اینسان حقوقلاریندا عمومی بیانیه : اعلامیه جهانی حقوق بشر

    Universal declaration human rights

     1-بوتون اینسانلار آزاد دونیایا گلیرلر. حیثیت و حقوقباخیمیندان برابر دیلر. عقل و ویجدان صاحیبی اولوب و گرکلیدیر بیر بیریله قارداشجاسینا داورانسینلار.

    2- 1) هر کیمسه عیرقیندان، دری سینینرنگینده ن، جینسینده ن، دیلینده ن، دین ینده ن، سیاسی عقیده سینده ن، و با هر هانسی باشقا اینانج دا اولورسا، آ سیلی اولمایاراقبو بیان نامه ده اعلان اولونوش بوتون حقوق و آزادلیقلارا مالیک اولمالیدیر.

    2) بوندان علاوه، همین شخصین منسوب اولدوغو اؤلکه نین و یا اراضی نین، همین اراضی نین موستقیل، قیوم لوق آلتیندا اولان، اؤزو ایداره  اولمویان، و یا حاکمیتی هر هانسی شکیلده محدود اولماسیندان آسیلی اولمایاراق، سیاسی، حقوقی و بین الخالق دوروموندان آسیلی اولاراق هئچ بیر آیری _ سئچکینلیک قویولمامالیدیر.

    3- یاشاماق، آزادلیق ایله شخصی توخونولمازلیق، هر بیر کیمسه نین حاققی د    

    4- هئچ کیمسه قول (برده) و یا ایجباریتده آسیلی ساخلانیلا بیلمز؛ قولدارلیق ایله قول آلیش وئریشی بوتون فورمالاردا یاساق ائدیلیر.

    5- هئچ کیمسه ایشکنجه، رحم سیزلیک، اینسان سیزلیق یا لیاقتینی آلچالدان موناسیبت و جزایه معروض قالمامالیدیر.

    6- هر کیمسه دونیانین هر بیر یئرینده اولورسا اؤز شخصی حقوقونون تانینماسینا بیر اینسان کیمی، صاحیبدیر.

    7- بوتون اینسانلار قانون قارشیسیندا برابر دیلر و قانون طرفینده ن برابر مدافیعه حقوقونا مالیکدیلر. بوتون اینسانلار بوبیان نامه نی پوزان هر هانسی آیری _ سئچکیایکده ن و حتی آیری _ سئچکیلی یه هر هانسی جهتده ن برابر مدافعه اولونما حقوقونا مالیکدیلر.

    8-هر بیر شخص فردی حاقلارینین تاپدالانماسی و یا  قانونا اونا وئردیگی حقوقلارین پوزولماسی زامانی، صلاحیتلی میللی محکمه لر طرفینده ن حقوقلارینین برپا اولونماسی حاققینا مالیک دیر.

    9- هئچ بیر کیمسه اؤز باشینا حبس، توتولما و بئله جه سورگونه معروض قالا بیلمز.

    10-هر بیر شخص، حقوق ایله وظیفه لرینین تعیین و اونا قارشی ایره لی سورولموش جنایت اتهامینین اساس لیغینین معین لشدیریلمه سی ایچون اونون اینسانی مستقل و طرفیت سیز محکمه ده، تام برابر لیک اساسیندا، آشکارلیق و عدالتین بوتون طلب ارینین گؤزلنیلمه سی شرایطینده باخیلماسی حقوقونا مالیک دیر.

    11- 1) جینایت تؤرتمکده متهم اولونان هر بیر شخص، گوناهی اولان مدافعه ایچون بوتون امکانلارین تأمین اولوندوغو ایچون محکمه ایستینتاقیندا قانونی شکیلده ثبوت اولونونا کیمی گوناهسیز تانینمالیدیر.

    2) هئچ بیر کس میللی قانون وئریجیلیک و یا بین الخالق حقوقا اساسا" توره لدییی زامان جینایت حیساب ائدیلمه ین حرکت و یا ائه ماللار ایچون جنایته متهم اولونا بیلمز. عینی زاماندا جنایتین توره دیلدییی زامان  تعبیق اولونان جزادان داها آغری مکافات اولونا بیلمز.

