تعریفی گلین، جرئددلی اولیه
+0 به یه ن
تعریفی گلین، جئرئددلی اولیه : عروس تعریفی سر به هوا از آب در می آید.
این مثل ترکی خراسانی را در باره کسی می گویند که بر خلاف خوش گوئی ها و تعاریفی که از او شده رفتار نا پسندی را انجام می دهد.
این ضرب المثل ترکی خراسان به لهجه بجنوردی اینگونه هم بیان می شود : " تعریفی گلین جئرئددک ایشدن چخیه " به فارسی می شود " عروس تعریفی گوزوک از کار در می آید.
این مثل در باره افرادی بکار برده می شود که خیلی از او تعریف می کنند، اما در عمل آن شخص کاری را انجام می دهد که باعث خیط و یا خراب کاری می شود.
عبارت " جئرئددلی گلین " یک کلمه ترکیبی ترکی با لهجه بجنورد است که در فارسی معادلی ندارد. ولی معمولا "دلی جئرئددلی " به دختر یا پسر (البته بیشتر دختر نوجوان ) نوجوان گویند که هنوز خوب و بد را کاملا تشخیص نمی دهد در حالی که اندامش به دختر بالغ شبیه هست. هنوز هم رفتار کودکانه دارد. اغلب می زند و می رقصد و هر حرفی را بزبان می آورد و به لباس و پوشش هم توجه ندارد این حالات معمولا در برهه کوتاهی از گذر کودکی به نوجوانی اتفاق می افتد.
مثل " دلی جئرئددک " متفاوت از ضرب المثل بالا است. این عبارت "دلی جئرئددلی " در باره شخصی بکار می رود که کارهایش سرسری و یا با جست و خیز های نامتعارف انجام می گیرد و طوری بین افراد یک جمع حاضر می شود که از نظر حرکات شاخص باشد و به عبارت دیگر با حرکات سبک و جلف جلب نظر بکند که به " جئرئدئ قوز " هم می گویند.
معادل ضرب المثلی ترکی خراسان فوق در قوچان و روستاهای اطراف که یحتمل در سایر نقاط ترک نشین خراسان و ایران و جهان نیز کاربرد داشته باشد بصورت : گلینیمیزی تعریف ائتدیگ، پئنییرین ایچیندن قئل چئخدئ : عروسمون رو تعریف کردیم ولی از داخل پنیری که درست کرده بود مو در آمد.
با خواندن و نوشتن این مثل ترکی، یاد مثل های مرحومه مادر بزرگم افتادم. خدا رحمتی خیلی ضرب المثل ترکی می گفت و معمولا از هر سه جمله اش حداقل یکی ضرب المثل ترکی با لهجه گریوان - بجنورد بود. مثلا وقتی از یکی زیاد تعریف می کردند و طرف هم تپقی میزد یا به قول خودمون گند میزد، مرحومه مادر بزرگم می گفت (با عرض معذرت از خوانندگان محترم) : تعریفلی گلین جئرئددلی اولیه. منظورش این بود که همینه دیگه، عروس تعریفی گوزو از آب در میاد!!
(اصل مثل ترکی بر گرفته از کتاب تمثیل ضرب المثل های ترکی با لهجه بجنورد تالیف علی اکبر سراج اکبری - با تلخیص و اضافات)
...........
بخش نظرات :
یازار :روح پرور.قوچانلی
سلاملار سالاریان بیگ.
معادل ضرب المثلی که بیان کردید در قوچان و روستاهای اطراف که یحتمل در سایر نقاط ترک نشین خراسان و ایران و جهان نیز کاربرد داشته باشد.
گلینیمیزی تعریف ائتدیگ، پئنییرین ایچیندن قئل چئخدئ : عروسمون رو تعریف کردیم ولی از داخل پنیری که درست کرده بود مو در آمد.
.........
پنجشنبه ۷ آبان۱۳۹۴ ساعت: 20:6 توسط:رحمانی
درود.
به لهجه بجنوردی اینگونه هم بیان می شود : " تعریفی گلن جئرددک ایشدن چخیه " به فارسی می شود" عروس تعریفی گوزوک از کار در می آید.
این مثل در باره افرادی بکار برده می شود که خیلی از او تعریف می کنند اما در عمل آن شخص کاری را انجام می دهد که باعث خبط و یا خراب کاری می شود.
"دلی جئرددک" متفاوت از ضرب المثل بالا است. این عبارت در باره شخصی بکار می رود که کارهایش سرسری و یا با جست و خیز های نامتعارف انجام می گیرد و طوری بین افراد یک جمع حاضر می شود که از نظر حرکات شاخص باشد و به عبارت دیگر با حرکات سبک و جلف جلب نظر بکند. "جئرده قوز" هم می گویند.
در روستای ترک زبان درصوفیان یک اصلاحی است که در جاهای دیگر حداقل من نشنیده ام و آن واژه ی "دلنگزی" یا "دلنگزه" است که با عبارات "دلی جرددک" و "جرده قوز" هم ردیف است.
............
