دوعانی بیز ائله دیک، قار یاغدی قره داغه
اشاره : یک ضزب المثل ترکی می گوید :
دوعانی بیز ائله دیک، قار یاغدی قارا داغا :
duanıbiz elədik,qar yağdı qəradağa
یعنی دعا را ما کردیم، برف به کوه قاراداغ بارید. منظور زحمت را ما کشیدیم فایده و سرخوشی را دیگری برد. این مثل را کسی با لحن گلایه آمیز میزند که احساس میکند نتیجهی زحمتهایش را دیگری برده است.
تصمیم دوگانه دانشگاه دولتی : تأسیس رشته زبان کردی و عدم تأسیس رشته زبان ترکی :
چرا کردها توانستند ولی ترکها نتوانستند؟ این خبر همانقدر که برای کردها، شیرین و خوشحال کننده بود، برای دیگر گروههای قومی بهخصوص برای ترکها، غمی آرزومندانه داشت. ترکها از خود پرسیدند؛ «پس ما چه؟» این سوال بهجا و مهمی است. آنها بسیار دوست داشتند در دفترچه راهنمای کنکور سال جدید، در کنار رشته زبان کردی، رشته زبان ترکی را نیز رویت کنند. زبان کردی در حالی در آکادمی ایرانی بر ترکی پیشی میگیرد که در یک صد سال گذشته، این ترکها بودند که طلایهدار مطالبات زبانی در خاورمیانه شدند. تبلیغ و ترویج حق زبان مادری و شناساندن روز جهانی زبان مادری، بیش از گروهی، مدیون تلاشهای نخبگان آذربایجانی است. بیش از یک سده مطالبه تمامقد زبان مادری، میتوانست تابستان امسال پاسخ شیرینی بگیرد اما نشد و رویای صدساله ترکها همچنان در سرزمین فسانه باقی ماند. تحلیل چرایی این تصمیم دوگانه، مجالی در حد یک کنفرانس میطلبد اما شایسته است بهصورت کوتاه البته در حد حدس و گمان، پاسخهایی به این سوال مهم اذهان ترکهای کشور داده شود. واقعا چرا کردها توانستند ولی ترکها نتوانستند؟
متن کامل این مقاله در دورنانیوز : اینجا
بخش نظرات :
یازار :گرگرلی آراز
سلاملار
من یازینین ایچه ریسیندن ایشیم یوخ قوی او بیلن آداملار اونا نظر وئرسینلر من سیزین ایشله دن آتا-بابا سوزون کی ایشله تمیسیز اوندان بیر ایستیرم دانیشام
دوعانی بیز ائله دیک، قار یاغدی قره داغه :
بو بیر خوراسان مثلی اولا بیلمه ز شاید اورا گئدیب
ترجمه سی دوز ائتمه میسیز (یعنی دعا را ما کردیم، برف به کوه سیاه بارید)
قره داغ آذربایجاندا اون سککیز ماحال آدی دی بویوک بیر یئر -اوجا داغلار -مئشه لر -آراز یانیندان گئچیر قره باغیله قونشولوقو وار قره داغ اوزو بیر خاص آددی اونو ترجمه ائتمک بئسوادلیقداندی (عذر ایسته یرم)
بو مثلین اصلی معناسی :چونکی قره داغدا داغلار چوخ اوجادیر بولوتلاری کنارلاردان چکیر آپاریر مثلا بیز کی اونون قونشوسویوق بیزیم داغلار آلچاقدی نقدر دعا ائیله سک یئنه بولوتلاری قره داغ داغلاری جکیب آپاراچاق !اوندا کی بیزلر هممشه الیمیز دوعادادیر بیزه قار - یاغیش یاغسین او داغلار چکیب آپاراندا تاسف له دئیریک : دوعانی بیز ائله دیک، قار یاغدی قره داغه !!
پاسخ :
علیک سلام
تشکورلر:
توجه داریم که ملیت ما ایرانیست، زبانمان ترکی، و خودمان ترک و در کل ما ترک ایرانی هستیم. این پسندیده ترین اسم برای ماست که از هر نوع تحقیق علمی و تاریخی قابل اثبات هست. این که ما می گوییم ترکی خراسانی صرفا بخاطر این هست که نشان دهیم در کجای این کره خاکی قرار گرفته ایم. و مثل های ترکی خراسانی بدین معنا نیست که این مثل فقط مختص به خراسان هست و ترکان دیگر در نقاط مختلف ایران آنها را بکار نمی برند. مثلا : دوعانی بیز ائله دیک، قار یاغدی قاراداغا :
duanıbiz elədik,qar yağdı qərədağə
یعنی دعا را ما کردیم، برف به کوه قاراداغ بارید. منظور زحمت را ما کشیدیم فایده و سرخوشی را دیگری برد. این مثل را کسی با لحن گلایه آمیز میزند که احساس میکند نتیجهی زحمتهایش را دیگری برده است.
هر چند قاراداغ نام خاص کوهی در آذربایجان با رشته کوه های بلندی است، ولی توجه داریم علاوه بر ترکان بومی خراسان، ترکان مهاجر آذربایجانی هم در سده های اخیر در خراسان ساکن شده اند.یازار :گرگرلی آراز
سلاملار
بیر یازیدا بو زاماندا حقوق اساسیدا انتحال وار انتحال بودوکی بیر یازیدا بیر کسین یاخوت بیر اولکه نین بیر یازیسینا بارماق قویوب استناد ائیله دین هم او یازینین آدین چکمه لیسن همیده او یازینین -جومله نین هامیسین یازمالیسیز
دوزدی هامیمیز تورکو بسله مه لییک اونو قورومالییق آمما گره ک بیلک بو هاردان یارانیب هاردا دوغولوب بیز ایه ر کوروغلونو میثال وورساق کوروغلو تمام تورک میللتلرده وار آمما تورکمن افسانه سینده گنجیم خانین چوبانین باشینا گلن گئچیله قبرین باشینا گلن نتیجه ده گوروغلو ویجوده گلماغی آذربایجانا پاپیشدیرساز اولماز -قازاقین گوروغلوسو قازاق افسانه سینده تکه چئومیم ائلینده بوز آی ین باشینا گلن خانیمی اولدورمک قبیرده اوشاغی اولماق گوروغلو ویجوده گلماغی آیری یئرلرده کوروغلولاردان فرق ائیله یر ....آذربایجاندا کوراوغلو یارانماسی -چئنلی بئل -آلی کیشی -قوشا بولاق حکایه سی -قیر آتلار بوز آتلار -سیراق -داغ تانریسی -هامیسی ال -اله وئریب آذر بایجاندا کوراوغلونو یارادیب .....بس آجیقیز توتماسین منیم سوزوم بودور کی تورک -فارس - کورد -اینگیلیس - روس ا عاید اولان بیر سوز دئییل بوتون اولکه لرده او گوزل دوشور کی اوردا یارانان بیر سوزو آد آپاراندا اورانین آدین چکمه لیسیز .....سیزین بو یازی گورورسوز چئویرندن سونرا نه گوزل اولدو بو مثا بوتونلوقدا تورک مثلیدی امما بیلن بیلیر بو تورک اولکه سینده هاردا ویجوده گلیب