خوراسان ﺗورکلرین دیل و کولتورلری

زبان و فرهنگ ترکان خراسان

گزارش کوهنوردی یامان داغی

+0 به یه ن

اهداف و ویژگی اکیپ کوه نوردی :

گروه گوهنوردی : فرهنگیان بجنورد

سرگروه : مهندس صبری

هدف ورزش و گردش علمی همایشی صمیمی، علمی و  ورزشی همراه با اجرای برنامه های فرهنگی و .... با حضور افراد فرهنگی

معنای پارادوکسیکال یامان :

" یامان " در زبان ترکی معنی سخت و عجیب و خیلی خوب یا خیلی بد دارد. گاهی بار منفی دارد و گاهی بار مثبت. بستگی به جایگاه استفاده یا موصوف آن دارد. مثلا اگر گفته شود فلانی " یامان قیز دی " یا " یامان اوغلان دی " به معنی فعلانی دختر یا پسر خیلی خوب و زیباست. حال اگر همین صفت در کشتی گرفتن و زمین زدن حریف بکار برده و گفته شود " یامان یئره وئردی " به معنی بد جورد حریف را زمین زد و غیر قابل تحمل است. یامان در اینجا یعنی خلی خوب و خیلی زیباست. همچنین در زبان ترکی خراسانی یامان به تنهایی به معنی فحش می باشد. 

مسیر های صعود به قله یامان داغی :

کوه یامان داغی با ارتفاع  2800 متر از مرتفع ترین قله های رشته کوه الاداغ در 65 کیلومتری غرب شهرستان بجنورد در سمت چپ جاده بجنورد به گرگان واقع شده است. این منطقه زیبا در دامنه رشته کوه آلاداغ قرار گرفته و بدلیل قرار گرفتن در طول دره، به درکش یا دره کش معروف است. رودخانه پراب درکـش که در این منطقه جاریست، از کوه یامان داغی سر چشمه گرفته و پس از سیراب کردن زمین های کشاورزی درکش و باغات اطراف، به روستای پایین دست می رسد.

دست یابی به این قله از مسیر های متعددی امکان پذیر می باشد، اما بهترین آنها پس از عبور روستای زیبای درکش قبل از روستای جوزک و پس از طی مسیر این جاده فرعی حدودا " یک و نیم کیلومتر می باشد به ابتدای این مسیر صعود می رسید.

مسیر دیگر پس از دو راهی جاده درکش است. پس از راهپیمائی در مسیر مال رو و پا کوب شده ای که کاملا" واضح و در سمت چپ جاده  می باشد کوه پیمایی شروع می شود. بعضی مسیرهای دیگر صعود عبارتند از: رویشپران و گلک- ناویا – چشمه نرگس لو – دره خونین – اٶلنگ – دره کنداب – دره کنگرزو و .... می باشد. کوتاه ترین مسیر صعود به قله یامان از روستای درکش، یالی است که در غرب روستا و در سمت راست رودخانه واقع شده است که این یال با شیبی نسبتا ملایم و در زمان کوتاهی ما را به خط الراس خواهد رساند که پاکوب آن به وضوح مشخص است.

تنها یک چشمه به نام گلک در زبان محلی بمعنای محل رویش گل با وسعت کم (گول لیک) در فاصله دو ساعتی از ابتدای مسیر وجود دارد و از ابتدای مسیر تا این چشمه آب وجود ندارد. چشمه گولک کوچک است و همیشه جاریست. فاصله از چشمه گلک تا قله حدودا" دو ساعت می باشد. مسیر پاکوب و مشخص است. با ارتفاع گرفتن و دور شدن از چشمه به تدریج درختچه های جنگلی آرچه (ارس) و بوته های کم ارتفاع نیز خود نمایی می کنند.

خوشبختانه ارتفاعات این منطقه حفاظت شده  و شکار و چرای دام در تمامی فصول در آن ممنوع است و شاید علت این تنوع و غنا در پوشش گیاهی آن نیز  همین موضوع باشد. بوته های یاس و درختچه های گلابی وحشی، بوته های پرگل زرشک، لاله های واژگون، شقایق های سرخ و عطر کهکلیک اوتو (کاکوتی)، مرزه کوهی، قیل للی چای (چای چوپان) و اویشن تو را سرمستت می کنند گوئی همه ی طبیعت به تو سلام می کنند.

شروع کوه پیمایی :

ابتدا پس از انجام نرمش صبگاهی و توضیحات لازم جهت حفظ نظم و ترتیب و احتمال وجود خطرات در بین راه و نحوه برخورد با آنها توسط سر گروه داده شد. سپس بعد از بستن کوله پشتی ها و توضیح اینکه کوه نوردی ورزش و تفریحی سالم و تنها مسابقه ای است که در آن همه افراد شرکت کننده برنده هستند و کوه پیمایی تمرینی است برای کوه نوردی. از آنجا که مسیر دارای شیب نسبتا " مناسبی می باشد، لذا گام ها کمی آهسته و زمان صعود کمی طولانی می شود. از مسیر جنوبی بعد از درکش را به سمت چشمه گلئک و رو به بالا کوه پیمایی خود را آغاز کردیم. بعد از دو ساعت کوهنوردی حدودا" ساعت 10 به محل چشمه های" گلک " در دامنه کوه یامان داغی رسیدیم. پس از صرف صبحانه در کنار این چشمه و ادامه صعود از به سمت قله حرکت کردیم. بعد از یک کوهپیمایی چند دوساعته به قله یامان داغی ( با ارتفاع حدود ۲8۰۰ متر، رسیدیم.

