یازار : تاری وئردی :

منبع : کؤنول آداسی : اینجا

1- بسیاری از آمریکایی ها آبراهام لینکلن، شانزدهمین رئیس جمهوری (1865-1861) را "منجی بزرگ" می خوانند – منجی بزرگ بردگان آمریکا. به همین میزان، او را می توان "حامی بزرگ" لقب داد – حامی بزرگ تولید کنندگان صنعتی و صنایع نوزاد آمریکا.

بر خلاف تصور، برده داری در سیاست پیش از جنگ داخلی ایالات متحد امر تفرقه انگیزی نبود. طرفداران الغای برده داری در برخی از ایالات شمالی، به ویژه در ماساچوست، نفوذ بسیار داشتند، اما در دیدگاه شمالی ها، طیف غالب طرفدار الغای برده داری نبود. از نظر بسیاری از مخالفان الغای برده داری، سیاه پوستان نژادی پست تر بودند و با این دید، اینان مخالف اعطای حق کامل شهروندی، از جمله حق رای، به سیاهپوستان بودند. به باور آنان، پیشنهاد رادیکال ها مبنی بر الغای فوری برده داری از واقع بینی بسیار به دور بود. "ناجی بزرگ" نیز در اینگونه باورها و نظرات سهیم بود.

لینکلن، در پاسخ به سرمقاله روزنامه ای که بر آزادی فوری بردگان اصرار می ورزید، چنین نوشت:  "اگر می توانستم بدون آزاد کردن هیچ برده ای، "اتحادیه" را حفظ کنم، چنین می کردم و اگر می توانستم با آزادکردن همه بردگان به حفظ "اتحادیه" دست یابم، چنان می کردم. اگر هم می توانستم با آزاد کردن برخی و برده نگه داشتن بقیه "اتحادیه" را حفظ کنم، باز هم آن کار را می کردم."  [1]

 2- امروز شاهد آن هستیم دولت روحانی بجای تأسیس فرهنگستان زبان تورکی، بنیادی به نام "بنیاد فرهنگ، ادب و هنر آذربایجان " را در داخل خانه کوچک پروین اعتصامی افتتاح می کند. هنگام افتتاح حتی واژه " تورک " و " زبان تورکی " را استفاده نکرده و مطابق با سنت گذشته، زبان ملت آذربایجان را " زبان آذری " خطاب می کند و در حین افتتاح می گوید " بدین ترتیب وعده ای که در انتخابات به مردم آذربایجان داده شده بود جامه ی عمل پوشید "!

پس از انقلاب جمهوری اسلامی، و در طول این زمان به دلایلی اعم از نا آگاهی مردم از حقوق خویش، از طرف هیچ یک از دولت های وقت، اقدامی در جهت اجرای بند 15 از قانون اساسی صورت نگرفته است. با افزایش سطح آگاهی ملت مشاهده می شود در پایان دوره دولت آقای احمدی نژاد با وجود تمامی کارشکنی ها موجود، در برخی دانشگاه ها دو واحد اختیاری زبان تورکی تدریس شد .

در انتخابات سال 1392 دولت آقای روحانی بعنوان دولتی معتدل شروع به کار کرد. از جمله مهمترین وعده های دولت روحانی برای مردم آذربایجان تاسیس فرهنگستان زبان تورکی و آموزش بزبان مادری ترکی بود که نقش مهمی در اخذ رای ملت آذربایجان و دیگر ترکان ایران داشت. هم اکنون با گذشت بیش از یک و نیم سال از آغاز دولت، هیچ اقدام عملی در جهت ایجاد فرهنگستان زبان تورکی و آموزش بزبان مادری ترکی، صورت نگرفته است. این برای اولین بار است  که در نتیجه ی آگاهی ملت ترک، دولتی چنین موضوعی را بعنوان یکی از وعده هایش طرح کند.

در سال 1862، آبراهام لینکلن تبعیض های اعمال شده علیه سیاهان را نه به دلیل احترام به حقوق سیاهان، بلکه از روی اجبار و به دلایل راهبردی بر می چیند و امروز دولت روحانی تاسیس " بنیاد فرهنگ، ادب و هنر آذربایجان " را جوابگوی خواسته های به حق ملت آذربایجان می داند و انگیزه ای برای ایجاد " فرهنگستان زبان تورکی " نمی بیند. در واقع این آگاهی ملت است که با تغییر شرایط جامعه، نحوه عملکرد سران دولت را به آنان دیکته می کند.

اتکلر و آتیرمالار :

[1]  صفحه 87 – نیکوکاران نابکار (هاجون چنگ) – کتاب آمه – تهران 1392 -  1394/2/31