میرفت و یا در شهر می گشت تا از نزدیک اوضاع را بررسی کند؛ در یکی از این روزها که سوار بر درشکه ای شد تا در شهر گشتی بزند ، در پایان؛ شاه یک قران کرایه داد و گفت بس است.

درشکه چی گفت : بروبالا

شاه دو قران داد و گفت بس است؟

درشکه چی گفت : بروبالا

شاه سه قران داد و گفت بس است؟

درشکه چی گفت : بروبالا

شاه چهار قران داد و گفت بس است؟

درشکه چی گفت : بروبالا

شاه پنچ قران داد و گفت بس است؟

درشکه چی گفت : بروبالا

شاه با عصانیت یک تومان داد و گفت بس است؟

درشکه چی گفت دست راستش جلو آورد و گفت : بزن به قدّش

درشگه چی نگاهی  به سر و وضع مسافر انداخت دید لباس فاخر و چکمه .... بتن دارد و گفت نکند از دولتی باشد و برای من درد سر ایجاد کند سپس رو کرد به آن و پرسید آقا شما سرباز هستی؟

مسافر: برو بالا

درشکه چی : درجه دار هستی؟

مسافر: برو بالا

درشکه چی : افسر هستی؟

مسافر: برو بالا

درشکه چی : سرهنگ هستی؟

مسافر: برو بالا

درشکه چی : امیر لشگر هستی؟

مسافر: برو بالا

درشکه چی با عصانیت پرسید : شاه هستی؟

مسافر:  دست راستش را جلو آورد و گفت: بزن به قدّش

همینکه شاه به او دست می دهد، لرزش دستان درشگه چی را احساس می کند. از او می پرسد: چیه؟ ترسیدی؟

درشکه چی : برو بالا

 شاه: لرزیدی؟

درشکه چی : برو بالا

 شاه : ریدی؟

درشکه چی : بزن قدّش

قایناق : کتاب " شانجان " تالیف عبدالعلی مجازی


آچار سؤزلر : گولمَجه لر,