معنی واژه ی آریا در زبان ترکی

خیلی از کلمات هستند که با قواعد زبانی چند زبان مفهوم پیدا می کنند یعنی هم با قواعد ترکی می توان کلمه ای به نام " X " درست کرد و هم با زبان فارسی و هم با زبان عربی سازگار باشد. من علم تاریخی چندانی در مورد اقوام قبل از اسلام نمی دانم و هیچ گاه هم نمی خواهم بدون سند تاریخی کلمه ی آریا را به ترک ها نسبت دهم.

نظر ما فقط در مورد کلمه ی آریا ی ترکی :

آریماق : آریماخ، آریماق = زدودن- پاک کردن

دویو آریماخ :حتماً دیده اید که خانم ها برنج را در سینی بزرگی می ریزند و در آن سنگ های ریز, آشغال ها و ... (هر چیزی غیر از برنج سالم) را از برنج سالم و ناب جدا می کنند. در ترکی به این عمل (پاک کردن و جدا کردن آشغال های برنج) دویو (برنج) آریماخ می گویند

آری : بن مصدر آریماق در زبان ترکی است

قات : بن مصدر قاتماق

دوز : بن مصدر دوزماق  ...

آریا : آری+ (بن مصدر آریماق) +­ا1(اک)

1: ماحصل انجام مصدر در زبان ترکی : بن فعل + ا (مانند : یاراماق، یارماخ (بریدنی که در آن عضو بدن به طور کامل بریده نشده است و فرد زخمی است - زخمی کردن) که در آن " یار " بن است و ماحصل بریدن زخم است که در ترکی به زخم آن " یارا " گفته می شود. یعنی یار (بن)+ا (ماحصل انجام گرفتن مصدر)

آریا به کسی یا چیزی در زبان ترکی گفته می شود که از انسان های دیگر زدوده و پاک شده و جدا شده است.

اگر آری با زبان فارسی بپیوندد مصدر آن آریدن یا آریختن می شود و در صورتی که آریا به زبان فارسی بیاید معنی آریختیده را می دهد. (فعلی به نام آریختن یا آریدن در زبان فارسی وجود ندارد و پاراگراف پایانی را به دلیل راحت کردن درک فارس زبانان از آریای ترکی استفاده شده است)

خوشبختانه یا متاسفانه آریان و آرین نیز در ترکی با همان بن " آری " به همان معنی آریا است

قازان (دیگ- کاویده شده- چیزی که عمل قازماق (کاویدن- کندن) بر روی آن انجام گرفته)

اَیریلَن، آریلان (کج شده – چیزی که عمل اَیریلماخ، ایریلمک (کج شدن) در آن صورت گرفته)

پسوند های آن و اَن هر دو دقیقاً یک معنی را می دهند و فقط به خاطر دستور زبان ترکی هر یک در جایی مورد استفاده قرار می گیرد و تفاوت بسیار جزئی با پسوند " ا " دارند.

در زبان ترکی هیچ زمان در یک کلمه ( یک ریشه + پسوند ها), " اَ " و " آ " در کنار هم نمی آید و اگر بن حرف دارای " آ " باشد پسوند باید دارای " اَ " نباشد و بالعکس و پسوند های آن و اَن در ترکی هم معنی است و هر یک در جایی که قابل استفاده باشد به کار می رود ولی کلماتی زیادی از زبان ترکی به زبان های دیگر رفته که از این قاعده خارج شده اند و آرین نیز شاید بعد از خارج شدن از زبان ترکی تغییر نام داده است. 

منبع لغات : فرهنگ لغت و اصطلاحات ترکی قاشقایی تالیف مردانی رحیمی