«گورش» کشتی سنتی ترکمنی، به عنوان جزئی از هویت ترکمنستان و برگرفته از آداب و رسوم این سرزمین می‌باشد.این ورزش در میان تورکان خراسان با نام کشتی با چوخهو ازبکستان وقزاقستان ورزش ملی شناخته می شود وهرساله در مراسمات واعیاد مختلف در شهرهای ترک نشین خراسان کشتی های با چوخه باشکوهی برگزار می شود

 

     مردم ترکمن بر اهمیت کشتی سنتی «گورش» به عنوان جزئی از هویت ترکمن که برگرفته از آداب و سنن و رسوم فرهنگ منحصر به فرد مردم ترکمن است، تاکید دارند.

      مردم ترکمن کشتی گورش را به عنوان نماد رادمردی، ایثارگری احترام به سایر و تحکیم روابط با سایر ملل و حسن وطن دوستی و حسن همجواری تلقی می‏‌کنند.

     یکی از مراسم بسیار قدیمی در بین ترکمن‌ها برگزاری مسابقات کشتی ترکمنی کشتی با شال یبا نام گوارش می‏‌باشد که در پایان مراسم عروسی در یک محوطه باز در حیاط صاحب جشن با حضور پهلوانان ترکمن برگزار می‏‌گردد که هم‌ اکنون این رسم در جشن‌های ملی و رسمی دولت ترکمنستان نیز رایج شده است.

     در این مراسم جمعیت به صورت دایره وار نشسته و می‌ایستند و کشتی گیران در داخل دو سوی این فضای دایره وار روبروی هم می‌نشینند و داوران نیز که از کشتی گیرا پیش کسوت می‌باشند در 3 تا 4 نقطه فضای مسابقه مستقر می‌شوند.

     قبل از شروع مسابقات ریش سفیدان دعای خیر می‌کنند و با اجازه آنان مسابقه آغاز می‌گردد و کشتی گیران دو به دو و به تناسب شناخت از یکدیگر ابتدا شال دور کمر هم می‌بندند و سپس با هم کشتی می‌گیرند که شرط وزن کشتی گیر ملاک نمی‌باشد.

     بازیهای بومی محلی و سنتی برخاسته از فرهنگ و باورهای فرهنگی هر منطقه است و موجب ایجاد صلح و دوستی می‏‌شود که که کشتی سنتی گورش، آئین‌ها و موسیقی‌های سنتی می‌تواند نمادی برای معرفی فرهنگ یک منطقه باشد.

     مسابقات کشتی ترکمن‌ها صحنه‌ای است برای نشان دادن قدرت قهرمانان در مقابل رقبای مشهور یا گمنامی که برخی مواقع نیرویشان را به رخ می‌کشند.

    در این رقابت‌ها، وزن شرکت‌کنندگان یا زمان بازی محاسبه نمی‌شود. دو رقابت کننده مسابقه را به صورت نامحدود ادامه می‌دهند تا نتیجه نهایی اعلام شود.

     فضای این رقابت محدود نیست و کشتی گیر مجاز است حریفش را تا شعاع‌ های دور دست هم ببرد. شال نقش ویژه‏‌ای در کشتی سنتی ترکمن‏‌ها دارد.

     در این مسابقات کشتی گیران شال به دور کمر خود می‌بندند. براساس مقررات، هنگامی که داور شال را به دور کمر کشتی گیران می‌بندد و دست هر یک را در شال دیگری قرار می‌دهد، 2 کشتی گیر مسابقه را شروع می‌کنند.

     « چپه گوترمه »، «سوروشمه »، « یان باشا آلما »، « قاقمه »، « چوپان سالمه »، « ساغا گوترمه » از مشهورترین فنون در کشتی ترکمنی گوارش می‌باشد.

     در این رقابت‌ها علاوه بر 2 داور، 2 کمک داور هم بر نحوه بستن صحیح شال‌ها نظارت می‌کنند و سپس داور دستش را به پشت کشتی گیران می‌زند و مسابقه آغاز می‌شود.

     مهم‌ترین نکته در این کشتی آن است که اگر دست، زانو یا هرجای دیگری از بدن کشتی گیر بجز کف دستش به زمین بخورد بازنده اعلام می‏‌شود و داور دست کشتی گیر رقیب را به نشانه پیروزی بالا می‌برد.

     در کشتی سنتی ترکمن‌ها مچ‌ها و پاهای قوی نقش مهمی در پیروزی کشتی گیر دارند. خیلی کم پیش می‌آید که نتیجه مسابقه مساوی به اتمام برسد.

    اگر شانه‌ها یا پهلوهای 2 قهرمان همزمان به زمین بخورد مسابقه مساوی تمام می‌شود و دست هر 2 کشتی‌گیر به نشانه پیروزی بالا می‌رود و جایزه بین هر 2 نفر تقسیم می‌شود. داوران با اکثریت آرای کشتی گیران انتخاب می‌شوند.

    6 یا 7 کشتی گیر از میان کشتی گیران سنتی ترکمن انتخاب می‌شوند تا یکی از میان آنها به عنوان داور برگزیده شود.

     فردی مسن از میان داوران به عنوان امین یا امانتدار انتخاب می‌شود تا برای تشویق قهرمان از مردم جایزه جمع کند. در گذشته به نفر اول یک گاو، نفر دوم یک گوسفند و نفر سوم پتو، فرش و قالی و یا چیزهای دیگری تعلق می‌گرفت.

    مطابق رسوم رایج، هنگامی که داوران، جایزه را دریافت می‌کردند دستمال‌ هایشان را در هوا به نشانه قدردانی از قهرمان و برگزارکننده مسابقه می‌چرخاندند.

    در عوض دستمالی که به هدیه دهنده نشان داده می‌شد معمولا مبلغی جایزه داده می‌شد و دریافت کننده دستمال، آن را به دور پیشانی‌اش می‌مالید و با خود می‌برد.

     در ترکمنستان گورش کشتی سنتی به عنوان رشته رسمی ورزشی دولت ترکمنستان درآمده و فدراسیون کشتی این کشور فعالیت این رشته ورزشی را در استان‌های پنجگانه آغاز کرده است که هر ساله هزاران ورزشکار در سنین مختلف در این رشته مشغول تمرین هستند.

 

    جشن ملی آب، جشن ملی گندم، جشن ملی خربزه، جشن ملی محصول، جشن ملی قالی دست باف ترکمنی، جشن خواننده سنتی بخشی، جشن ملی فرش دستباف، جشن ملی اسب از جمله جشن‌های ملی ترکمنستان هستند که بعد از کسب استقلال این کشور به منظور احیا تاریخ و سنت و نیز ارتقاء سطح آموزش‌های ملی ترکمن در سراسر این کشور جشن گرفته و گرامی داشته می‌‏شوند.

منبع : ترکشناسی