تبادل نظر در باره خط و زبان نوشتاری یکسان بین ترکان خراسان

چهارشنبه 27 دی 1396

�

گفتگو و تبادل نظر در باره خط و زبان نوشتاری یکسان بین ترکان خراسان

زبان و ادبیات ترکان خراسان, [۱۱.۰۱.۱۸ ۱۸:۵۰]

[Forwarded from اسماعیل سالاریان]

صحبت از خط قدیمی شد چند روز پیش با دکتری از ترکان قوچان که تخصص زبان شناسی دارد در مورد خط ، زبان و ادبیات و لهجه های ترکی خراسان مشاوره داشتم. ایشان سخت مخالف خط فوتونیک کنونی اعم از الفبای عربی و لاتین ترکان آذربایجان ایران و .... بودند و دلیلش عدم توانایی خواندن متون ترکی چند قرن گذشته توسط نسل های بعدی بود. نظر دوستان تورک در این مورد چیست؟

, [۱۱.۰۱.۱۸ ۱۸:۵۰] [Forwarded from Masi AZ]

به نظر بنده تورکان ایران باید و باید و باید یک زبان گفتاری و نوشتاری واحد داشته باشند. مردم عامی نیازی به خواندن و فهمیدن متون گذشته ندارند باید امروزی باشیم. متخصصین امر خط گذشته را یاد گرفته و خواهند فهمید. آیا انگلیسی قدیمی را عامه مردم میفهمند؟ یا فارسی قدیمی را همگان میفهمند؟ باید با زمان حرکت کنیم

سالاریان : سلام . جناب محمد توحید سر دبیر اولین ماهنامه به ترکی خراسانی به نام "قلم اوجو" در اوایل انقلاب هستند

لزوم قوانین نوشتاری واحدی برای نگارش به زبان ترکی:

دوشنبه ۲۵ دی ۱۳۹۶ ساعت: 17:43

توسط : محمد عرب خدری

دوستان سلام

خواهش می کنم به عرض بنده ی حقیر توجه بفرمایید. مگر زبان فارسی لهجه ندارد؟ تهرانی، مشهدی، اصفهانی، یزدی، کرمانی و ... ولی وقتی هر یک از این هموطنان برای اداره ای نامه ای می نویسند قطعاّ به لحجه خودشان نمی نویسند و به زبان ادبی فارسی مطالب خود را می نگارند. در ترکی نیز غیر از این نمی تواند باشد. بیایید بعض اخلاق ناپسند از جمله مقاومت در مقابل مطالب جدید را بدون این که آنها را بررسی و مطالعه دقیق بکنیم کنار بگذاریم و اهتمام بورزیم در این که برای نوشتار زبان ترکی روش واحدی به کار ببندیم. آنچه که در بین نویسندگان آذربایجان رسم است قانون خوب و قابل ستایش است، یاد گرفتن چند علامت و قاعده در زبان کار سختی نیست، این قواعد را یاد بگیریم و برای خوانندگان در ابتدای نوشته های خود در وبلاگ ها به طور خلاصه آن را یادآوری کنیم و بعد نوشته ی خود را بیاوریم، قطعاّ پس از مدت کوتاهی جا خواهد افتاد و از آراء و روش های من درآوردی و متفاوت دور خواهیم شد. با سپاس محمد عرب خدری. شادباشید

[۱۱.۰۱.۱۸ ۱۹:۰۷][Forwarded from اسماعیل سالاریان]

انتخاب خط و زبان نوشتاری ترکان در ایران نیازمند فرهنگستان تورکی هست الان قوانین نگارشی سیمینار سال ۸۰ را گرچه ترکان آذربایجان بکار می گیرند ولی ترکان خراسان حمایت نکرده و بکار نمی برند بعبارتی ترکان خراسان هر نویسنده ای به اجتهاد خود عمل کرده و روشی بر می گزیند و مطابق همان روش عمل می کند بخصوص ترکان خراسان شمالی از روش ابجدی استفاده می کنند که در متن شلوغی پیش می آید وقتی ما از قوانین دستوری مصوب سیمینار استفاده کرده و متن ترکی خراسان را با آن می نویسیم می گویند متن را به ترکی آذربایجانی نوشته ای؟ درصورتیکه این نیست و در تلفظ و خواندن همان ترکی خراسانی ایست

