خوراسان ﺗورکلرین دیل و کولتورلری

زبان و فرهنگ ترکان خراسان

کلمات متشابه

+0 به یه ن
کلمات متشابه : کلماتی هستند که در تلفظ و نوشتن یکی هستند اما معنی متفاوت دارند .

اما باید توجه داشت که اکثر کلمات متشابهی که در اینجا آورده شده دارای مصدر متفاوت هستند و این نشان از غنای زبان ترکی دارد و این کلمات فقط در نوشتار به خط عربی چنین شکل ظاهری یکسان هستند و به یک شکل نوشته می شوند ولی تلفظ این کلمات باهم دیگر متفاوت است. اگر از خط لاتین استفاده شود چنین شباهتیی پیش نمی آمد. ما منکر خط عربی نیستم اما خط عربی برای نوشتن کلمات زبات ترکی گویا کم میاورد و بایستی برای این موارد در این خط چاره اندیشی کرد. مثال:

اوزوم : انگور----اسم جامد است
اوزوم : صورتم----مشتق -- اوز(صورت)+وم = صورتم
اوزوم : شنا کنم---- مشتق از مصدر اوزماق

اونونیم : سوزله ر کی یازمالارینان اوخومالاری بیردی اما نه دئمه کلری  بیر ده ییر

اورنک : مانند

آت : بیانداز

آت : اسب

آلما : سیب

آلما : نگیر

آلما : نخر

آجی : درد

آجی : تلخ

 

 

ان : لاپ

ان : عرض، پهنا

ان : پیاده شو

ان : مدفوع

ایت : سگ

ایت : گم شو

اوو : شکار صید غنمیت

اوو : ماساژ بده- بساب  

اوت : علف

اوت : عبور کن، جلو بزن، سبقت بگیر

اوچماق: جنت - بهشت

اوچماق : پریدن

اوچماق : فرور یختن

اوچورتماق : پرانیدن

اوچورتماق : خراب کردن ( خانه – دیوار و.. )

اوچورتماق : دروغ بزرگ گفتن

اوچوق : تب خال

اوچوق : فروریخته

اوجاق : اجاق ، وسیله خوراک پزی

اوجاق : خانه آبا و اجدادی

اوجاق : عبادتگاه و جای مقدسی که در آنجا نذر میکنند و هدایائی به آنجا می برند .

 

 

اویماق

 

اویماق : خوابیدن

اویماق : شبیه شدن ، به .. آمدن

اویماق : باور کردن

اویناماق : بازی کردن

اویناماق : رقصیدن

اویناماق : از کوره به در رفتن

 

 

اودماق : برنده شدن

 

 

اودماق : قورت دادن

اوزوم : انگور

اوزوم : پاره کنم

اوزوم : صورتم

اوزوم : شنا کنم

 

باتماق : آغشته شدن  

باتماق : فرو رفتن

باش : سر ( عضو بدن )

باش : بالا

باشلیق : کلاه

باشلیق : شیربها

باشلیق : سرانه

 

بوغ : بخار

 

بوغ : سبیل

بوغ: خفه کن، بکش، مسدود کن ، سرکوب کن

بوز : خاکستری، زمین بدون گیاه و لخت، قرقاول ماده، بی شرم، یخ

بوز:( لباس را) چین بده

 

چاپ : چاپ

چاپ: غارت کن

چاپ: چپاول کن

چاپ: بتاز، چهار نعل برو

چاپ: بشکاف

چاپ: بشکن

چات: شکاف ترک

چات: برس، فعل امر

چات: متصل کن

چات: بار کن (فعل امر)

چات:کوک بزن(پارچه را)

چاش: کج

چاش: لوچ ،چپ چشم

چاش: منحرف شو

چاش: اشتباه کن

چاش: دستپاچه شو

چال: سفید خاکستری

چال: بزن (پر زدن، پلک زدن، کف، دست زدن)

چال: بنواز

چال: نیش بزن

چال: بدزد

چیچه ک : گول

چیچه ک : آبله

دون : یخ زده

دون : پیراهن زنانه دامن دار

دون : یخ زده

دون : لباس زنانه با دامن

دوز : راست

دوز : بچین

 

