گزارش شب های فرهنگی اقوام خراسان شمالی : شب فرهنگی ترکمنی

شب گذشته(7/5/94) دومین مراسم، جشنواره شب های فرهنگی خراسان شمالی شامل برنامه های شعرخوانی، اجرای موسیقی و آداب و رسوم سنتی قوم ترکمن استان با حضور مردم غیور ترکمن در سالن گلشن برگزار شد.

 

محوطه بیرون سالن نمایش «گلشن » بجنورد را ترکمن ها، پرکرده اند. لباس های فاخر و با شکوه، کلاه و شال هایی با تزئینات و رنگ های زیبا، چشم هر بییننده ای راخیره می کند.  

راس ساعت 8 و نیم در سالن باز می شود پس از دقایقی سالن کاملا پر می شود و درها بسته می گردند. 

لحظاتی نماهنگ زیبایی از مهارت ترکمن ها در اسب سواری پخش می شود تا مهمانان درجایگاه خود قرار گیرند.

 

 

 

 

قاری قرآن با قرائت آیه ی « انماالمومنین اخوه» رسما، برنامه ها را شروع می کند و بلافاصله سرود جمهوری اسلامی خوانده شده و مردم را به احترام می ایستاند.

جناب آقای «ناصر رهنما» شاعر تورکمن کارشناس ادبیات و دبیرآموزش و پرورش با تقدیم پوشه ای که حاوی احتمالا هدایای باشداز قاری قرآن تشکر می کند.

نماهنگ زیبایی از طبیعت و اقوام خراسان شمالی فاصله خوبی است برای شروع برنامه بعدی که فرازی از آن زیبابود : « مژده که جام جهان نمای عشق به خراسان شمالی آمده می درخشه روی دست مردمش ... و خورشید وش بتاب ای دشت ارغوان».

حاج آقای هدایتی : « زندگی مسالمت آمیزاقوام مختلف درخراسان آن هم درسایه وحدت وهمدلی جزوافتخارات خراسان شمالی است.امنیت کشور، مدیون همدلی و زندگی مسالمت آمیزاست.»

ناصرخان رهنما شاعر ترکمن و مجری در باره واژه ترکمن می گوید:«ترکًمان» که امروز ترکمن تلفظ می شود در فرهنگ لغت بیهقی، استاد سیداحمد حسینی به معنی  «پاکدل» آمده است.  (این در حالی است که پسوند مان در کلمه تورمان یک پسوندی است شدت را می رساند و تورکمان یعنی به شدت تورک مانند )

 

 

خانم حمیدیان  مجری ملبس به لباس ترکمنی، آقای رهنما را در مجری گری همراهی می کند. شعری را که آقای رهنما از مختومقلی فراغی شاعر پرآوازه ترکمن می خواند ترجمه می کند : « بخشی را تماشا کن که دوتار می نوازد تار ابریشم دوتارش و کاسه سازش که از چوب درخت توت نگاه کن مانند بلبل نغمه سرایی می کند.»

بخشی های ترکمن، با لباس و کلاه زیبایشان وارد صحنه می شوند و به همنوازی می پردازند.

مجری خانم ورود آقایان نوروزیان معاون سیاسی امنیتی استاندار، برومند، مدیرکل امور اجتماعی استانداری و براتیان شهردار بجنورد را به محفل خیر مقدم عرض می کند.

معاون سیاسی امنیتی استانداری خراسان شمالی : « اگرنشاط و سر زندگی در زندگی وجود نداشته باشد، «امید» نیست و امیدوارم که همیشه شاد و سرزنده باشید. ای بسا هند و ترک هم زبان ای بسا دو ترک چون بیگانگان  ... همدلی از همزبانی بهتراست .کلید حل همه مشکلات همدلی می باشد»

  

هنرمند شایسته، متواضع و خوش سیمای ترکن « آنامراد رستگاری» با گروهی از نوازندگان چیره دست ترکمن، غم نهفته درسینه اش را درسالن طنین انداز کرد.

