خوراسان ﺗورکلرین دیل و کولتورلری

زبان و فرهنگ ترکان خراسان

مأمونون ایمام رضانی(ع) ولیعهد ائتمه‌سی‌نین اصلی عامیلی

+0 به یه ن

مأمونون ایمام رضانی(ع) ولیعهد ائتمه‌سی‌نین اصلی عامیلی

" خیلافتین مشروعیت بؤحرانی " مأمونون ایمام رضانی(ع) ولیعهد ائتمه ‌سی‌نین اصلی عامیلی:

مأمونون ایمام رضانی (ع) ولیعهد ائتمه‌ سی‌نین عامیلی اونون شیعه گیراییشیندن یوخ بلکه مؤتزیله اولماسینا گؤره ایدی کی اونو مشروعیت بؤحرانینا دوچار ائله ‌میشدی و دئیه‌سن بو بؤحران ایمام رضانین (ع) شهادتیندن سونرا حل اولور.

ویلایت عهدلیگین مأمون طرفیندن ایمام رضایا (ع) وئریلمه ‌سی‌نین سببلری باره‌ده اوچ فرضیه مطرح ائدیبلر : بیرینجی بو کی مأمون جیدی سیاسی انگیزه‌ ایله صحنه‌یه گلمیشدی و علوی‌لرین شوریشلری کیمی بیر پارا موشکوللرین حلی اوچون بو ایشه ال وورموشدو.

ایکینجی فرضیه کی چوخ آز عیده‌نین طرفیندن مطرح اولور بودور کی مأمون بو مسأله‌ ده جیدی سیاسی انگیزه‌ سی یوخیدی, بلکه اونون شیعی تعلوقاتی واریدی و ایمام رضایا (ع) علاقه‌ سی اولدوغو اوچون بو ایشه ال وورموشدو.

اوچونجو فرضیه بودور کی مأمون چوخ شیدّتلی حالدا مؤعتزیله دوشونجه‌ سینه اعتیقادی واریدی و بونا گؤره خیلافتی‌ نین مشروعیتین ده بؤحران واریدی.

ایمام رضا (ع) زمانیندا اوچ فیکری- سیاسی جریان واریدی. بیرینجی جریان شیعه ایمامتی ایدی کی « دینی دوشونجه‌ « یه دایانیردی و بو جریان پیغمبر (ص) زمانی جوجَریب سقیفه جریانیندا اصولی قورولدو و ایمام علی‌نین (ع) قیسا خیلافتی عهدینده ایدئولوژی صاحیبی اولدو و حسینی عاشورادا موستقیل هویّت تاپدی و بو زماندا ایمام رضا (ع) بو جریانین نوماینده‌لیگینی ائدیردی.

ایکینجی جریان « سونّتلره دایانماق » دوشونجه‌سی ایدی کی ایمامتی ایجتیماعی بیر ایش بیلیردی و سونّت اهلی بو دوشونجه‌نی تابعیت ائدیردیلر.

اوچونجو فیکری جریان « عقله دایانان» مؤعتزیله جریانیدی کی نه شیعه‌ایله و نه اهل سونّتله موافیق ایدی و ایمامتی, اینسانی عقله تابع بیلیردی و بئله اینانیردی کی ایمام, اینسان عقلی و اخلاق, سیاسی و ایجتیماعی معیارلار اساسیندا سئچیلمه‌لیدیر.

ایمام رضانین (ع) عصرینده بو اوچ جریانین داعواسیندا مأمون اؤز خیالیندا چالیشیردی ان یاخشیسینی سئچسین. او مؤعتزیله دوشونجه ‌سینه گیراییش تاپیب و جیدّی صورتده بؤحرانا دوشموشدو و بو بؤحران, مشروعیت بؤحرانی‌ ایدی و شاید او اؤز- اؤزونه فیکیرلشیردی کی آیا ایمام رضا(ع) کیمی شخصین اولماسی ‌ایله یئنه او ایمامت ایدعاسی ائده بیلر یا یوخ؟

ایمام رضانین(ع) شهادتیندن سونرا بو بؤحران حل اولور و مأمون اعتیزالدان ال چکیر و معتصمی اؤزونون یئرینه سئچیر.

مأمون نه شیعه ایدی و اهل سونّتین ایناملارین قبول ائدیردی و خیلافت اوچون هئچ شرط- شروط قاییل دئییلدی. مأمون مؤعتزیله ‌لرین عقل محور اینامیله چالیشیردی مشروع بیر حکومت تشکیل وئرسین کی باشارا بیلمه‌دی.

قایناق : دین خادمی - حجت الاسلام میزه عبدلاصمد ملکی