لهجه های شرقی اوغوز غربی زبان ترکی :

لهجه های ترکی خراسانی و آزربایجانی زبان ترکی، دو گروه لهجه عمده شاخه شرقی اوغوز غربی زبان ترکی را تشکیل می دهند. شاخه غربی اوغوز غربی به لهجه های آناتولی – بالکان و اوغوز شرقی به گروه های ترکمن اطلاق می شود. بطور دقیقتر، شاخه شرقی اوغوز غربی خود شامل گروه لهجه های زیر است :

1-لهجه آزربایجانی : رایج در سراسر ایران، آزربایجان، عراق، ترکیه، سوریه، گرجستان، داغستان، اردن، لبنان و افغانستان

2-لهجه های خراسانی : رایج در استان های خراسان شمالی، رضوی، خراسان جنوبی، گلستان، مازندران، جنوب ایران و ترکمنستان و اوزبکستان.

3-لهجه سنقری : لهجه ای ویژه از لهجه آزربایجانی ترکی، رایج در بخش ترک نشین و آزربایجانی استان کرمانشاه شهرستان سنقر.

لهجه های ترکی خراسان زبان ترکی امروزه در شمال خراسان بزرگ و در ناحیه کوچکی از جمهوری ترکمنستان رایج است.

لهجه های خراسانی زبان ترکی :

لهجه های خراسانی زبان ترکی امروزه در شمال خراسان بزرگ ( دره‌گز، کلات نادر، شیروان، قوچان و بجنورد، مانه و سملقان، فاروج، جوین، چاغاتای (جغتای)، چک انه (چکنه) مشهد، نیشابور، اسفراین، توربت حیدریه‌، تربت جام و استان گلستان (رامیان و مینو دشت و علی آباد و آزاد شهر) و در ناحیه کوچکی از جمهوری ترکمنستان ( فیروزه و باقر) و اوزبکستان (خوارزم و خیوه) رایج است.

بنا به اکثر ترکی شناسان این گروه لهجه ها که بعضی از حصوصیات ترکی باستان را محافظت کرده است دارای سه شیوه شرقی، غربی و مرکزی است.

لهجه های منطقه ای ترکی خراسان :

در رده بندی، ترکی خراسان به خانواده ترکی اوغوز و یا ترکان غربی تعلق دارد و از نظر زبان ‌شناسی شاخه ترکی اوغوز شامل ترکی ترکیه، آزربایجان، ترکی خراسان، ترکمنستان، ترک های قاشقایی، ترکان منطقه خوارزم و خیوه ازبکستان و ... می‌باشد.

لهجه این زبان گرچه معمولا لهجه ای بین لهجه های آزربایجانی و ترکمنی در نظر گرفته می شود، اما لهجه هیچکدام نیست.

با تحقیقاتی که در سال های (1968- 1973 میلادی) از سوی گروه ترک شناسی دانشگاه گوتینگن آلمان به سر پرستی پروفسور گرهارد دورفر به عمل آمده است، ترکی خراسانی به عنوان یک شاخه مستقل از شاخه گروه زبانی اوغوز پذیرفته شده است. بدین ترتیب، زبان غالب و معیار ترکان خراسان، شاخه ای از ترکی اوغوز غربی و حد وسط ترکی ترکمنی و آذربایجانی و نزدیک به ترکی آذربایجانی است.

محققین، از جمله جلال قلی زاده مزرجی, اسماعیل نعمتی پایدا و مرحوم جواد هیئت، ترکی خراسانی را به سه لهجه منطقه ای، تقسیم می کنند :

- لهجه شرقی ترکی خراسانی : عمدتا در شهرستانهای شیروان، قوچان، درگز، کلات نادر، تربت جام و روستاهای تابعه آنها مورد استفاده قرار دارد. در لهجه شرقی ترکی خراسانی همانند ترکی آذربایجانی نه حرف صدادار وجود دارد. اختلاف در حد کلمات در محاوره است

- لهجه مرکزی ترکی خراسانی این لهجه بیشتر در شهرستان های نیشابور، سرولایت، تربت حیدریه ، اسفراین، بام صفی آباد، و روستاهای تابعه آنها درخراسان بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد. در این لهجه، همانند ترکی ادبی آذربایجانی نه حرف صدادار وجود دارد. اختلاف در حد کلمات در محاوره است

ـ لهجه غربی ترکی خراسانی : این لهجه بیشتر در شهرستان های بجنورد، سبزوار، جوین، جغتای و روستاهای تابعه در خراسان بزرگ و خلجستان شیراز و روستاهای تابعه آن مورد استفاده قرار می گیرد. در این لهجه، هفت حرف از نه حرف صدا دار زبان ادبی آذربایجانی وجود دارد.در این لهجه حروف صدا دار (اؤ :ö ), (او : ü )رقیق شده اند. صدای ( اؤ : ö )بصورت صدای کسره کوتاه ( ائـ : e) و صدای ( او : ü) بصورت ( ایـ : i) کوتاه تلفظ می شود.

.............

باخیشلار :

سه شنبه ۵ آبان۱۳۹۴ ساعت: 21:11 توسط:سلام

سلام. اولسا نئچه سورغوم وار ایدی:

1-خورسان تورکجه سی

2-آذربایجان تورکجه سی

3-تورکمن تورکجه سی

4-اؤزبک تورکجه سی

اولسا بونلاری نه جور توتوشدورماق اولار؟

منه قایناق اوچون باغلانتی گؤندرسینیز یاخشی اولار. سایقیلارلا

وب سایت ایمیل [خصوصی]

یانیت (پاسخ) : بو لینک لره باخین لوطفن :

http://salariyan.blogfa.com/post-807.aspx

http://salariyan.blogfa.com/post-806.aspx