 

دخترخانمی که مجری ایشان را «خانم چیلان» معرفی کردند شعری تورکمنی قرائت کردند که مورد تشویق تماشاچیان قرار گرفت.

بانوی مسنی که مجری ایشان راخانم خادمی معرفی کردند و شاید بالای 50سال داشت «زنبورک» نوازی هنرمندانه ای کردند 5 بارمورد تشویق قرار گرفتند.  

 

سه نخبه کنکور سراسری ترکمن راخانم مجری معرفی کردند :آقای شفیع بهمن رتبه 16کشور، رشته ریاضی، دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف، خانم گل سجادی رتبه 191کنکور رشته انسانی دانشجوی دانشگاه فرهنگیان مشهد و خانم مرضیه رهنما رتبه 1000کنکور رشته انسانی دانشجوی دانشگاه فرهنگیان تهران. 

دو خانم (ایزدی ها) با لباس ترکمنی که شال یکی از آن ها باغی از گل بود در میان تشویق حاضران پشت دار قالی ترکمنی قرار گرفتند و مشغول هنرنمایی و قالی بافی شدند.

 

 رضا راشد درتومی نوازنده دو تار و خواننده جوان ترک و خوش صدای خراسان شمالی ترانه زیبای « یالان دنیا، یالان دنیا» از شهریار را تقدیم این شب و مهمانانش کرد.

سنین بهــره ن یئین کــیم دیــر ؟

کیمینکی سن ؟ ییه ن کیم دیر ؟

سنه دوغـری دئیه ن کــیم دیـر ؟

 

یـــالان دنیــــــا، یــــــــالان دنیـــا

 

...

ســنی فــــــــــــرزانه لــر آتـــدی

قــاپیب ، دیــــوانه لــــر تــوتــدی

کــیمی آلدی، کــیمی ســاتدی

ســــاتـــان دنیــــــا ، آلان دنیــــا

 

...

آتـــــی ازل داغـــا ســالــدیـــق

یــورولــدوقجا ، دالــی قــالـدیق

آتــــی ســـاتدیق اولاغ آلـــدیق

یه هــــر اولـــدی ، پـــالان دنیـا

 

...

بیری آیــنا، بیـــری پــــاس دیــر

بیری آیــدین ، بیری کــاس دیـر

گئجه طوی دیر، سحر یاس دیـر

گــول آچــدیقدا ، ســولان دنیــا

...

 

ایـــگیت لـــــــرین باشــین یئیه

قــوجــالار بـــوز بــاشین یئیه ن

قــــبیر لــرین داشـــین یــئیه ن

ئــــــوزو یـــئنه قــــــــالان دنیـــا

...

 

نـه قاندین ، کیم گول اکـن دیــر

کــیم قیلیج تک قان توکن دیــــر ؟

تـــیمور هـــله کـــوره کــن دیــر

چــــنگیز جــــانین ، آلان دنیــــا

...

 

یـــامـــان قــورقــو ییغیلایــدیــن

طـــــــوفانـــلاردا بوغـــولایدیـــن

نـــولـــیدی بیر داغــــیلایـــدیـن

بیــــزی درده ســــــــالان دنیـــا

...

 

چـاتیپ ، سندن کوچن کئچدی

اجــل جامین ، ایچه ن کئچــدی

اولان اولــدی ، کـئچن کــئچدی

نــــه ایســــتیردیــن اولان دنیــا

...

 

بــوغـــلایدین ، دوغــات یـــئرده

دوغـــوب خــلقی بـــوغان یئرده

اوغـــول نعشین اوغــــان یئرده

آنـــا زولفـــــین یـــــولان دنیـــــا

...

 

قـــازانیب هـــــی تــالانیب سا

قـــالانیب هــی جالانیب سـان

ازلـــــدن چـــالـــخالانیب سان

یـــئنه ده چــــــالخـــالان دنیـــا

...