    12- هئچ بیر کیمسه خصوصی و عائله حایاتینا مداخیله یه، ائوینین توخونولمازلیغینا، مکتوبلاشماسینین گیزلی لییینه، شرف و آد _ سانینا، اؤز باشینا موداخیلییه معروض قالا بیلمز. هر بیر شخصین بئله مداخله و تجاوزدا، قانون طرفینده ن مدافیعه اولونماق حقوقو وار.    

    13- 1) هر کیمسه نین، هر بیر اؤلکه حدودوندا آزاد گل _ گئت ائتمک ایله یاشاییش یئرینی سئچمک حقوقونا مالیک دیر.

    2) هر کیمسه نین اؤز اولکه سینده داخیل اولماق اوزره، ایسته دییی هر هانسی بیر اؤلکه ده ن چیخیب _ گئتمه ایله اؤز اؤلکه سینه قاییتماق حقوقونا مالیک دیر.

    14-1) هر بیر شخص قووالاما، ایشکنجه و ظولوم قارشیسیندان قاچیب، باشقا اؤلکه لرده ن سیغیناجاق آختارماق و بو سیغیناجاقدان ایستیفاده ائتمک حقوقونا مالیک دیر.

    2) بو حقوق حقیقاتا" ده غیر سیاسی جینایت لردهو یا بیرلشمیش تشکیلاتینین مقصد ایله اصولونا ضد حرکت توره دیلمه سینه اساسلانان تعقیبلر زامانی فایدالانیلماز.

    15- 1) هر بیر اینسان وطنداشلیق حقوقونا مالیک دیر.

    2) هر کیمسه اؤز باشینا اولاراق وطنداشلیغدان، وطنداشلیغینی ده ییشمک حقوقوندان محروم اولونا بیلمز.

    16- 1) یئتکینلیک یاشینا (بلوغ) چاتمیش کیشی ایله خانیملار، عیرق، مللیت ایله دینلرینه گؤره هئچ بیر محدودیت قویولمادان ائولنمک و عایله قورماق حقوقونا مالیک دیلر. بئله جه ائولیلیکچاغلاری ایله اونون پوزولما زامانی برابر حقوقلارا مالیک دیلر.

    2) دوگون (عقد) هر بیر ایکی طرفین تام آزادلیق ایله راضی لیغیلااولا بیلر.

    3) عایله ایجتیماعین طبیعی و باشلیجا گروپ واحیدیدیر و ایجتیماع ایله دؤلتطرفینده ن مدافعه اولونما حقوقونا مالیک دیلر.

    17- 1) هر کیمسه تک باشینا، یا باشقالاری ایله بیر لیکدهوار (اموال) و مولک صاحیبی اولماق حاققینا مالیک دیر

    2) هئچ کیمسه اؤز باشینا، مولکیتده ن محروم ائدیله بیلمز.

    18- هر کیمسه دوشونجه، ویجدان ایله دین آزادلیغی حقوقونا مالیک دیر. بو حقوقلا اؤز دینی و اعتقادینی ده ییشمک آزادلیغینی و اؤز دینینه و اینانجلارینا تحصیل، عیبادت و دینی آیین لر زامانی تک لیکده و یا باشقالاری ایله بیرلیکده، آشکار ایجرا ائتمک آزادلیقینا حاقلی دیر.

    19- هرکیمسه عقیده صاحیبی اولماغا و اونو دیله گتیرمک حاققینا مالیک دیر؛ بو حقوقلا مانع سیزلیک، عقیده یه مالیک اولماق، اطیلاعلار اله گتیرمک، فیکیرلری دؤلت سرحدلرینده ن آسیلی اولمایاراق ایسته نیله ن واسیطه لرله آختارماق، الده ائتمک ایله یایماق آزادلیغی داخیل دیر.

    20- 1) هر کیمسه آزادلیقلاییغیناجاقلار ایله توپلوملار قورماسینا حقلی و حقوق مالیکی دیر.

