هوشنگ جعفری

چاپ شده در روزنامه صدای زنجان مورخه ۱۴/۹/۹۵

 یازار : دکتر کریمی, [05.12.16 22:07]

 هوشنگ جعفری شاعر پرآوازه و نام آور زنگانی است که نامش نه تنها در زنگان که در ایران و فراتر از مرزهای کشورمان با شعر "آغ آتیم" ورد زبانهاست. روح سلحشور و هویت خواهانه اش او را جزو برترین سیماهای ادبی کشورمان کرده است. او در عین حال نقاشی زبردست هم هست. او به سال 1337 در روستای اوریاد در اطراف ماهنشان به دنیا آمد و از سال 1359 که همسر و فرزندش را به همراه دائی خود در یک سفر شوم از دست داد شعری با عنوان "سفرچی لر" در سبک و سیاق حیدربابایا سلام استاد شهریار سرود که مقبول ذوق و سلیقه ی مردم قرار گرفت و از آن پس شعرش از هنر نقاشی اش پیشی گرفت و بیشتر به عنوان شاعر معروف شد تا رسّام.

 

  بدنبال آغ آتیم اشعار دیگری سرود که "آغ بولاق"، "باکلور"، "طاریم" قدرت شعری وی را عیان ساخت و با چاپ نخستین دفتر شعرش با نام آغ آتیم شهرتی همه گیر یافت.

آغ آتیم، قول – قاناتیم،

آت قدمین قلعه ی بابکدن آشاق،

قارا گونلن ساواشاق.

آت گؤلوندن سس آتیب –

بابکین حالین سوروشاق.

بعد از این شعر، جعفری توانست بر مشکلات شعرش وقوف یافته و با هویت خواهانه کردن اشعارش، در دل قاطبه ی مردم آذربایجان جا خوش کند. بطوری که آرام – آرام به ترنم احساسات پاک انسانی هم موفق شد و فریاد کشید که:

بیز مسلمان، باجی – قارداش

هامیمیز بیر آغاجین میوه¬سی¬ییک

کؤکوموز بیردی بیزیم.

و بدین گونه شد که تبلیغ وحدت و یگانگی بین انسانها را آرزوی شاعرانه اش قلمداد نمود:

آی نولایدی، هامیمیز باهم اولایدیق،

آی نولایدی، دییه¬رم گؤز یاشیمیز جوشغون سئل اولایدی،

الیمیزده بئل اولایدی،

او سوسوز باغلارا بیر – بیر سو سالایدیق،

کتده بوستان سووارایدیق،

هامیمیز باهم اولایدیق.

امروز شعر او در تمام محافل ادبی ایران با عشق و علاقه ی جوانان مورد استقبال قرار می گیرد و هر حرکت منفی علیه ایل و تبارش را با پاسخهای دندان شکن بی جواب نمی گذارد. از جمله در قبال حرکتهای منفی برخی از فیلمهای ضد انسانی مانند آپارتمان که ترک زبانی را در لباس سپور محله به سخره گرفته بود صدای اعتراش شاعر، همگان را متوجه فساد و تفرقه افکنی سیمای ایران نمود:

اوخو آشیق، اوخو سن بیل او کی تانری تانییبسان،

سؤزوزه دوز جالاییبسان،

سئودیگیم قوی سازا گلسین

بولبولوم آوازا گلسین

یازمیشام ائیوازا گلسین

گوج آلاق قوی دلی¬لردن

باج آلاق اجنبی¬لردن.

او کی بیلمیر نبی کیمدیر قویون آذر ائلینی مسخره سانسین

بیر عؤموردور کی فضولینی – نسیمی¬نی دانیب

ایندی ده دانسین.

شهریار تک سن اوجالت باشیوی تا عرشه دایانسین

قوی باخا کور تر ایچینده جوموبان اؤلسون، اوتانسین

او کی آخساقدی یوبانسین.

او کی تورکی دیلین اسکیتمه¬گه تصویره سالیبدی،

او کی آذر بالاسین ایندی ده آشغالچی سانیبدی

او یازان بللی¬دی کی فیکرینی طاغوتدان آلیبدی

او رژیمدن دی قالیبدی!

یوخسا آذر بالاسیندا چیخیب علاّمه ی دوران

اونا دونیا باش اگیر فلسفه ده، بیرجه نه ایران؛

آمما، سن ای سؤزو سینه¬نده کؤزه¬ردن ساوالانیم،

ائلیمین شانلی داغی، باشیوا مینلرجه دولانیم،

اریدیب ائل غمی بیر یول سنی، کؤکدن ده تالاتسان،

سو اولوب قانلی دنیزلر کیمی دونیایه جالانسان،

آدی دیللرده قالانسان!

ساوالانسان، ساوالانسان!

   او شاعر غزلهای شیرین و دل نشین هم هست که بیشتر غزلهایش امروزه توسط آشیقها – این خنیاگران مردم آذربایجان و خوانندگان محبوب به صورت ماهنی های زیبا خوانده می شوند. نمونه ی بارزی از این غزلها که به صورت ترانه هایی زیبا خوانده شده است:

یارین بویون قوجاقلادیم، یار آغلادی، من آغلادیم،

ییغیشدی قونشولار بوتون، جار آغلادی، من آغلادیم.