شنبه ۲۳ دی ۱۳۹۶ ساعت: 14:27 توسط:آذربایجان وپیرامون-در انتظار بهار

سلام-باید حداقل دوشبکه سرتاسری تلوزیونی به زبان ادبی تورکی در ایران اختصاص یابد و کلیه برنامه ها از فیلم وبرنامه کودک و و...به زبان ادبی تورکی پخش شود در اینصورت به تدریج لهجه ها ی مختلف زبان تورکی با زبان کتابی ورسمی تورکی خواهند توانست با یکدیگر به راحتی ارتباط برقرار بکنند و این زبان معیار باید با تاسیس فرهنگستان زبان تورکی تعیین می شود و در تمام سطوح تحصیلی هم باید در کنار زبان فارسی تدریس شود عین همان جریان که در زبان فارسی اتفاق افتاده و لهجه های مختلف زبان فارسی علی رغم تفاوت های بسیار زیاد به تدریج با آموزش زبان ادبی فارسی به سوی یکسان سازی زبانی پیش رفته و می روند موفق باشید

پیشنهاد الفبا و قوانین دستوری مشترک ترکی خراسانی و آذربایجانی

دکتر محمد رضا کریمی باغبان :

در شرایط عدم رسمیت و تدریس زبان تورکی در کشورمان، نویسندگان و فعالین فرهنگی آگاه آزربایجان، درنگارش زبان تورکی، آنرا نه با لهجه و نگارش خاص و محلی خویش، بلکه بصورت ادبی و صحیح آن بکار می برند و این موضوع به نوشتارهای قدیمی این دیار و در برخی مواقع به روز و آپدیت، ناگزیر ازجاهایی که دارای زبان رسمی تورکی و نزدیک هستند (مثل کشور آزربایجان)، تأثیر گرفته شده است.

ظاهراً در خوراسان، لهجه های مختلف و متنوع و گاه متمایزی از زبان تورکی رایج می باشد و زبان ادبی واحدی درآنجا مورد استفاده قرار نمی گیرد؛ شاید دلیل عمده این امر، این باشد که تاکنون کار زیربنایی و فرهنگی کافی صورت نگرفته است!

ازآنجاییکه غالب تورکان خوراسان، در تقسیمات زبان تورکی جزو تورکان اوغوز و بخش غربی آن و آزربایجانی محسوب می شوند، لذا برای استفاده در نگارش و حتی گویش واحد و مشترک واژگان، دریک بررسی فی مابین انجمن های ادبی و یا فعالین فرهنگی و ادبی خوراسان، نحوه تلفظ واژگان در بین اکثریت جمعیتی و یا لهجه نزدیک به ادبیات صحیح را در غالب گرامر و نگارش تورکی آزربایجانی، توافق و تنظیم نموده و از طریق رسانه های موجود به نظر اهالی برسانند.

کما اینکه در وبلاگ جناب سالاریان، چنین حرکتی کلید خورده، منتهی این کار، حرکتی جمعی و مضاعف را می طلبد؛ در صورت عملی شدن چنین طرحی، مطمئناً تأثیرات زیربنایی و عمیقی بر فرهنگ آن دیار خواهد گذاشت.

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۳۲][Forwarded from İlteriş Kutluk Kağan]

مگر نسل امروز روزی چند بار متون تورکی چند قرن گذشته را می‌خواند؟

در ترکیه نیز عده‌ای مخالف الفبای لاتین هستند و می‌گویند نمی‌توانیم نوشته سنگ قبر اجدادمان را بخوانیم...