    2) هئچ بیر اینسان، هر هانسی توپلوما قوشولماغا مجبور ائدیله نمز.

    21- 1) هر بیر شخص دؤلتین ایداره اولونماسیندا واسیطه سیز و یا آزاد شکیلده سئچیلمیش نماینده لر واسیطه سیله اشتراک ائتمک حقوقونا مالیک دیر.

    2) حاکمیتین اقتداری، خالقین  ایراده سیایله دیر؛ بو ایراده صداقتلی، داواملی و دؤنه_ دؤنه سئچکی لرله اوزه چیخمالیدیر. سئچکی لر عمومی و مساوات اوزره اولمالی و گیزلی رای یا اونا اوخشار، آزادلیق لاری تامین ائتمه لیدیر.

    22 _ هر بیر اینسان ایجتیماعین بیر عضو کیمی تأمینات (ایجتماعی امنیت) حاققی واردیر. هر کیمسه آزادجا گلیشمه سی ایچون ایقتیصادی، ایجتیماعی، و مدنی میللی سعی و بین الخالق امک داشلیغی یولو ایله، هر بیر دؤلتین قورولوش و قایناقلاری ایله متناسیب اولاراق،گونده مه گتیرمه یه حاقلی دیر.

    23- 1) هر کیمسه نین  ایشله مک حاققی اولاراق آزادلیقلااؤزونه هر بیر ایشی سئچه بیلر.بئله جهعدالتلی ویاخشی ایش شرایطی وایش سیزلیکده مودافعه اولماق، حقوقو وار.

    2) هر بیر شخص هئچ بیر آیری _ سئچکینلیک اولمادان عینی ایش ایچون عینی امک حاققی آلماق حقوقونا مالیک دیر.

    3) هر بیر ایشله ین شخصی امه یینین، اؤزونه و عایله سینه اینسانلیق حیثییتینه اویغون بیر یاشاییش و دولانیش ساغلایا بیلن و گره کلی اولسا باشقا ایجتماعی حامی لر واسیطه لری ایله  تکمیل اولان عدالت لی و  ال وئریشلی دولانیقلا حاققی واردیر.

    4) هر بیر شخصین همکارلار ایتیفاقی (سندیکا) یاراتماق و اؤز ایجتماعی ماراقلارینی مدافعه ائتمک ایچون همکارلار ایتیفاقلارینا (سندیکا) داخیل اولماق حاققی وار.

    24- هر بیر شخصین دینجه لمه یه، ایله نمه یه و تفریح حاققی وار. او جومله ده ن ایش گونونون آغلاباتان محدودلاشما واوجرتلیتعطیلاتا  حاققی  واردیر.

    25- 1) هر کیمسه اؤزو، عایله سینین صحت و ریفاهینی تأمین ائتمک  ایچون لازیم اولان، یئمک، گئییم، طبی خیدمت و لازم اولانایجتیماعی تأمینات دا داخیل اولماغا حیات سوویه سی حقوقونا و ایش سیزلیک، خسته لیک، علیلیک، دول قالان، قوجالیق و اوندان آسیلی اولمایان سببلر اؤزونده ن یاشاییش واسیطه لرینینایتیریلمه سی زامانی تأمینات حقوقونا مالیک دیر.

    2) آنالار ایله اوشاقلار خصوصی یئه لیکلیکو یاردیم آلماق حقوقونا مالیک دیلر. هم نکاح نتیجه سینده، همده نکاحدان کنار دوغولموش اوشاقلار عینی ایجتماعی مودافعه ده ن استفاده ائتمه لیدیرلر.

    26- 1) هر بیر شخصین تحصیل حقوقو وار. ان آزی ابتدایی و عمومی تحصیل پولسوزاولمالیدیر. ابتدایی تحصیل ایجباری اولمالیدیر. تکنیک (فن و حرفه ای) تحصیلینده ن هامی ایستفاده ائتمه لیدیر. عالی تحصیل هر کیمسه نین قابلیتی اساسیندا هامیا عینی درجه ده مویثر اولمالیدیر.

