آتش زدن کتاب های تورکی در 21 آذر
یکشنبه 21 آذر 1395
+0 به یه ن
یاندیریلان کیتابلار- کتابهاى سوزانده شده
به آتش کشیدن کتابهاى ترکى (نقل به مضمون از کتاب "تاریخ زبان و لهجه هاى ترکى"٫ دکتر جواد هئیت)
سوزاندن کتاب هاى ترکى بعد از سرکوب فرقه دمکرات آذربایجان در سال ١٩٤٦ توسط رژیم پهلوى صورت گرفت. این جنایت٫ سوزاندن تاریخ و هویت یک ملت از اعمال وحشیانه ساسانیان در آذربایجان هم بدتر بود. ...
به آتش کشیدن کتابهاى ترکى (نقل به مضمون از کتاب "تاریخ زبان و لهجه هاى ترکى"٫ دکتر جواد هئیت)
سوزاندن کتاب هاى ترکى بعد از سرکوب فرقه دمکرات آذربایجان در سال ١٩٤٦ توسط رژیم پهلوى صورت گرفت. این جنایت٫ سوزاندن تاریخ و هویت یک ملت از اعمال وحشیانه ساسانیان در آذربایجان هم بدتر بود. ...
نمایندنگان
دولت مرکزى به دستور تهران کتاب هاى درسى مدارس را جمع کردند و آتش زدند.
در آن زمان هیچ دولت و سازمانى به این کشتار و کتابسوزى اعتراضى نکرد حتى
سازمان هاى فرهنگى جهان هم ساکت ماندند. مردم آذربایجان که از همه طرف (چپ و
راست) ضربه خورده بودند مى سوختند و جز ساختن چاره اى نداشتند.
صمد
وورغون از شعراى شاعر مبارز آذربایجان شمالى در سال ١٣٢٦ در مقابل این
جنایت ضد بشرى سکوت را شکسته و در باره کتاب هاى سوزنده شده منظومه اى با
عنوان "یاندیریلان کیتابلار" سرود و آن را در کنگره صلح جهانى پاریس – ١٩٥٢
ضمن نطقى به عنوان پروتست- اعتراضنامه خواند. وى در این شعر اعتراض خود را
چنین بیان مى کند:
یاندیریلان کیتابلار- کتابهاى سوزانده شده
ایران ایرتیجاعچىلارى آذربایجان دیلینده اولان کیتابلارى وحشیجه سینه یاندیریرلار.
یاندیریلان کیتابلار- کتابهاى سوزانده شده
ایران ایرتیجاعچىلارى آذربایجان دیلینده اولان کیتابلارى وحشیجه سینه یاندیریرلار.
(مرتجعین ایران٫ کتابهاى آذربایجانى را با وحشیت به آتش کشیدند.)
جللاد! سنین قالاق قالاق یاندیردیغین کیتابلار
مین کمالین شؤهرتىدیر٫ مین اوره یین آرزیسى....
بیز کؤچه ریک بو دونیادان٫ اونلار قالیر یادیگار.
هر ورقه نقش اولونموش نئچه اینسان دویغوسو
مین کمالین شؤهرتىدیر٫ مین اوره یین آرزیسى....
یاندیردیغین او کیتابلار آلوولانیر....یاخشى باخ!
او آلوولار شؤعله چکیب شفق سالیر ظولمته.....
شاعیرلرین نجیب روحو مزاریندان قالخاراق
آلقیش دئییر عئشقى بؤیوک٫ بیر قهرمان میللته.
او آلوولار شؤعله چکیب شفق سالیر ظولمته....
جللاد! منیم دیلیمده دیر بایاتیلار٫ قوشمالار
دئ٫ اونلارى هئچ دویدومو سنین او داش اوره یین؟
هر گرایلى پرده سینده مین آنانین قلبى وار....
هر شیکسته م اؤولادىدیر بیر موقددس دیله یین
دئ اونلارى هئچ دویدومو سنین او داش اوره یین؟
سؤیله سن مى خور باخیرسان منیم شئعیر دیلیمه؟
قوجا شرقین شؤهرتىدیر فوضولىنین غزلى!
سن مى "ترک خر" دئییرسن اولوسوما٫ ائلیمه؟
داهیلره سود وئرمیشدیر آذربایجان گؤزه لى....
قوجا شرقین شؤهرتىدیر فوضولىنین غزلى!
جللاد! یانیب اود اولسا دا٫ کوله دؤنمه ز آرزیلار٫
طبیعتین آنا قلبى قول دوغمامیش اینسانى!
هر اوره یین اؤز دونیاسى بیر سعادت آرزیلار
قانلار ایله یازیلمیشدیر هر آزادلیق دستانى....
طبیعتین آنا قلبى قول دوغمامیش اینسانى!
ازل باشدان دوشمنیمدیر اوزو موردار قارانلیق.....
هر تورپاغین اؤز عئشقى وار٫ هر میللتین اؤز آدى
کاییناتا ده ییشمه رم شؤهرتیمى بیر آنلیق
منم اودلار اؤلکه سینین گونش دونلو اؤولادى!
هر تورپاغین اؤز عئشقى وار٫ هر میللتین اؤز آدى!