باشیندا قارلی داغلارا دانیشدیم آیریلیق سؤزون،

بیر آه چکیب، باشینداکی قار آغلادی، من آغلادیم.

اوره ک سؤزون دئدیم تارا، سیملر اولدو پارا – پارا،

یاواش – یاواش سیزیلدادی، تار آغلادی، من آغلادیم.

ائله ایکی اسدی بیر خزان، تالاندی گوللریم منیم،

خبر چاتینجا بولبوله، خار آغلادی، من آغلادیم.

طاریمدا نار آغاجلاری، منی گؤروب دانیشدیلار،

بویومو زیتون اوخشادی، نار آغلادی، من آغلادیم.

دئدیم کی حق منیمکی دی، باشیمی چکدیلر دارا،

طناب کسنده بوینومو، دار آغلادی، من آغلادیم.

جعفری یم بویوم بالا، غم سینمده قالا – قالا،

یار جانیمی آلا – آلا، یار آغلادی، من آغلادیم.

شعر عاشقانه ای نیز با عنوان "نغمه" سرود که زمزمه ی آن را در اکثر محافل ادبی شاهد بوده ایم و از یک حادثه ی غمبار عاشقانه در زنگان حکایت می کند:

یئنه آرغین، یئنه یورغون،

یئنه بیر دولغون اوره¬ک، یارالی قوش کیمی چیرپینمادادیر

یئنه نیسگیللی اوره¬ک یانمادادیر.

کؤز، کؤز اوسته قالانیر، نئیله¬مه¬لی؟

آلیشیر، داغلانیری، نئیله¬مه¬لی؟

سرّیمی نه آتا بیلدی، نه آنا،

گئدیرم چیلله خانا، چیلله خانا.

*

من گره ک یار یانان اودلاردا یانام

یار دئییب یار دولانام، نه روا عشقی دانام؟

من باهار نغمه سی یم، نغمه آدیم،

گلمیشم عش

 

دکتر کریمی, [05.12.16 22:07]

ق زلیخا یارادیم

هانی شیرین، هانی لیلا؟

قویام حسرتلی باشی دیزلرینه

بیر باخام غمله دولا گؤزلرینه

دییه¬م عاشیق اودو اودلاردا یانا

گئدیرم چیلله خانا، چیلله خانا.

*

گئدیرم، دنیا بویو داردی منه،

یانماسام عشق اودونا، عاردی منه.

آجیمیش عشقی شیرینلشدیره¬رم

آیری دوشموش ائلی بیرلشدیره¬رم.

قوی دیریلسین اؤلن احساسلاریمیز

من او غفلت جاداسین تاپلامادیم

یانمییان لامپا کیمین لاپلامادیم

نازلی یار گئتدی آیاق ساخلامادیم

یار ائشیکده¬ن اؤزون اودلاندیردی

من ایچیم یاندی، منی یاندیردی

سانما ال – آیاق چالمادادیر

یارین عشقی جانیمی آلمادادیر.

لیلی بو قرنده اولسایدی اگر

یاندیراردی اؤزونو عشقه مگر؟!

عشق سولطانی فرج وئرسه بیزه،

سئل اولوب گؤز یاشیمیز دؤنمز دنیزه

شیشه¬ی عمری چالیب سیندیرارام

عشق اودوندا اؤزومو یاندیرارام

دولدوروب کاسه ی صبری جالارام

چیخارام داغلارا، های – های سالارام

نازلی یار گئتدی، نه جور تک قالارام؟

ایسته ییر باشیما دونیا دولانا

گئدیرم چیلله خانا، چیلله خانا.

*

وامیقین جاندان کئچن عذراسییام

من یانان مجنونومون لئیلاسییام،

من محبت عشقی¬نین دریاسییام

نغمه¬ی والاسییام

عرشق شئیداسییام.

عشقده فرهاد و شیریندن باشام

اصلییه عشق عالمینده یولداشام

کیم تیکر دونیا باغین باعچاسینا

کیم بوکر عشقی عاغیل بوقچاسینا؟

سانمایین عشق اؤلوبدور، دیری¬دیر،

نغمه عاشقلر سیراسیندان بیری¬دیر.

تاپارام عشقیمی هر یئرده اولا

قویمارام تک دولانیب رنگی سولا

ایندی دای گئتمه¬لی¬یم، هر نه اولا!

عشق دریادی، عاغیل قطره¬سی¬دی

نغمه¬نین سون سه¬سی عاشیق سه¬سی¬دی

منه دنیاده اؤز عشقیم بس ایدی

سؤیله مندن سورا بیر غملی سلام،

سئودیییمدن منی آیری سالانا

گئدیرم چیلله خانا، چیلله خانا.

*

سن آغیر داغ کیمی داغلار باشیسان،

بیر عؤموردور سینه ده غم داشیسان

سن کی مندن سورا ایللر یاشیسان

سن کی زنگانلی لارین یولداشیسان

بیر چیغیر! بلکه یاتانلار اویانا،

گئدیرم چیلله خانا، چیلله خانا.