    2) تحصیلاینسانشخصیتی نینتاماینکشافیناواینسانحقوقلاریو  اساس آزادلیقلارحؤرمتینآرتیریلماسینایونه لدیریلمه لیدیر. دؤزوم و دوستلوقون محکم اندیریلمه سینه و بیر لشمیش میللت لرین صلح قورما ساحه سینده فعالیتینه یاردیم ائتمه لیدیر.

    3) آتا _ آنا اؤز آز یاشلی اوشاقلارینین تحصیل نوعونو سئچمک ده اوستونلویه مالیک دیرلر.

    27- 1) هر بیر شخص جمعیتین مدنی حیاتیندا آزاد ایشتیراک ائتمک، هنر ده نحض آپارماق، علمی ترقی ده ایشتراک ائتمک و اوندان  فایدالانماقحقوقونا  مالیک دیر.

    2)هر کیمسه مؤلفی اولدوغو علمی، ادبی، هنری اثرلرینین نتیجه سینده میدانا چیخان مادی و معنوی منافع لرینین قورونماسی حقوقونا مالیک دیر.

    28- هر بیر شخصین بو بیان نامه ده عکس اولونموش حقوق و آزادلیق لارین تام تأمین اولوندوغوایجتماعی و بین الخالق نیظام حقوقو وار.

    29- 1) هر بیر شخص یالنیز اونون آزاد و تام اینکشافی و مومکون اولدوغو جمعیت قارشیسیندا وظیفه لر داشیییر.

    2) اؤز حقوق و آزادلیقلارینی حیاتا گئچیریرکن هر بیر شخص یالنیز ائله محدودیت لرله معروض قالا بیلر کی، اونلار قانون طرفینده ن آیریلارینین حقوق و آزادلیقلارینین تانینماسی و حؤرمت اولونماسینین تأمین ائدیلمه سی و دموکراتیک جمعیتین اخلاقی، ایجتماعی آسایشایله عمومی رفاه طلب لرینی اؤده مک مقصدیله تعیین ائدیلمیش اولسون.

    3) بو حقوق و آزادلیقلارین حیاتا گئچیریلمه سی بیرلشمیش میللت لر تشکیلاتینین مقصد ایله اوصوللارینا ضد اولمامالیدیر.

    30- بو بیان نامه ده هئچ نه هر هانسی دؤلت، شخص لر گروپونا و آیری  _ آیری شخص لره بیان نامه ده اعلان اولونموش حقوق ایله آزادلیقلارین محوینه یونه لمیش هر هانسی فعالیت له مشغول اولماق و یا هر هانسی حرکتی تؤرتمک حقوقونو وئریلمه سی کیمی تفسیر اولونا بیلمز.

ترجمه فارسی : مواد اعلامیه

مادهٔ ۱: تمام ابنای بشر آزاد زاده شده و در حرمت و حقوق با هم برابرند. عقلانیت و وجدان به آنها ارزانی شده و لازم است تا با یکدیگر برادرانه رفتار کنند.

مادهٔ ۲ : همه انسان ها بی هیچ تمایزی از هر سان که باشند، اعم از نژاد، رنگ، جنسیت، زبان، مذهب، عقاید سیاسی یا هر عقیدهٔ دیگری، خاستگاه اجتماعی و ملی، [وضعیت] دارایی، [محل] تولد یا در هر جایگاهی که باشند، سزاوار تمامی حقوق و آزادیهای مطرح در این «اعلامیه» اند. به علاوه، میان انسانها بر اساس جایگاه سیاسی، قلمروقضایی و وضعیت بین‌المللی مملکت یا سرزمینی که فرد به آن متعلق است، فارغ از اینکه سرزمین وی مستقل، تحت قیمومت، غیرخودمختار یا تحت هرگونه محدودیت در حق حاکمیت خود باشد، هیچ تمایزی وجود ندارد.

مادهٔ ۳ : هر فردی سزاوار و محق به زندگی، آزادی و امنیت فردی است.