نه دیر او دار آغاجلارى٫ دئ٫ کیملردیر آسیلان؟
اویونجاق مى گلیر سنه وطنیمین حاق سسى؟
دایان!....دایان!....اویاق گزیر هر اوره کده بیر آسلان
بوغازیندان یاپیشاجاق اونون قادیر پنجه سى
اویونجاق مى گلیر سنه وطنیمین حاق سسى؟
جللاد! سن مى٫ دئ٫ قیریرسان فداییلر نسلینى؟
میللتیمین صاف قانىدیر قورد کیمى ایچدییین قان!
زامان گلیر...من دویورام اونون آیاق سسینى
شهیدلرین قییام روحو یاپیشاجاق یاخاندان
میللتیمین صاف قانىدیر قورد کیمى ایچدییین قان!.....
بیر ورقله تاریخلرى٫ اوتان منیم قارشیمدا
آنام تومریس کسمه دى مى کئیخوسرووون باشینى؟
کوراوغلونون٫ ستتارخانین چلنگى وار باشیمدا
نسیللریم قویمایاجاق داش اوستونده داشینى
آنام تومریس کسمه دى مى کئیخوسرووون باشینى؟
سور آتینى٫ دؤرد نالا چاپ! مئیدان سنیندیر ....آنجاق
من گؤروره م آل گئیینیب گلن باهار فصلینى....
قوجا شرقین گونسشىدیر یاراندیغیم بو تورپاق
من یئتیردیم آل بایراقلى اینقیلابلار نسلینى
من گؤروره م آل گئیینیب گلن باهار فصلینى!
جللاد! سنین قالاق قالاق یاندیردیغین کیتابلار
مین کمالین شؤهرتىدیر٫ مین اوره یین آرزیسى....
بیز کؤچه ریک بو دونیادان٫ اونلار قالیر یادیگار.
هر ورقه نقش اولونموش نئچه اینسان دویغوسو
مین کمالین شؤهرتىدیر٫ مین اوره یین آرزیسى....
یاندیردیغین او کیتابلار آلوولانیر....یاخشى باخ!
او آلوولار شؤعله چکیب شفق سالیر ظولمته.....
شاعیرلرین نجیب روحو مزاریندان قالخاراق
آلقیش دئییر عئشقى بؤیوک٫ بیر قهرمان میللته.
او آلوولار شؤعله چکیب شفق سالیر ظولمته....
جللاد! منیم دیلیمده دیر بایاتیلار٫ قوشمالار
دئ٫ اونلارى هئچ دویدومو سنین او داش اوره یین؟
هر گرایلى پرده سینده مین آنانین قلبى وار....
هر شیکسته م اؤولادىدیر بیر موقددس دیله یین
دئ اونلارى هئچ دویدومو سنین او داش اوره یین؟
سؤیله سن مى خور باخیرسان منیم شئعیر دیلیمه؟
قوجا شرقین شؤهرتىدیر فوضولىنین غزلى!
سن مى "ترک خر" دئییرسن اولوسوما٫ ائلیمه؟
داهیلره سود وئرمیشدیر آذربایجان گؤزه لى....
قوجا شرقین شؤهرتىدیر فوضولىنین غزلى!
جللاد! یانیب اود اولسا دا٫ کوله دؤنمه ز آرزیلار٫
طبیعتین آنا قلبى قول دوغمامیش اینسانى!
هر اوره یین اؤز دونیاسى بیر سعادت آرزیلار
قانلار ایله یازیلمیشدیر هر آزادلیق دستانى....
طبیعتین آنا قلبى قول دوغمامیش اینسانى!
ازل باشدان دوشمنیمدیر اوزو موردار قارانلیق.....
هر تورپاغین اؤز عئشقى وار٫ هر میللتین اؤز آدى
کاییناتا ده ییشمه رم شؤهرتیمى بیر آنلیق
منم اودلار اؤلکه سینین گونش دونلو اؤولادى!
هر تورپاغین اؤز عئشقى وار٫ هر میللتین اؤز آدى!
نه دیر او دار آغاجلارى٫ دئ٫ کیملردیر آسیلان؟
اویونجاق مى گلیر سنه وطنیمین حاق سسى؟
دایان!....دایان!....اویاق گزیر هر اوره کده بیر آسلان
بوغازیندان یاپیشاجاق اونون قادیر پنجه سى
اویونجاق مى گلیر سنه وطنیمین حاق سسى؟
جللاد! سن مى٫ دئ٫ قیریرسان فداییلر نسلینى؟
میللتیمین صاف قانىدیر قورد کیمى ایچدییین قان!
زامان گلیر...من دویورام اونون آیاق سسینى
شهیدلرین قییام روحو یاپیشاجاق یاخاندان
میللتیمین صاف قانىدیر قورد کیمى ایچدییین قان!.....
بیر ورقله تاریخلرى٫ اوتان منیم قارشیمدا
آنام تومریس کسمه دى مى کئیخوسرووون باشینى؟
کوراوغلونون٫ ستتارخانین چلنگى وار باشیمدا
نسیللریم قویمایاجاق داش اوستونده داشینى
آنام تومریس کسمه دى مى کئیخوسرووون باشینى؟
سور آتینى٫ دؤرد نالا چاپ! مئیدان سنیندیر ....آنجاق
من گؤروره م آل گئیینیب گلن باهار فصلینى....
قوجا شرقین گونسشىدیر یاراندیغیم بو تورپاق
من یئتیردیم آل بایراقلى اینقیلابلار نسلینى
من گؤروره م آل گئیینیب گلن باهار فصلینى!
صمد وورغون - ١٩٤٧
بؤلوم |
آنادیلی
یازار :
اسماعیل سالاریان