ادامه کوه پیمایی : با ارتفاع گرفتن و دور شدن از جاده و پای کوه، به تدریج درخت چه های جنگلی و بوته های کم ارتفاع نیز پدیدار شدند. خوشبختانه ارتفاعات این منطقه حفاظت شده می باشد و شکار و  چرای دام در تمامی فصول در آن ممنوع است و شاید علت غنای پوشش گیاهی آن نیز به همین دلیل باشد.

با ادامه مسیر کم کم درختان بلوط با برگ های خزان زده شفاف خودنمائی می کنند. بوته های خزان زده یاس وحشی، درختچه های گلابی وحشی، درختان زیبای افرا، بوته های پرپر شده زرشک، ارس های کهنسال و باوقار با پیچ و تاب های ظریف شاخه شان، عطر مرزه و آویشن خشکیده تو را در آغوش می گیرد گوئی همه ی طبیعت به استقبالت آمده! پاکوب را ادامه می دهیم. کم کم جنگل متراکم می شود. شیبی را به سمت پائین سرازیر و وارد انبوه درختان بلوط می شویم. نسیم خنک آخر پاییزی از عمق جنگل به سمت مان می وزد و همه ی خستگی مان را با خود می برد. نهر کوچکی در عمق جنگل جاریست و ما را به سمت چشمه ی گوارا هدایت می کند.

ساعت 10:00 است و ما در کنار چشمه و زیر آفتاب تازه سر زده و در کنار درختان اندکی استراحت می کنیم. نام این چشمه گولگ است. این آخرین محل دسترسی به آب در مسیر رفت است، دیگر دسترسی به آب وجود ندارد و باید به اندازه کافی آب برداشته شود.

سرگرمی بین راه : دربین راه توضحیات علمی و تجربی درمورد پوشش گیاهی و گیاهان دارویی و توسط کارشناس آشنا به منطقه و موضوع همراه گروه به همراهان داده می شد. درمواقع استراحت کوتاه بین راه توسط افراد داوطلب تورکچه یئرلمه (آواز و ترانه ترکی) و یا شعر ترکی خوانده می شد. اشعار فولکوریک یئرلمه (آواز) توسط نویسنده این وبلاگ زمزمه شد :

شاه ختا، بولبول ختا، گیردیم قلندر باغئنه

بیرچلوم تنباکو چون، گئدم قالا گزماغئنه

بیرگولون ایزماغئ چون، قالدیم قیامات گئننه

ایزیین بیله ایزکی، شل پئ دیونده قالمه سین

سٶنن، بیله سٶنن، آرمان ایری ده قالمه سین.

کوچه لره سو سپمیشم، یار گلنده توز اولمه سین

ایله گلسین بئله گئتسین، آرامیزدا سؤز اولمه سن

ادامه صعود :

راستی چه وقتی دیدن طبیعت مفهوم دیگری پیدا می کند و زیبایی و جذابیتی دیگر را فراهم می سازد؟ در اولین صعود بهارانه بوی باران، بوی سبزه، بوی خاک شاخه های شسته، باران خورده،  آسمان آبی و ابر سپید برگ های سبز بید عطر نرگس، رقص باد، نغمه شوق پرستوهای شاد صعود را با شور شوق بهارانه خود همراه کرده بود و رویش لاله های واژگون منظره ای بی نظیری خلق کرده بود .

همراهی آفتاب در قسمتی از مسیر لذت صعود را دو چندان می کرد. بالاخره ساعت 13 روی قله یامان داغی ایستاده بودیم. یک سنگچین کوچک بنام چیل محل قله را مشخص می کرد. پس از مدتی استراحت مسیر برگشت را در پیش گرفتیم .



برای مشاهده تصویر بزرگ اینجا را کلیک کنید

ویژگی اکولوژی منطقه :

طبق نظر کارشناس معدن همراه (مهندس حسن سالاریان)، جنگل های زیبا و پوشش گیاهی منطقه، گستره آخرین جنگل های بلوط شرق ایران می باشد. ناهــــمواری های این خطه، رسوبی و کوه های آن مربوط به دوره های دوم و سوم و دشت های ابرفتی آن متعلق به دوران چهارم زمین شناسی است. جنگل های این منطقه از لحاظ تنوع گیاهی در خراسان  مقام اول را داراست و شامل جنگل های تنک، نیمه انبوه و انبوه است.

گونه های غالب در پوشش  گیاهی آن شامل : بوته های یاس وحشی – درخت های گلابی وحشی – آق باش - آویشن- افرا- زرشک – آرچه های (ارس های) کهنسال- بلوط – کرامیته - زالزالک- بید- باریجه - بید- اناروحشی- گردو - انجیر- گوجه وحشی – گون- درمنه- کرکوو غیره ... می باشد.




تصویر بزرگ اینجا


نقشه هوایی گوگل را : اینجا مشاهده نمایید

آچار سؤزلر : خبرلر,