مادهٔ ۴ : هیچ احدی نباید در بردگی یا بندگی نگاه داشته شود: بردگی و داد و ستد بردگان از هر نوع و به هر شکلی باید باز داشته شده و ممنوع شود.

مادهٔ ۵ : هیچ‌کس نمی‌بایست مورد شکنجه یا بیرحمی و آزار، یا تحت مجازات غیرانسانی و یا رفتاری قرارگیرد که منجر به تنزل مقام انسانی وی گردد.

مادهٔ ۶ : هر انسانی سزاوار و محق است تا همه جا در برابر قانون به عنوان یک شخص به رسمیت شناخته شود.

مادهٔ ۷ : همه در برابر قانون برابرند و همگان سزاوار آن اند تا بدون هیچ تبعیضی به طور برابر در پناه قانون باشند. همه انسانها محق به پاسداری و حمایت در برابر هرگونه تبعیض که ناقض این «اعلامیه» است. همه باید در برابر هر گونه عمل تحریک آمیزی که منجر به چنین تبعیضاتی شود، حفظ شوند.

مادهٔ ۸ : هر انسانی سزاوار و محق به دسترسی مؤثر به مراجع دادرسی از طریق محاکم ذی‌صلاح ملی در برابر نقض حقوق اولیه‌ای است که قوانین اساسی یا قوانین عادی برای او برشمرده و به او ارزانی داشته‌اند.

مادهٔ ۹ : هیچ احدی نباید مورد توقیف، حبس یا تبعید خودسرانه قرار گیرد.

مادهٔ ۱۰ : هر انسانی سزاوار و محق به دسترسی کامل و برابر به دادرسی آشکار و عادلانه توسط دادگاهی بیطرف و مستقل است تا در برابر هر گونه اتهام جزایی علیه وی، به حقوق و تکالیف وی رسیدگی کند.

مادهٔ ۱۱ : هر شخصی متهم به جرمی کیفری، سزاوار و محق است تا زمان احراز و اثبات جرم در برابر قانون، در محکمه‌ای علنی که تمامی حقوق وی در دفاع از خویشتن تضمین شده باشد، بیگناه تلقی شود.

    هیچ احدی به حسب ارتکاب هرگونه عمل یا ترک عملی که مطابق قوانین مملکتی یا بین‌المللی، در زمان وقوع آن، حاوی جرمی کیفری نباشد، نمی‌بایست مجرم محسوب گردد. همچنین نمی‌بایست مجازاتی شدیدتر از آنچه که در زمان وقوع جرم [در قانون] قابل اعمال بود، بر فرد تحمیل گردد.

مادهٔ ۱۲ : هیچ احدی نمی‌بایست در قلمرو خصوصی، خانواده، محل زندگی یا مکاتبات شخصی، تحت مداخله [و مزاحمت] خودسرانه قرار گیرد. به همین سیاق شرافت و آبروی هیچ‌کس نباید مورد تعرض قرار گیرد. هر کسی سزاوار و محق به حفاظت قضایی و قانونی در برابر چنین مداخلات و تعرضاتی است.

مادهٔ ۱۳ : هر انسانی سزاوار و محق به داشتن آزادی جابه جایی [حرکت از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر] و اقامت در [در هر نقطه‌ای] درون مرزهای مملکت است. هر انسانی محق به ترک هر کشوری، از جمله کشور خود، و بازگشت به کشور خویش است.

مادهٔ ۱۴ : هر انسانی سزاوار و محق به پناهجویی و برخورداری از پناهندگی در کشورهای پناه دهنده در برابر پیگرد قضایی است. چنین حقی در مواردی که پیگرد قضایی منشأیی غیرسیاسی داشته باشد و یا نتیجه ارتکاب عملی مغایر با اهداف و اصول «ملل متحد» باشد، ممکن است مورد استناد قرار نگیرد.

مادهٔ ۱۵ : هر انسانی سزاوار و محق به داشتن تابعیتی [ملیتی] است. هیچ احدی را نمی‌بایست خودسرانه از تابعیت [ملیت] خویش محروم کرد، و یا حق تغییر تابعیت [ملیت] را از وی دریغ نمود.

