آیا مفاخر تورکان خوراسان را میشناسید؟

شهر قوچان "  قوچان عتیق  "در آستان امامزاده ابراهیم تقریبا در ۳ کیلومتری قوچان به سمت فاروج -شیروان قرار داشته که بر اثر زلزله در ۱۳۰۴یا ۱۳۰۵ آسیب جدی می بیند. سپس شهر جدید قوچان را در محل کنونی بنا می نهند. طراح شهر کسی نبود جز عبدالرزاق خان بغایری. نقشه شهر شطرنجی با اقتباس از شهر عشق آباد پایتخت ترکمنستان می باشد و اصلی ترین بازار یا راسته خیابان آن از قدیم تا کنون عشوآت بازاریب یعنی ازار عشق آباد. نام دارد.

گوهرشاد بیگم یکی از زنان مفاخر تورکان خوراسان

ملکه گوهر شاد بیگم ۷۸۰ – ۹ رمضان ۸۶۱ ه‍.ق) معروف به گوهرشاد آغا از اشراف زنان ترکان خراسان و از نامداران و سیاستمداران دوره تیموریان است. او زنی بسیار نیکوکار، ثروتمند، ادب دوست، هنرپرور، باوقار، خردمند، با احتیاط و با سیاست بود.

از آثار و بناهای خیریه‌ای که توسط گوهر شاد خاتون بنا شد، مسجد جامع، مدرسه و خانقاه شهر هرات افغانستان و مسجد جامع مشهد در ایران بیش از همه اهمیت دارند که در هر دو شهر به نام آن بانوی نیکنام به « مسجد گوهر شاد » موسوم و مشهور می‌باشند و از شاهکارهای هنر معماری و کاشی کاری قرن نهم هجری به شمار می‌روند. همچنین او آثار ارزنده‌ای در حرم امام رضا (ع) و اطراف آن پدید آورد، از جمله دو رواق « دارالحفاظ » و « دارالسیاده » را بنا کرد.

حاجى بکتاش ولی نیشابوری :

"حاجى بکتاش ولی نیشابوری " از  ترکان خراسانی بوده  طریقت بکتاشیه که پس از وفات ایشان و بنام ایشان در آسیاى صغیر پدیدار شده در اطراف ترکیت و خراسانیت تشکل پیدا نموده است. به آسیاى صغیر– آناتولى مهاجرت نموده و انسان را به عنوان پدیده اى مقدس پذیرفته و آنرا با کلام و اشعار خویش تقدیس نموده اند.

" حاجى بکتاش " - شیخى بالغ و جا افتاده است. سبب رغبت مردم به " حاجى بکتاش " و سپس گسترش بکتاشیه در میان خلق٫ ناشى از سادگى آموزه هاى وى است. آنگونه که از مقالات و نیز از مناقبى که در سنت  بکتاشیه موجود است٫ " حاجى بکتاش " باطنیاى تمام عیار بوده است.

 

خواجه دهانی خراسانی :

خواجه دهانی، از ترکان خراسان. زیسته به سده 13 میلادی. بانی شعر کلاسیک ترکی در آسیای صغیر، نخستین شاعر ادبیات دیوانی ترکی در ترکیه، آغازگر شعر غیر دینی در ادبیات کلاسیک ترکی آناتولی. "عشق" مهمترین تمای سروده های دخانی است.

 این شاعر برجسته در اواخر قرن سیزده و اوایل قرن ١٤ همزمان با سلطنت سلطان علاءالدین اول سلجوقی (١٢٢٠-١٢٣٧) زیسته است. خوجا دهانی که نخستین نماینده ادبیات دیوانی و کلاسیک ترکی در آسیای صغیر و همچنین آغازگر شعر غیردینی ترکی در آناتولی بشمار میرود، اصلا از ترک های خراسان می باشد از موطن خویش به پایتخت دولت ترکی سلجوقی در قونیه ترکیه امروزی مهاجرت نموده و در آنجا اسکان گرفته بود. وی در زمان کیقباد و در سنین پختگی خود از خراسان به آناتولی آمده، در آنجا شهرتی عظیم کسب نموده و پس از مورد توجه سلطان علاءالدین کیقباد سوم قرار گرفتن، به دربار وی دعوت و در آنجا به خدمت پرداخته است و حتی در برهه ای، جهت بازگشت به موطن خویش خراسان از سلطان کیقباد کسب اجازه نموده است (از اینکه آیا دخانی به قصد خود عمل کرده و موفق به بازگشت به خراسان شده است یا نه اطلاعی در دست نیست). 

توضیح : آشغوز همان اشکانی دییل ( آشغوز=ایشغوز=اچ اوغوز ) آشغوز ساکا تورکلرینین باشقا آدیدیر.

کتیبه ها از : رسانه های 1- اتحاد 2 - امپراطوری تورکمن ها