جستاری در ضرب المثلهای ترکی قوچان ۷:

نشریه اترک.ویژه نامه قوچان شناسی۲.‌

توپلایان : علیرضا جنتی سراب.

حاضیرلایان:آلتین قوچانلی./

حرف ح : حمامه گیه دئ٬ولی گلخن دن (golkhan) پرهیز ایه دئ : دلش می خواهد به حمام برود٬ ولی از گلخن پرهیز می کند (افرادی که طالب چیزی می باشند ولی برای بدست آوردن آن حاضر به تحمل دشواری های آن نیستند) (توضیح.گلخن : در حمام های قدیمی و به اصطلاح خزینه ای که با هیزم آب گرم می شد. محل نگه داری هیزم و محیط سوخت و ساز را گلخن می گفتند. که معمولا زیر زمینی تاریک و شاید کمی ترسناک بوده است/

خلقی ایلان چاخه دئ٬ ولی منی گنده کلپاسه : دیگران را مار می گزد٬ ولی مرا مارمولک زشت و بدقواره می گزد (خلایق با انسان های بزرگ برخورد می کنند اما من از بخت بد با افراد حقیر برخورد می کنم/

نتیجه گیری :

۱- با اصطلاح گلخن در حمام های قدیمی آشنا شدیم.

2- اتیمولوژی و ریشه یابی : چاخماق یعنی گزیدن. ایلان منی چاخدی : مار مرا نیش زد و یا گزید. معنی دیگر چاخماق زدن نیز می باشد. موعللیم اؤیرنجینی قولاغ توزیندان چاخدی : معلم از بیخ گوش شاگرد زد. کلمه چخماق که وسیله ای برای روشن کردن آتش و همچنین ابزاری در سلاح گرم می باشد نیز از همین ریشه و کاملا کلمه ای با اصالت ترکی می باشد///

قویترین مشروب یا عرق جهان با نام چاخیر در ترکیه تولید می شود. به قدری قوی می باشد که به اصطلاح آدامی چاخیر.

(سایغی لارلا.قارداش نتیجه گیری بولومونی اؤزومدن یازدیم. )