خوراسان ﺗورکلرین دیل و کولتورلری

زبان و فرهنگ ترکان خراسان

اوستاد اسداله مردانی رحیملی

+0 به یه ن

اسد الله مردانی رحیمی فرزند شیرزاد در سال 1331 ه.ش. در یک خانواده چادر نشین ایلیاتی از طایفه رحیمی که شعبه ای از ایلات قشقایی استان فارس است، پا به عرصه حیات نهاد.

دوران کودکی را در ایل و تحصیلات ابتدایی را در مکتبخانه و دبستانهای دولتی عشایری گذراند، دوره متوسطه را تا کلاس نهم در شهر شیراز به پایان رساند و پس از گذراندن دوره دانشسرای عشایری به عنوان معلم در میان ایلات و روستاهای جنوب ایران به تدریس پرداخت، در هنگام تدریس و انجام وظیفه موفق شد که مدارک دیپلم ریاضی و سپس لیسانس ادبیات فارسی را کسب کند، بنابراین در طول 30 سال معلمی خود در مقاطع مختلف ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان در سال 1379 بازنشسته شد.

وی از سال 1368 مصمم شد که لغت نامه ترکی قشقایی را تألیف و تدوین نماید هر چند که مقدمه کار را از سال 1366 آغاز کرده بود. کتاب فرهنگ لغات و اصطلاحات ترکی قشقایی« قاشقایی سؤزلوگو » و در۸۷۲ صفحه به سامان رسیده است. این اثر سترگ، نماد هویت، پایایی و پویایی و نیز نوزایی فرهنگی ترکان قاشقایی است
استاد مردانی رحیمی یکی از بزرگان فرهنگی علم و ادب زبان تورکی و فارسی است که بیشتر عمر خود را علاوه برانجام وظایف شغلی فرهنگی، در تحقیق و پژوهش و سرایش به زبان تورکی ، فارسی سپری کرده است.
 استاد اسدالله مردانی رحیمی، نخستین پژوهشگر و زبانشناس قاشقایی است که دست به تدوین مثل‌ها، ترانه‌ها و فرهنگ لغت ایل قاشقایی زده است و در راه حفظ هویت این ایل، گام‌های استوار و بلندی برداشته است؛ ایشان پیش از این آثاری چند در زمینه‌ی ضرب المثل‌های ترکی قشقایی « آتالار سؤزو »، ترانه‌های ترکی قشقایی « آساناک‌لار »، « زبان ترکی قشقایی و شیوه‌ نگارش آن »، « خودآموز زبان ترکی قشقایی و مبانی دستور » " و... آن نگاشته و به چاپ رسانده‌اند. آخرین اثر ایشان کتاب" فرهنگ نام های اصیل ایرانی (شاخه ی ترکی قشقایی) همراه با اسامی ترکی امروزه و قدیمی " می باشد.

«بو استاد منیم بوینومنا چوخ حقی وار، کیتاب ایننان چوخ سؤزلرینگ آنگلامینی و دوز یازمایینی اؤرگنمیشه م. بوردا اؤزومه گؤردوم کی حقینی ادا ائتمیش اولام و بیر کومّوجا ایش حققینن ائیله میش اولام.»

ارسلان میرزایی قاشقائی نینگ چاغداش شاعیری بیر ده ییرلی ایش گؤرموش و بو بؤیوک کیشی حققینه بیر گؤزه ل ایر(ییر) قوشموش :


سلام سنه ائل کیشی سی                من سنه قوشما یازارام
صبرینگی بیر داغ کیمی من                  عزمینگی دریا یازارم
سن دیلیمی کیتاب ائتدینگ                  عیشقی "پا به" ریکاب ائتدینگ
ائلیمه جان خطاب ائتدینگ                    من سنی دونیا یازارام
عیشقینگ اوره گ ایسی وئرر                جان گله جگ ایسی وئرر
الیم چیچک ایسی وئرر                         آدینگی من تا یازارام
سن ده ییرلی عام سؤزونو                     او قدیم کی شام سؤزونو
یازمیشانگ آتام سؤزونو                        من سنه آتا یازارام
گؤردوم ائله جان وئریرنگ                      ائلده اؤله جان وئریرنگ
آغزدا دیله جان وئریرنگ                        روحونگو عیسا یازارام
سن اولوسوم سؤزلوگونو                     ائل، مونوسوم سؤزلوگونو
رسم و روسوم سؤزلوگونو                    یازمیشانگ آیا، یازارام
چاغیردام شاه_ ی مردانی                  بیزیم ائل شاهی، مردانی
اولمایا غم پریشانی                           یوز داها_ ثانا یازارام
ارسلانینگ سؤزو سننگ                     سن عیشقیمینگ اؤزو سننگ
                           آغیر ائلینگ گؤزو سننگ
                            من سنه قوشما یازارام


آچار سؤزلر : آدلی سانلیلار,