دولو : پر

دولو : تگرگ

 

 

سال: پل

 

سال: قایق

سال: تخته سنگ

سال: سنگ قبر

سال: یکپارچه

سال: بیانداز (یاد)

سال: بگذار

سال: سرنگون کن

سال: از پا بیانداز

سال: پهن کن (سفره را)

سوروش(از مصدر سوروشماق): بپرس، پرسیدن سوال کردن پرس و جو کردن 

سوروش(از مصدر سوروشمک) : سربخور، بلغز،بخز، لغزیدن سر خوردن خزیدن

ساچ : مو، زلف

ساچ: پخش کن، منتشر کن

 

سار : پرنده سار

 

سار: بپیچان

ساری : زرد

ساری: بپیچان (به دور)

ساغ : راست

ساغ : بدوش

ساغ : سالم

سایماق : شمردن

سایماق : اعتنا کردن

سیز: شما

 

سیز: بریز(آب) - چکه کن

سیخ : ضخیم، انبوه، پرپشت، تنگا

سیخ: فشار، بده، بفشر

قات:لایه، طبقه-دفعه-(یئر قاتی+لایه زمین)-قات-قات(لایه لایه)

 

 

قات: قاتی کن- مخلوط کن

قاپ: در-دروازه

قاپ :گاز بگیر

قاپ: نیش بزن

قالا: قلعه دژ

قالا: انباشته کن-آتش درست کن

قاخ : برگه میوه -خشکبار(اریک قاخی =برگه زردآلو)

قاخ: بکوب - بزن

قاریش: وجب

قاریش: مخلوط شو- ترکیب شو-شرکت کن-خراب شو

قان: خون

قان: بفهم ، درک کن ، شیرفهم شو

قور: آتشپاره جرقه اخگر

قور: بیافرین- ایجاد کن -بساز- بنا کن

قیل : موی زاید

قیل : انجام بده

قیرخ : بتراش

قیرخ : چهل

قیز: دختر

قیز: گرم شو -عصبانی شو

قیرخیم : خرده ریزه های پشم

 

قیرخیم : بتراشم

قیرخیم : دو طرف برنده قیچی

قازان : دیگ

قازان : کننده

قازان : کسب کن

قازماق : کندن

قازماق : ته دیگ

قاباق : کدو تنبل

قاباق : جلو

قویماق : گذاشتن

قویماق : اجازه دادن

قویماق : صبر کردن

قیرما : نشکن

قیرما : نوعی کباب

قاتماق : مخلوط کردن

قاتماق : پینه ( دست – پا و .. )

گؤی : آبی

گؤی : سبزی

گؤی : آسمان

کؤک : ریشه

کؤک : وصله

کؤک : چاق

گز: شیرینی(گز)

گز: گردش کن، سیاحت کن

گوزل: قشنگ، زیبا

گوزل: منتظر باش، چشم براه باش

گول : گل

گول : بخند

 

گؤزله مه ک : منتظر شدن

گؤزله مه ک : رعایت کردن

 

 

قیل=انجام بده (نماز)

 

قیل=تار مو،موی بدن(حیوان)

قورو: خشک

قورو:محافظت کن

قورو: خشک شو

یاش : سن

یاش : خیس

یول: راه طریق جهت سو مجرا دفعه بار

یول: بکن -بچین

یوز :صد

یوز: تعبیرکن

یای : تابستان- تموز -زه کمان

یای: منتشرکن - پخش کن

یالان: دروغ-بهتان

یالان: لیسیده شو- یالانماق=لیسیده شدن، خورده شدن

علت اصلی تشابه این کلمات نه رسم الخط عربی و نه چیز دیگر است، بلکه علت: نرم شدن برخی کلمات خشن طی گذشت سالیان متمادی است که این پروسه فرسایش در هر زبانی وجود دارد. و علت اشتباه گرفتن برخی کلمات متشابه در بین همزبانان هم "عدم آشنایی با اتمولوژی و ریشه اصلی کلمات" میباشد که این مسئله نیز از عدم آموزش آن نشأت میگیرد. مثال تورکی: بیلینگی > بیلگی > بیلی مثال فارسی: پارسیک > پارسی > فارسی