دانستن و تسلط بر الفبای دقیق که البته لاتین برای این منظور بهتر است، گام اول ارتباط گسترده بین تمام تورکان جهان به طور عام و تورکان ایران به طور خاص می‌باشد.

این امر جهت تقویت روند ملت‌شوندگی توده تورک در ایران کنونی لازم و واجب است.

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۳۳][Forwarded from Masi AZ]

بنظرم بزرگانی چون جنابتان باید محفل اساتید تورکان خراسان را دورهم جمع کنید اگر نوشتار معیار 80 ایراد و نواقصی دارد جمع بندی کنید و با دیگر تورکان ایران به رفع ان اقدام کنیم.

برای رسیدن به گفتار و نوشتار واحد چاره ای نداریم. منیت ها و خودخواهی ما را از هم دور میکند. الان بنده به عنوان تحصیلکرده بلد نیستم تورکی بنویسم، هم نسل پیش کوتاهی کرده هم خودم و مهمتر از همه بزرگان ادب و زبانمان که باید اقدام به ارایه یک معیار قابل قبول کنند و نکرده اند

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۳۴][Forwarded from عبدالله قاسمی]

بزرگان باید فکری کنند ما جوان ها که حرفی نداریم گوش به فرمانیم

در زمان مشورت هستیم اما تصمیم نهایی با خود جنابان است

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۳۵][Forwarded from Masi AZ]

اما میخواهم فرزندانم تورکی را بنویسند و بخوانند. پس لزوم نوشتار و گفتار واحد و مرجع ضروریه. الان باید به بچم تورکی استانبولی یاد بدم؟؟؟؟

یا تورکی آزربایجانی که در تنگنای محصور ایران نفسهای اخرش را میزند؟

فارسی را ببینید، هر دهکوره اش یجور حرف میزنه اما چون یک نوشتار و گفتار معیار و واحد دارند هیچ مشکلی ندارند.

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۳۶][Forwarded from ابراهیم سعادتمند]

دقیقاً باید یه گفتار و نوشتار داشته باشیم..

اگه اینگونه باشد اتحاد و وحدتمون بیشتر خواهد بود..

نمیشه هرشهری برای خودش نوشتاری داشته باشد..

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۳۸][Forwarded from Masi AZ]

یا تورکی آزربایجانی که در تنگنای محصور ایران نفسهای اخرش را میزند؟

فارسی را ببینید، هر دهکوره اش یجور حرف میزنه اما چون یک نوشتار و گفتار معیار و واحد دارند هیچ مشکلی ندارند.

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۳۹][Forwarded from ابراهیم سعادتمند]

دقیقاً باید یه گفتار و نوشتار داشته باشیم.. اگه اینگونه باشد اتحاد و وحدتمون بیشتر خواهد بود.. نمیشه هرشهری برای خودش نوشتاری داشته باشد..

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۳۹][Forwarded from ابراهیم سعادتمند]

حرف دل منو گفتید.. ما در خوراسان هرچی میکشیم از کوتاهی بزرگانمان نسبت به فرهنگ و آداب و رسوم تورکی است..

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۳۹][Forwarded from Mahmıt]

آزربایجاندا هاممی تورکجه دانیشار؛ یالنیز بعض ایگیت قیزلار فارسجا دانیشار.

دٸدیگیم قیزلار دا اره گتدیکدن سونرا تورکجه دانیشار. بیری ده اوشاقلیقدا فارسجا اورگنسه بویوسه خالخ آراسیندا تورکجه دانیشا گٸرکدیر.

