گؤزگیه باخان، اؤزگیه باخمس
گؤزگیه باخان، اؤزگیه باخمس :
یک ضرب المثل ترکی خراسانی : گؤزگیه باخان، اؤزگیه باخمس : کسی که به آینه نگاه کند. به دیگری نگاه نمی کند. این ضزب المثل چند تا مفهوم می تونه داشته باشد. یکی اینکه وقتی عیب های خود را در آیینه ببینیم، دیگر به عیب های دیگران به دیده منفی نگاه نمی کنیم.
جستجوی عیب های دیگران از بیماری های اخلاقی است که از غرور و خودخواهی، حس جاه طلبی، و حسادت نشات می گیرد. عیب جویان افرادی هستند که بر اثر ناآگاهی از اوصاف روحی خود و بی خبری از وضع و حال خویشتن، به دنبال لغزش های مردم رفته و پرده از معایب و لغزش های آنان برمی دارند. اینان مردمی هستند که از ذکر و بیان عیوب مردم لذت می برند، زیرا در خود نوعی حقارت احساس می کنند و با بیان نقاط ضعف مردم و آشکار ساختن عیوب آنان و کاستن از ارزش و موقعیت اجتماعی آنها، احساس حقارت خود را تسکین می دهند.
بی شک، توجه به عیوب خود و تلاش برای اصلاح آنها، انسان را از سرگرم شدن به عیب دیگران و میل به فهمیدن آن باز می دارد. آن گاه که انسان مشغول کاستی ها و عیوب خویش شود، از توجه به نقایص و عیوب دیگران باز می ماند و درصدد برطرف ساختن عیب های خود برخواهد آمد، پس دیگر نه میلی به عیبجویی خواهد داشت و نه مهلتی برایش خواهد ماند تا حتی بتواند به عیوب دیگران فکر کند.