مادهٔ ۱۶ : مردان و زنان بالغ، بدون هیچ گونه محدودیتی به حیث نژاد، ملیت، یا دین حق دارند که با یکدیگر زناشویی کنند و خانواده‌ای بنیان نهند. همه سزاوار و محق به داشتن حقوقی برابر در زمان عقد زناشویی، در طول زمان زندگی مشترک و هنگام فسخ آن هستند. عقد ازدواج نمی‌بایست صورت بندد مگر تنها با آزادی و رضایت کامل همسران که خواهان ازدواجند. خانواده یک واحد گروهی طبیعی و زیربنایی برای جامعه است و سزاوار است تا به وسیلهٔ جامعه و «حکومت» نگاهداری شود.

مادهٔ ۱۷ : هر انسانی به تنهایی یا با شراکت با دیگران حق مالکیت دارد. هیچ‌کس را نمی‌بایست خودسرانه از حق مالکیت خویش محروم کرد.

مادهٔ ۱۸ : هر انسانی محق به داشتن آزادی اندیشه، وجدان و دین است؛ این حق شامل آزادی دگراندیشی، تغییر مذهب [دین]، و آزادی علنی [و آشکار] کردن آئین و ابراز عقیده، چه به صورت تنها، چه به صورت جمعی یا به اتفاق دیگران، در قالب آموزش، اجرای مناسک، عبادت و دیده بانی آن در محیط عمومی و یا خصوصی است.

مادهٔ ۱۹ : هر انسانی محق به آزادی عقیده و بیان است؛ و این حق شامل آزادی داشتن باور و عقیده‌ای بدون [نگرانی] از مداخله [و مزاحمت]، و حق جستجو، دریافت و انتشار اطلاعات و افکار از طریق هر رسانه‌ای بدون ملاحظات مرزی است.

مادهٔ ۲۰ : هر انسانی محق به آزادی گردهمایی و تشکیل انجمنهای مسالمت آمیز است.    هیچ ‌کس نمی‌بایست مجبور به شرکت در هیچ انجمنی شود.

مادهٔ ۲۱ : هر شخصی حق دارد که در مدیریت دولت کشور خود، مستقیماً یا به واسطه انتخاب آزادانه نمایندگانی شرکت جوید. هر شخصی حق دسترسی برابر به خدمات عمومی در کشور خویش را دارد. ارادهٔ مردم می‌بایست اساس حاکمیت دولت باشد؛ چنین اراده‌ای می‌بایست در انتخاباتی حقیقی و ادواری اعمال گردد که مطابق حق رأی عمومی باشد که حقی جهانی و برابر برای همه است. رأی گیری از افراد می‌بایست به صورت مخفی یا به طریقه‌ای مشابه برگزار شود که آزادی رأی را تأمین کند.

مادهٔ ۲۲ : هر کسی به عنوان عضوی از جامعه حق دارد از امنیت اجتماعی برخوردار بوده و از راه کوشش در سطح ملی و همیاری بین‌المللی با سازماندهی منابع هر مملکت، حقوق سلب ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش را برای حفظ حیثیت و رشد آزادانهٔ شخصیت خویش، به دست آورد.

مادهٔ ۲۳ : هر انسانی حق دارد که صاحب شغل بوده و آزادانه شغل خویش را انتخاب کند، شرایط کاری منصفانه مورد رضایت خویش را دارا باشد و سزاوار حمایت در برابر بیکاری است.   هر انسانی سزاوار است تا بدون رواداشت هیچ تبعیضی برای کار برابر، مزد برابر دریافت نماید.     هر کسی که کار می‌کند سزاوار دریافت پاداشی منصفانه و مطلوب برای تأمین خویش و خانوادهٔ خویش موافق با حیثیت و کرامت انسانی بوده و نیز می‌بایست در صورت نیاز از پشتیبانی‌های اجتماعی تکمیلی برخوردار گردد. هر شخصی حق دارد که برای حفاظت از منافع خود اتحادیه صنفی تشکیل دهد و یا به اتحادیه‌های صنفی بپیوندد.

