گزارش کوتاه برنامه شب چیلله ی فرهنگسرای شهروند بجنورد

 30/09/1394

صدای فروشنده دوره گردی که برای فروش لبوهایش داد می زد : « لبو بدم لبو بدم ... لبوداغه  دایی چاقه ... لبو به ترکی پازی می شود » هر رهگذری را به تکاپو می انداخت که بفهمد این صدا از کجاست ؟

آدابی از شب چیلله در بجنورد :

آقای « محمد مهنانی » مجری برنامه های صدا و سیمای استان خراسان شمالی  چنین سخن گفتند :

بجنورد شهر شادی و سرور : «چهل روزچیلله بزرگ داریم و بیست روز چیلله کوچک که چارچار (4روز از چله بزرگ و 4 روز از چله کوچک) زمان قدرت نمایی دو چله است که در استان کهکیلویه و بویرا حمد به هشت در هشت معروف است. میوه های شب چیلله قدیم هندوانه و انار بود که دل و جگر انسان را در تابستان خنک نگه می داشت. درا ین شب برای عروس چلگی می بردند که علاوه برخوراکی ها، گوسفند پیشانی سفید، لباس سفید که نشان سفید بختی باشد در این هدایا دیده می شد. به پیشانی گوسفند آئینه که سمبل روشنایی است وصل می شد و گوش هایش را، روبان یا نخ سفید می بستند. بجنورد شهر شادی و سرور است و حتی در سکه هایی که در بجنورد ضرب شده کلمه « دارالسرور » نقش بسته است»

ماشلی شوله، و قابلی نخود در شب چیلله :

قای احسان حصاری مقدم متواضعانه، خود را، نه محقق نه استاد و فقط کاتب فرهنگ عامه دانستند و بس و چنین سخن گفتند :

« جای ماشلی شوله، قابلی با نخود در کمتر سفره شب چیلله های امروزی دیده می شود. یادی باید بکنیم از حلوا پزانی چون کربلایی اصغر نقی نژاد، درستگار، رجب نیا و... که در حدفاصل میدان کارگر تا سبزه میدان بجنورد برای تهیه حلوای شب چیلله مردم تلاش می کردند. مادران دانه های هندوانه و خربزه را خشک می کردند و برای شب چیلله تفت می دادند. خوردن گندم تفت داده (قورغه)، دَنه شور (دانه زردآلوی تفت داده ) ،زردک (یئر کوکو یا کشیر) حال و هوای خاص خود را داشت».

طنزی به زبان ترکی :

نوبت کوتاه دیگری مجددا در اختیار آقای احسان حصاری مقدم قرار گرفت تا طنزی را بیان کنند. پسری از اختلاف سن مادرش با خود سئوال می کند که مادر به زبان ترکی می گوید : « حسن حسین، میرعلی بئشی، اون نن ایلی لی، قوز ساتان، پاموق اتن، خدای رحمتی سنینگ آتنگ » که مشخص میشه مادر فقط 11شوهر کرده بود؟!

ترانه ترکی :

ترانه ترکی زیبایی را هم آقای داور پناه با نوازندگی دو تار خواندند و رفتند تا چیللگی را برای عروس خانم ببرند.

مسابقه آواز و ترانه خوانی :

مسابقه آواز و ترانه خوانی هم بخشی از این برنامه را تشکیل می داد که سه نفر کاندیدای این مرحله شدند آقایان « محمد امین افتخاری»، «علی محمدی» و «اکبرگریوانی» (معروف به اکبر سیاه، اکبر بِلَک، اکبر قَره ) که در نهایت آقای افتخاری به عنوان برترین خواننده از سوی تماشاچیان انتخاب شدند.

زیبایی کار آقای اکبر گریوانی این جا بود که ابتد ابا صدای مرحوم « سعدی افشار» هنرمندسیاه بازی سخن گفتند و سپس قطعه ای از ترانه معروف مرحوم داریوش رفیعی « منتظرت بودم» را خواندند. وقتی آقای شیر دل محری برنامه، گفتند  ز سوی مردم رای سوم را آوردی عبارت زیبایی به کار بردند: " دوست منی یادله سین بیر کور قوزنن" : « دوست مرا یاد کند به یک گردو  پوچ».

 منبع : تلخیص و اختصار : وبلاگ بجنورد 1400