ایل قرخلو خراسان

نویسنده : آتا تیمور

ایل قرخلو یا قرقلو (به ترکی : qorxlu eli) یکی از دو شعب بزرگ ایل افشار است. نادر شاه افشار از این ایل می‌باشد.[۱][۲][۳] ایل قرخلو از ایل بزرگ افشار و ایل افشار از ترکمانان است که در زمان حمله مغول‌ها به آسیای میانه، خانه و کاشانه خود را رها ساخته و به سوی آذربایجان حرکت کردند. میرزا مهدی خان استرآبادی، منشی مخصوص نادرشاه در کتاب خود، نادر را از ایل قرقلو می‌داند که تیره‌ای از افشارند را از جنس ترکمان می‌شناسد که مسکن و مأوای قدیم آن‌ها، ترکستان است. همچنین می‌افزاید :

« در ایامی که مغولیه بر ترکستان استیلا یافتند، از ترکستان کوچ کردند. در آذربایجان توطن اختیار و بعد- از ظهور خاقان گیتی‌ ستان، شاه اسماعیل انار الله برهانه به تقریبات کوچ کرده و در سر چشمهٔ میاب کوپکان من محال ابیورد خراسان که در سمت شمال مشهد مقدّس طوس است؛ الخ (الی آخر) توطن اختیار کردند.[۴][۵][۶]

آقای دکتر نوایی نیز در کتاب خود می‌نویسد : « نادر از قبیلهٔ افشار و از تیره قرقلو بود. افشار (اوشار) طایفه‌ای صحرا نشین از مغولان بود که جزء میمنهٔ سپاه اغوزخان (جد چنگیزخان) بودند. این قوم که علی الظاهر در ضمن استیلای مغول به ایران آمد و در این سرزمین جا گرفت، مرکز اصلیشان در آذربایجان غربی بود؛ ولی قسمتی از آنان را شاه اسماعیل صفوی به خراسان شمالی در حدود ابیورد کوچ داد تا در برابر ازبکان سدی استوار باشند. زبان این طایفه، ترکی بود و محل قشلاقشان در حوالی دستگرد و درگز بود.[۷]

امروزه نامی که از ایل قرخلو باقی ‌مانده است روستای قرخلو (به ترکی :qorxlu kendi) می‌باشد که از توابع بخش مرکزی شهرستان ارومیه و در شهرستان ارومیه استان آذربایجان غربی ایران قرار دارد. این روستا در دهستان نازلوی جنوبی قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن برابر با ۹۳ نفر (۳۰ خانوار) بوده است.[۸]

پانویسها :

1.  شهرداری کرمان

2.  استرآبادی، میرزا مهدی خان؛ جهانگشای نادری، تهران،انتشارات انجمن آثار ملی، سال 1341

3.  Nikitine, B., X Les Af l ? rs d'Urumiyeh n , JA, Paris, 1929, vol. CCXIV

4.  استرآبادی، میرزا مهدی خان؛ جهانگشای نادری، تهران،انتشارات انجمن آثار ملی، سال 1341، ص 28

5.  ایران تاریخ، فرهنگ، هنر زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1385

6.  کتاب شجره تراکمه، تألیف ابوالغازی بهادرخان

7.  نوائی، عبد الحسین، نادرشاه و بازماندگانش، همراه با نامه‌های سلطنتی و اسناد سیاسی و اداری با توضیحات و حواشی، تهران،انتشارات زرین، سال 1368، ص 128

8.  درگاه ملی آمار ایران

منابع :

1- ورودی «AFŠĀR» در دانشنامهٔ ایرانیکا.

2- نوائی، عبد الحسین،نادرشاه و بازماندگانش،همراه با نامه‌های سلطنتی و اسناد 3- سیاسی و اداری با توضیحات و حواشی،تهران،انتشارات زرین،سال ۱۳۶۸

4- استرآبادی، میرزا مهدی خان؛ جهانگشای نادری، تهران،انتشارات انجمن آثار ملی، سال ۱۳۴۱

5- کتاب شجره تراکمه، تألیف ابوالغازی بهادرخان