آغاجی ایچیندن قورد یئیر : درخت را کرم از درون می‌خورد. کرم از خود درخت است.

منظور این مثل آن است که خیانت خودی ها عامل شکست است. این مثل را هنگامی می زنند ک شخصی از اطرافیان خود شکست خورد و دچار شکست جبران ناپذیر شود.

در طراحی یک موضوع یا انتشار یک خبر مهم٬ معمولا افرادی خودی و مطلع دخیل می باشند. مانند نظریۀ زبان آذری که توسط کسروی از ترکان تبریز مطرح شد، معتقدان به نظریۀ زبان آذری این واژه را به جای عنوان « ترک آذربایجانی » استفاده کرده و هویت ترکی ساکنان آذربایجان را انکار می‌نمایند.

تأسیس سلسلۀ پهلوی فصل نوینی را در تاریخ ایران رقم زد و تحولات بزرگی را موجب شد. یکی از بزرگترین دگرگونی‌ها که تأثیر بسیاری بر جامعه گذاشت تکیه بر ملی ‌گرایی افراطی که به شکل آریا گرایی خود را نشان داد بود. پیش از آن مذهب نقش اصلی را در ایجاد اتحاد میان اقوام ایران ایفا می‌نمود، ولی عواملی چند از جمله تقلید از اروپائیان که آن زمان به شدت دچار ناسیونالیسم و نژاد پرستی بودند، موجب اصل قرار دادن ملی ‌گرایی در حکومت پهلوی شد. تحریف گستردۀ تاریخ و آریائی دانستن مردمان ایران از نتایج این امر بود که نظریۀ آذری را نیز حمایت نمود.

جریان آریا گرایانۀ دورۀ پهلوی بسیاری از اقوام ساکن ایران را به دلیل شباهت زبانی و فرهنگی به سادگی آریایی قلمداد نمود، ولی آریایی دانستن ترکان ایرانی که زبانشان به کل متفاوت از فارسی است، نیازمند بهانه‌ای دیگر بود.

جریان پان‌ترکیسم در ترکیه شکل گرفته و اندیشۀ اتحاد ترکان را تبلیغ می‌کرد و طبعاً به آذربایجان نیز توجه داشت. لذا از دید روشنفکران ایران‌گرای آن زمان خطری بزرگ یکپارچگی ایران را تهدید می‌نمود که برای دفع این خطر نظریه آذری به دست « سید‌ احمد کسروی تبریزی » از ترکان آذربایجان ابداع گردید و با استقبال شدید حکومت پهلوی و روشنفکران جامعه که اندیشه‌ های نژاد پرستانه داشتند، مواجه شد.

بر اساس این نظریه، زبان ترکی زبانی بیگانه و بدون ریشۀ تاریخی در ایران قلمداد گردید و نتیجتاً هویت ترکان ایرانی زیر سؤال رفت و بسیاری از حقوق اساسی‌ شان پایمال شد.

نظریۀ کسروی در بارۀ زبانی فرضی و من در آوردی است که پیش از زبان ترکی در آذربایجان بدان تکلم می‌شد. این نظریه دارای ایرادات آشکار بسیاری است و در بارۀ آن بحث‌های زیادی صورت گرفته‌است؛ اما مسئلۀ اصلی این است که به کمک این نظریه ترکان ایران، آذری نامیده شده و آریایی فرض می‌شوند، در حالی که یک نظریۀ زبان‌ شناسیِ تاریخی نمی‌تواند قومیت را تعیین کند، و عوامل تعیین قومیت از جمله، نخستین مطلبی که در بررسی قومیت باید در نظر داشت، عوامل مؤثر در تعیین آن است. این عوامل به ترتیب اهمیت عبارتند از : زبان، مذهب، اخلاق، فرهنگ و ژنتیک. همگی بر اساس واقعیات کنونی هستند و نه تاریخ گذشته.

علاوه بر این مستندات تاریخی بسیاری بر ترک بودن بخش بزرگی از مردم ایران دلالت دارند و ساکن شدن ایل‌های ترک در ایران در طی ده‌ها قرن به صراحت در منابع تاریخی ثبت گردیده که خود حاکی از نادرستی آریایی فرض کردن ترک ‌زبانان ایران حتی بر اساس تاریخ است.

آذری نامیدن ترکان ایران هم بر اساس واقعیّات امروزی و هم بر اساس تاریخ، نادرست و انکار هویت است. آذری نامیدن ترکان ایرانی امری مغرضانه است که در راستای سیاست‌های نژاد پرستانۀ حکومت پهلوی رایج گردید و بهانه‌ای برای سرکوب حقوق ترکان از جمله حقّ تحصیل به زبان مادری شد. البته خود آقای کسروی در همان اواخر عمرش از سخنان کذب و کتاب سراسر دروغ خود پشیمان گشت و در صدد نوشتن رساله ای مبنی بر پشیمان بودن خود از نوشتن آن سخنان دروغ برآمد و اینکه توسط عمال انگلیس و رضاخانی خود فروخته و تطمیع شده بود ولی بناگاه توسط عمال انگلیس قسمت نشد که زنده بماند و آن رساله را نوشته یا ننوشته تا الان توسط عمال انگلیس مفقود مانده است.

البته کسروی زبانشناسی و فونولوژی و مورفولوژی و... نمی‌دانست و محققی آماتور و متکی بر شهود و شمّ زبانی‌اش بود. اغلب شارحین و مفسران وی هم از همین قماش بودند و انگیزه‌ها و اغراض سیاسی‌ شان مقدم و غالب بر مایۀ و تحلیل علمی‌شان بود. اما اشکال کار در آنجاست عدّۀ زیادی همین مطالب را وحی مُنزل می‌پندارند و در سایت‌ها و وبلاگ‌های خود مکرر در مکرر نشر می‌دهند.

باخیشلار:

آغاجی اوز ایچیندن قورد یئیر

یاریب باخسان آغاجا

قورد اوز ایچیندن یئیر

بو سوزو من دئمیرم

اونو گورنلر دئییر

 

اینسانلاردا بئله دیر

آدامین اوز اوزوندن

سوفراسی نین باشیندا

اوخ ویراللار گوزوندن

 

بیردن گوردون قونشودو

اوز تانیشین یولداشین

آرخادان ضربه ویردی

سنین دوستون سیرداشین

 

هممشه حسابلاشین

تانیشیز نه هایدادیر

یار یولداشی سیناقدان

گئچیردسز بو قایدادیر 

گرگرلی آراز - اوشاق ادبییاتی کیتابیندان-بیرینجی سایدان