مراسم و آداب ماه رمضان در گریوان

اشاره : در منقطه گریوان (واقع در بخش مرکزی بجنورد) مراسم سوگواری که به سوگواری های عمومی و خصوصی تقسیم می شوند و هریک از آداب و رسوم خاص خود برخوردارند. دراین پست آداب ماه مبارک رمضان همراه خاطره بیدارکرده سحری مردم روستا نگارش یافته است، امید است مورد توجه قرارگیرد.

مراسم و آداب ماه رمضان :

ماه رمضان در میان ترکان روستای گریوان به ماه مبارک رمضان یا اوروج آیی نام برده می شود، چون ماه تهذیب نفس و اخلاق است و همه سعی دارند که با ادای فرایض دینی و روزه داری و برپایی نماز جماعت از ثواب این ماه بیشتر بهره مند شوند. در این ماه صله رحم را به جای آورده و به فقرا و محرومان و آشنایان افطاری می دهند. در شب های قدر و احیا که شب نزول قرآن است. در روضه خوانی شهادت حضرت علی ( ع) شرکت کرده به سوگواری می پردازند. زنان و مردان شب های قدر را احیا نگه می دارند تا صبح بیدار می مانند، دعا می خوانند و قران، بر سر می گذارند.

خاطره بیدار کردن اهالی روستا برای سحری :

موذنین در روستاهای خراسان از حمله گریوان، با صدای نافذ و گیرایی، وقت سحر را بر پشت بام های منازل یا مساجد روستایی با دعایی که در محل به آن مناجات می گویند اعلام می کردند.  مناجات شامل چند قطعه دعا به زبان عربی و ترکی و صلوات بر محمد و آل محمد (ص) بوده است.

در گریوان به سحری بلند شدن و سحری خوردن " اوباشدان " گویند و قبل از دهه چهل ( 1340 شمسی) که وسایل ارتباط جمعی در روستا نبود برای بیدار کردن اهالی روستا برای سحری، سید یا روحانی محل با رفتن به پشت بام مسجد و نواختن طبلی (حلبی) مردم را برای صرف سحری بیدار می کرد. زمان نواخت نود دقیقه مانده به اذان صبح بود تا مومنین برای صرف سحری فرصت کافی داشته باشند. نواخت طبل پیامی با آهنگ همراه ابیات تورکی خوراسانی با گویش محل بدین مظمون داشت : «تور پلووی بیشِر غازانِی دیشِر» بمعنای « پاشو پلو بپز، دیگ را پایین بگذار» است.

گریوان دارای خانه عالم است :

پیش از این همچنین قبل از آغاز ماه رمضان، از طرف مردم روستای گریوان که روحانی نداشتند،‌ نمایندگانی به نزد امام‌ جمعه‌ های شهرهای مشهد و یا بجنورد ‌فرستاده می شد و از آنها در خواست می‌کردند که یک روحانی را به نمایندگی از خود به روستا بفرستند. روحانی اعزامی را با سلام و صلوات به روستا می‌بردند و هر شب در خانه‌ای مهمان می‌شد تا ماه رمضان به پایان برسد.‌ در حال حاضر گریوان دارای خانه عالم بوده و روحانی دایم و ساکن روستا دارد.

شب های قدر و احیا در گریوان :

شب های قدر و احیا در گریوان هم از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ مساجد، حسینه ها(گریوان دارای دو باب مسجد و یک باب حسینیه نوساز و نسبتا بزرگ دارد) همه از خیل مشتاقان وصال دوست و خریداران معرفت و تشنگان محبت و رحمت دوست آکنده و لبریز است.

سبحانک یا لا اله الا انت، الغوث الغوث خلصنا من النار یارب و این آوای سوزناک هر گریوانلی است که در شب های قدر از دل سینه های مالامال از امید رحمت و مغفرت پروردگار جاری می شود.

در عصر واپسین روز از ماه رمضان بسیاری از خانواده های مهاجر گریوانلی  ساکن در بسیاری از شهرها معمولا بجنورد و مشهد به زیارت اهل قبور در گریوان رفته و نذر و احسان می کنند.

در آخرین شب ماه مبارک رمضان، سرپرست خانواده با محاسبه میزان فطریه افراد آن را از قوت سالانه یا از پول توی جیب جدا کرده و در محل خاصی قرار می دهند.

در گدشته فطریه در روستای گریوان شامل آرد یا گندم می شد که سرپرست خانواده آن را در پشت در و در داخل منزل قرار می داد که در اولین فرصت به افراد فقیر و مستمند تحویل می دادند.

اما هلال ماه شوال که به بام آسمان نقش می بندد حلول شوال و پایان رمضان حتمی است و فردایش عید فطر(اوروج بایرامی) است و شادی و نشاطی دیگر، به شکرانه توفیق یک ماه روزه داری و منزلت در جوار محبت پروردگار خانواده ها را در بر می گیرد.

 همچنین در میان مردم روستایی گریوان رسم بوده و همه سعی می کنند در هنگام اعلام عید فطر در خانه های خود باشند تا فطریه شان به گردن کسی نیفتد.

بعد از برگزاری نماز عید در مسجد محل، مردم به دید و بازدید می روند و خصوصا به کسانی سر می زنند که نوعید دارند.

التماس دعا.

باخیشلار :

یازار :altin.ghochanli

سلاملار.فعالیت های پراکنده باستان شناسی در منطقه بجنورد٬ نشان می دهد در دوره اشکانیان پانزده منطقه زیستی در خراسان شمالی وجود داشته که دو منطقه آن در بخش مرکزی این شهرستان واقع بوده است. در روستای گریوان خمره ای بزرگ که بیانگر نوع سفال پارتی است نشان می دهد که روستای گریوان در دوره پارتها یکی از مناطق مسکونی بوده.

قایناق : شهر من بیجین یورد٬ رضا تأثیری.صفحه ۳۷