 

نــنه قــــارنی، ایــلک بئشیگون

قــبرستانلیق، سـون دئشیگون

نــه ایچـــه ریــن نـــه ائشیگون

قــــارانلـــیق بیـــر دالان دنیــــا

...

 

ســـنی بــایقوشلار آلقشـــلار

ده لـــی، ویــــرانه نی خوشلار

دولان عقـــله، ســـنی بوشـلار

ایچی بوشـــــــلا ، دولان دنیـــا

...

 

ســــنه قـــارونـــلار آللانـــــدی

قـــیزیـلدان تـــللی قــــــالاندی

بـــاتیب ظلماتـــه قـــویلانـــدی

اولـــوب تــــللی تـــــالان دنیـــا

 

...

اوجـاق ایــکن سـونونموشسن

چــاناق ایــکن چـونونموشسن

نه پیس قاری ننه ایمش ســن

ناغــــیل یـــالان پــــالان دنیــــا

یـــالان دنیــــا ، یــــالان دنیـــــا

ناصرخان رهنما شعری تورکمنی را خواند که ترجمه زیبایش را مجری خانم اینگونه قرائت کردند : قلب شاعر همانند خاک است ، محصولش متفاوت است، میخ، خار، زهر و...برآن فروکنی تنها گل می روید.

 

گروه موسیقی جرگلان که هنرمندانی چون صفرمحمد صمدی وانامحمدصمدی بودندبا نواختن دوتاروکمانچه وخوانندگی ، سنگ تمام گذاشتند.

 

منیره رهنما، دخترخانم با لباسی دیدنی، روی سن آمد و شعر زیبای آقای ناصر رهنما را با عنوان «کندک »  خواند شعری تورکمنی از مضامین بسیار زیبای اجتماعی برخوردار بود.

جناب رهنما فرمودند : ادبیات شفاهی استان به بیش از ده شاخه تبدیل می شود که می توان برای هر بخش آن یک شب فرهنگی ترتیب داد.

  

 

 

کریم خان بهمن جوان خوش سیما و خوش سخن ترکمن سخن در باره « رقص خنجر» گفت : سابقه رقص خنجربه 300سال قبل ازاسلام زمانی که ترکمن ها، زندگی عشایری داشتند بر می گردد.این رقص قبل از، شکار، رفتن به نبرد اجرا می شدکه روحیه می گرفتند. بعد از مسلمان شدن ترکمن ها، مضامین عرفانی وارد این رقص شد و پٌرخوان ها، در این مراسم، از اشعار عرفای بزرگ استفاده کردند. این مراسم در نوروز و اعیاد دیگر، جشن تولد و ختنه سوری، رفتن به حج، مراسم آق قویون توسط گروه شش نفره اجرا می شود که در آلاچیق و یا در بیرون گرد آتش با حلقه زدن و چرخش دورخود با رقص پای رفت و برگشت اجرا می کنند. پرخوان شعر می خواند و چون خنجر را بالا می گیرد همه دست ها هماهنگ با او بالا می روند و گنبدی را که به نوک خنجر ختم می شود تشکیل می دهند که نمادی از وحدت برای رسیدن به حضرت حق است .

 

 

خانم حمیدیان : افتخار قوم ترکمن به دو چیزاست، مختومقلی و دوتار. با این عبارت دعوت می کند از گروه موسیقی « مختومقلی » که در جایگاه زیبا می نشینند و « قاقا زرندی » باد و تار نوازی هنرمندانه و حرکات دست بسیار زیبا و دیدنی ناله از غم سر می دهد و باترانه شاد دیگر، امید در دل هامی نشاند.

 

بیان داستان کوتاه توسط خانم مجری و اجرای موسیقی بدون کلام، شب فرهنگی دل نشین دیگری را به پایان می رساند.