نویسنده : آتا تیمور

آری (ari) :پاک و متزه ، بی آلایش و تمیز

ارغیان : پاک شده و منزه از گناه

اَرْغیان نام منطقه است که امروزه بام و صفی آباد نامیده می شود.  مرمان آن بطور کامل تورک نژاد هستند و نوع گویش آنان به بوغایری معروف است.

اَرْغیان : اَرْغیان نام ناحیه‌ای در خراسان در شمال غربی نیشابور بود و از شمال به اسفراین و خبوشان و از جنوب به سبزوار کنونی محدود می‌شد.

کلنل ادوارد ییت در سال ۱۸۹۷ که خود به منطقه اسفراین سفر کرده و عیناً منطقه را مشاهده کرده در سفرنامه خود خراسان و سیستان راجع به ارغیان می‌نویسد : تمام ناحیة بام و صفی‌آباد ملک ترک های بغایری بود که شمار آنها به ۱۳۰۰ خانوار می رسید.

اینان دو تیره بودند، تیره ای که جزء بام محسوب می شدند ۸۰۰ خانوار و تیره ای که بخش صفی‌آباد بودند که شمار آنها ۵۰۰ خانوار بود.... طبق نظر صنیع الدوله بغایریها تیره ای از ترکان گرایلی هستند. تمام آنچه را که ما توانستیم در مورد کلمه اَرغیان دریابیم این بود که، این نام به شهری در پای کوه های واقع در سه چهار مایلی بام اطلاق می شده است. گای لسترنج در کتاب سرزمین های خلافت شرقی در مورد راونیر و بان که از قریه های ارغیان می باشد، به نقل از یاقوت چنین نوشته است: «... یاقوت از شهرهای سگانه سملقان که به قول او در خاور جاجرم است، اسم می برد و آنها عبارتند : از راونیر (روانسر) و بان که هر دو در روستای ارغیان واقع اند و اما موضع آنها را ذکر نمی کند. وی همچنین از سبنج یا اسبنج که هنوز در جنوب باختری جاجرم سر راه بسطام باقی است، نیز اسم برده است» اسپونر ((spooner هم مقاله ای در مجله ایران تحت عنوان : (ARGHIYAN The area of Jajarm in western Khurasan) نوشته که به گفته خودش به دلیل اینکه ارغیان در منابع نویسندگان قبل از مغول یاد شده ولی بعد از زمان رشیدالدین وزیر غازان خان نامی از ارغیان دیده نمی شود و همچنین نویسنده نام دیگری پیدا نکرده که به منطقه جاجرم اطلاق شود از این نام برای مقاله استفاده کرده است.

منبع : اینجا

باخیشلار :

یازار : Aydın

سلام و تشکر بابت این نوشته زیبا.

استاد گرانقدر، آیا ممکن است بین کلمه های آرغیان یا اَرغیان با کلمه « اَرقین - آرقین» ارتباطی وجود داشته باشد؟.

توضیح اینکه «اَرقین بلاغ یا آرقین بلاغ » (که تلفظش میان بومیان آن منطقه به صورت « آرین بلاغ » است) اسم روستایی در شهرستان قیدار از توابع استان زنجان است.