مادهٔ ۲۴ : هر انسانی سزاوار استراحت و اوقات فراغت، زمان محدود و قابل قبولی برای کار و مرخصی‌های دوره‌ای همراه با حقوق است.

مادهٔ ۲۵ : هر انسانی سزاوار یک زندگی با استانداردهای قابل قبول برای تأمین سلامتی و رفاه خود و خانواده اش، از جمله تأمین خوراک، پوشاک، مسکن، مراقبت‌های پزشکی و خدمات اجتماعی ضروری است و همچنین حق دارد که در زمان‌های بیکاری، بیماری، نقص عضو، بیوگی، سالمندی و فقدان منابع تأمین معاش، تحت هر شرایطی که از حدود اختیار وی خارج است، از تأمین اجتماعی بهره‌مند گردد. دورهٔ مادری و دورهٔ کودکی سزاوار توجه و مراقبت ویژه است. همهٔ کودکان، اعم از آن که با پیوند زناشویی یا خارج از پیوند زناشویی به دنیا بیایند، می‌بایست از حمایت اجتماعی یکسان برخوردار شوند.

مادهٔ ۲۶ : آموزش و پرورش حق همگان است. آموزش و پرورش می‌بایست، دست کم در دروه‌ های ابتدایی و پایه، رایگان در اختیار همگان قرار گیرد. آموزش ابتدایی می‌بایست اجباری باشد. آموزش فنی و حرفه‌ای نیز می‌بایست قابل دسترس برای همه مردم بوده و دستیابی به آموزش عالی به شکلی برابر برای تمامی افراد و بر پایه شایستگی‌های فردی صورت پذیرد. آموزش و پرورش می‌بایست در جهت رشد همه جانبهٔ شخصیت انسان و تقویت رعایت حقوق بشر و آزادی‌های اساسی باشد. آموزش و پرورش باید به گسترش حسن تفاهم، دگرپذیری [تسامح] و دوستی میان تمامی ملتها و گروههای نژادی یا دینی و نیز به برنامه‌های «ملل متحد» در راه حفظ صلح یاری رساند. پدر و مادر در انتخاب نوع آموزش و پرورش برای فرزندان خود برتری دارند.

مادهٔ ۲۷ : هر شخصی حق دارد آزادانه در زندگی فرهنگی اجتماع خویش همکاری کند، از گونه‌های مختلف هنرها برخوردار گردد و در پیشرفت علمی سهیم گشته و از منافع آن بهره‌مند شود. هر شخصی به عنوان آفرینشگر، حق حفاظت از منافع مادی و معنوی حاصل از تولیدات علمی، ادبی یا هنری خویش را داراست.

مادهٔ ۲۸ : هر شخصی سزاوار نظمی اجتماعی و بین‌المللی است که در آن حقوق و آزادیهای مطرح در این «اعلامیه» به تمامی تأمین و اجرائی گردد.

مادهٔ ۲۹ : هر فردی در برابر جامعه اش که تنها در آن رشد آزادانه و همه جانبهٔ او میسر می‌گردد، مسئول است. در تحقق آزادی و حقوق فردی، هر کس می‌بایست تنها زیر محدودیت‌هایی قرار گیرد که به واسطهٔ قانون فقط به قصد امنیت در جهت بازشناسی و مراعات حقوق و آزادی‌های دیگران وضع شده است تا اینکه پیش شرط‌های عادلانهٔ اخلاقی، نظم عمومی و رفاه همگانی در یک جامعه مردمسالار تأمین گردد. این حقوق و آزادی‌ها شایسته نیست تا در هیچ موردی خلاف با هدف‌ها و اصول «ملل متحد» اعمال شوند.

مادهٔ ۳۰ : در این « اعلامیه » هیچ چیز نباید به گونه‌ای برداشت شود که برای هیچ «حکومت»، گروه یا فردی متضمن حقی برای انجام عملی به قصد از میان بردن حقوق و آزادی‌های مندرج در این « اعلامیه » باشد