خوراسان چاغالارین آشیق اویونو (بازی آشیق(

آشیق اویونو بوگون ده خصوصاً خوراسان تورک اؤلکه‌لری‌نین کندلرینده، بالاجا قصبه‌لرینده، حتی شهرلرینده داها دوغروسو یئنی اویونلارین تانینمادیغی هر یئرده اوینانماقدادیر.

گونوموزده تورک ائللرینده آشیق اویونونا وئریلن آدلار بئله‌‌دیر  :

«باتی تورک ‌ائلی» نده، « اؤزبک ائلی»نده، « تورکمن ائلی»نده آشیق، «قیرقیزائلی»نده آشیق و یا چوکؤ- çükö،  «آزربایجان ائلی» نده آشیغ، «قازاق ائلی» نده آسیک. تاریخی چوخ اسکی بیر اوشاق اویونو اولان و بو گون آرتیق چاغالارین (اوشاقلارین چوجوکلرین ) هئچ اوینامادیغی آشیق‌دان بحث ائتمه‌نین کولتور دیَرلریمیزباخیمیندان اؤنملی اولدوغونا اینانیریق، بئله‌ کی اویوندا کئچن بیر سیرادئییملر کاشغارلی ماحمود’ون 1068 –1072 ایللر آراسیندا یازدیغی بیلینن دیوانلغات التورک‌ده گلمکده‌دیر

آشیق (آشوق(

آشیق حیوانین آرخا قیچیندا اولان بیر تیکه سوموک‌دور. ساغ قیچیندا اولان، ساغ آشیق، سول قیچیندا اولان ایسه سولاق آشیق آدلانیر. آشیغین آلتی اوزو وار، ایکی اوزو یاستی‌دیر، ایکی اوزو دیک، ایکی اوزو لاپ دیک. 

یاستی اوزلری‌نین بیر اوزو بیر آز ایچه‌ری باتیب جیک آدلانیر. او بیری اوزو بیر آز گؤیه قالخیب بؤک آدلانیر. ایکی دیک اوزلری‌نین بیر اوزو بیر آز ایچه‌ری باتیب آوچی آدلانیر او بیری اوزو کی بیر آز هاماردیر تووخان (توغخان) آدلانیر. قالان ایکی دیک باش‌لاری ایسه بیری جیک ‌اومبا بیری بؤک ‌اومبا آدلانیر. 

آشیقین دؤرد یوز (یوز) آدالاری و آشیق اویونانماق :

Aşıq dörd yüz (üz) adları və aşıq oynamaq

آشیق (Aşıq): بجول

پوک (Pük) : فارسی؟ طرف صاف.

چؤک (Çük) : فارسی؟ طرفی که فرو رفتگی دارد.

آت (At) : اسب، بگ (Bəg) نیز می گویند.

ائششگ (Eşşəg) : خر

اورنک :نئچه اویونلار (چند نوع بازی است با بجول) : " دولاندیرما (برگردانیدن) "، " خط دن چیخارتماق (از خط بیرون کردند) "، " دیو –دیو " و ...

بازی " خط دن چیخارتماق (از خط بیرون کردند )

 " گه نک Gənək "  یازیب و " گه نی Gənəy " آغیزدا یدییب:

آشیق داغ گئچی سی اوزلیک قوچ آشیقی قویون اشیقیندان چوخراق آغیری دی. اونون عومرو چوخ اولاردی. گه نکی دوشوب و قورقوشوم نان دولدورار دیلان آغیر اولسون

فارسی  :

توضیحی کوتاه روش بازی " خط دن چیخارتماق (از خط بیرون کردند ) :

این بازی دو نفره یا چند نفره اتجام می شود. یک نوع آن که چند نفره انجام می شود و در زبان ترکی خراسانی آشیق اویونو می گویند به این صورت بازی می شود دایره ای روی زمین به قطر تقریباً یک و نیم متر رسم می شود و در وسط قطر دایره تعدادی آشیق به ردیف قرار داده می شود، بازیکنان باهم به توافق می رسند که هر کدام چند تا آشیق بایستی در ابتدای بازی در داخل دایره می خواهند بگذارند، (مثلاً هر کدام بایستی یک آشیق در دایره بکارند، که اگر دو بازیکن داشته باشیم، چهار آشیق نیز در وسط دایره خواهیم داشت.) و از فاصله ی چند متری به وسیله ی آشیقی که با ریختن سرب در سوراخ آن سنگین شده است، نشانه گیری می کنند.

برای مشخص شدن نوبت کسانی که بازی می کنند ابتدا یکی از بازیکنان یا یک شخصی که در بازی نیست همه ی آشیق هایی که قرار است با آن نشانه گیری شود جمع می کند و با دست در همان حد فاصله ی بازی که مشخص شده همه ی آنها را باهم به طرف بالا پرتاب می کند. آشیق ها هر کدام در جا های مختلفی از زمین فرود می آیند (همانند انداختن تاس)، صاحب همان آشیق که در فاصله ی دورتری از دایره قرار می گیرد بازی را شروع می کند و به ترتیب تا صاحب نزدیکترین آن به دایره. بازیکنان به ترتیبی که گفته شد هر کدام نشانه گیری می کنند تا آشیق های ردیف شده در وسط دایره را بزنند. اگر هیچکدام  نتوانستند از این طرف دایره آشیق ها را بزنند، به ترتیب افتادن به هنگام نشانه گیری در آن طرف دایره، از صاحب دورترین آشیق دو باره بازی شروع می شود تا صاحب نزدیکترین. اگر کسی توانست یک یا چند تا از آنها را بزند و از دایره بیرون کند، آنهایی که از دایره بیرون هستند بر می دارد و بازی توسط همان شخص و از همان جایی که  نشانه گیرش افتاده است ادامه می یابد و نشانه گیری می کند.

اما یک استثنا وجود دارد و آن اینکه  اگر نشانه گیرش داخل دایره افتاده باشد، بازی از روی خط دایره شروع می شود و پایش را روی دایره گذاشته و نشانه گیری می کند و اگر او نتوانست آشیق دیگری را از دایره بیرون کند به همان ترتیبی که قبلاً توضیح داده شد بازی به نفر بعد واگذار می شود. البته از این به بعد نقطه ی شروع بازی از روی خط دایره است و بازیکنان می توانند هر نقطه  ای از خط دایره را به عنوان محل نشانه گیری انتخاب کنند و بازی تا جایی که هیچ آشیق داخل دایره نباشد ادامه می یابد و بازیکنان می توانند دور دیگری از بازی را دو باره با توافق هم شروع نمایند که در ادامه ممکن است تمامی آشوق های حریفان تمام شده و دست یک یا دو نفر بیفتد که در اینصورت از همدیگر خریداری نموده و بازی را ادامه می دهند.

آشوق بزرگ گنگ یا گنه ی نام دارد و آلچین، اسب و خر از دیگر نام قسمت های آشوق است. این بازی از ریشه دارترین انواع بازی های شمال خراسان یا دیار و سرزمین مادری ترکان خراسان است و بین اقوام یگر نیر با تاثیر پذیری از ترکان معمول است و در مواقع عید نوروز و فصل پائیز و در اوقات فزاغت در همه جای این سرزمین در حال اجراست .