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۳۹][Forwarded from Mahmıt]

بو دیل ان آزی ۴یوزایل داوام اٸدر

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۴۰][Forwarded from Masi AZ]

البته قدردان زحمات بزرگان زبان و ادبمان هستیم

ولی انتظار داریم بیش از این فعال باشند. باید بتوانند با همدیگر و با نسل جوان گفتگو کنند. ارتباط و گفتگوی تورکان باهم خیلی ضعیفه. جالبه همه هم در عذابیم، از تورک بچاقچی کرمان، قشقایی، سونقور، همدان، ساوه، زنجان، قزوین، آستارا، رشت، تورکمن، خلج، قوچان، تا کلات و درگز

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۴۰][Forwarded from ابراهیم سعادتمند]

البته من منظورم پدر و مادرهایمان بود. کمی کوتاهی کردند در آموزش فرزندان نسبت به زبان و فرهنگ تورکی.. صد البته بزرگانی همچون جناب سالاریان و دیگر عزیزان خیلی زحمات زیادی در این زمینه کشیده اند..

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۱:۴۶][Forwarded from ابراهیم سعادتمند]

[۱۱.۰۱.۱۸ ۲۲:۲۶][Forwarded from Hakkın Yolunda, Milletin Yanında]

تبریز دیلی، اورمو دیلی، اردبیل دیلی، زنگان دیلی، همدان دیلی، قاشقایی دیلی، خوراسان دیلی و ...!

فرض کنید از سال تحصیلی جدید، اجازۀ تحصیل به زبان تورکی صادر شود. فقط به جای اینکه اجازه دهند به یک زبان واحد ادبی تورکی به تحصیل بپردازیم، در هر منطقه‌ای زبان محلی آن منطقه را زبان نوشتاری نمایند. مثلاً در آزربایجان غربی لهجۀ اورمیه، در آزربایجان شرقی لهجۀ تبریز، در استان اردبیل لهجۀ اردبیل، در استان همدان لهجه همدان یا ساوه، در استان زنگان لهجۀ زنگان، در جنوب لهجۀ قاشقایی، در خوراسان لهجۀ خوراسانی و ... تدریس شود.

صد سال بعد با چه صحنه‌ای روبرو خواهیم شد؟

طبیعتاً با چندین زبان تورکی با مقدار کمی تفاوت در خصوصیات فونتیکی و گرامری مواجه خواهیم شد که احتمالاً تعدادی متعصب منطقه‌گرا با دستاویز قرار دادن اینکه هر کدام از این زبان‌ها تاریخ تکوین و ادبیات مخصوص به خود را دارند، به هرچه بیشتر دور شدن این زبان‌ها! از هم‌دیگر کمک خواهند نمود و هر روز بیشتر از دیروز بر نکات اختلاف پافشاری خواهند نمود.

اگر کمی به حافظۀ تاریخی خود فشار بیاوریم، به خاطر خواهیم آورد که مشابه همین پروسه در گذشته نه چندان دور در منطقۀ ما اتفاق افتاده است.

آری در یکصد سال گذشته روس‌ها زبان تورکی را تکه‌تکه نموده و برای هر کدام نامی نهاده‌اند.

جالب اینکه افراد بسیاری در همین تبریز، اورمیه و ... با دستاویز قرار دادن تفاوت‌های بسیار اندک و همسو با سیاست‌های یکصد ساله روسی، نام زبان‌مان را به «آذربایجانی/آذری» تغییر داده‌اند.

حال اینکه یکصد سال پیش در تمامی اسناد و مدارک نام ائتنیک ما «تورک» و نام زبان‌مان «تورکی» بود. بدون پیشوند و پسوند.

@bizimocak

@ilter

[۱۲.۰۱.۱۸ ۰۹:۰۵]اصغر شکیبا:

ضمن تشکر از زحمات شما تا آنجایی که من میدانم زبان ترکی خراسانی ما ازهمه گویش های موجود ترکی به آذربایجانی نزدیکتر است و توصیه می کنم که شیوه آذربایجانی را در خراسان قبول کنیم

[۱۲.۰۱.۱۸ ۰۹:۰۶]اصغر شکیبا:

با توجه به اینکه در ایران تعداد آذربایجانی ها خیلی زیاد است. اگر زبان ترکی زبان رسمی شود در آن صورت امکانات زیادی را خواهیم داشت

[۱۲.۰۱.۱۸ ۰۹:۰۷]اصغر شکیبا:

به اینکه در آینده نزدیک بتوانیم به زبان ترکی آموزش و پرورش خواهیم داشت من خیلی مطمئن هستم

[Forwarded from Doğu Türkiye (دوْغۇ تۆرکییه)]

تورکی آزربایجانی؟

اخیراً (یکی دو دهۀ اخیر) باب شده است، شیوة تورکی ما را آزربایجانی می نامند. در نگاه اول، و بیشتر برای کسانی که آشنایی چندانی با جغرافیای واقعی ملت تورک ندارند، این تسمیه شاید موجه و صحیح به نظر برسد، اما از نظر ادبی و تاریخی، یک تناقض اساسی بین حدود جغرافیایی آزربایجان و حدود جغرافیایی این شیوه وجود دارد.

وسیع‌ترین حدود آزربایجان به عنوان ایالتی از امپراطوری های تورک از دربند تا همدان و از مرز عثمانی تا حدود قزوین بوده است، اما شیوة تورکی ما که بعضی تلاش دارند به زور نام آزربایجانی بر آن بگذارند، در حدود و ثغور تاریخی آزربایجان نمی گنجد. بلکه سرزمین بسیار وسیعتری از افغانستان تا سوریه را در بر می گیرد و با تفاوتهایی بسیار اندک در حد گویش و لهجه در این جغرافیای وسیع قابل مشاهده است.

فقط در داخل کشور ایران کنونی، علاوه بر منطقۀ آزربایجانِ تاریخی شامل قسمتهایی از استان کردستان، در مناطق دیگری چون

1. عراق عجم شامل استان تهران، البرز، مرکزی، همدان، اصفهان، کرمانشاه، کردستان و...

2. دیلمان و طبرستان یا استانهای کنونی گلستان، مازندران و گیلان

3. عربستان ایران شامل استان خوزستان و برخی نواحی استان کرمانشاه

4. فارس شامل استان فارس و برخی نواحی همجوار مانند

5. کرمان شامل استان کرمان، استان یزد و برخی نواحی همجوار

6. ترکستان شامل استانهای خراسان

و در خارج از ایران علاوه بر آزربایجانِ تاریخی شامل قسمتهایی از روسیه، ارمنستان و گرجستان در بخشهایی از ترکیه، افغانستان، عراق و سوریه نیز به این شیوه تکلم میشود.

علاوه بر وجه جغرافیایی یکی ازجالبترین نکات این شیوه، تاریخ ادبیات آن میباشد. بانیان ادبیات این شیوة تورکی، حسن اوغلوی اسفراینی و خواجه دهانی سبزواری هستند که هر دو از تورکان منطقة خراسان میباشند و هیچ کدام آزربایجانی نیستند. نکته جالب دیگر درتاریخ ادبیات ما، این است که فضولی بغدادی آزربایجانی نبوده و نسیمی متولد تبریز یا اورمیه در حلب در مرزهای غربی این شیوه به شهادت رسید. مثال های فراوانی در تاریخ ادبیات ما وجود دارد که این سؤال را پیش میآورد: نام دقیق شیوة ما در زبان تورکی چیست؟

نام این شیوه بارها وبارها از زبان بزرگان این زبان و ادبیات گفته شده است. در نسخ خطی کتاب حماسی ده ده قورقوت به طور صریح از اصطلاح «لسان اوغوز» برای شیوة ما استفاده شده است. اگر به آثار دورة سلاجقه هم نگاه کنیم شیوة نگارش همان شیوة امروزین مردمان سرزمین وسیع فوق از افغانستان تا سوریه است.

پس نام اولیة شیوة تورکی ما اوغوزی است. شیوة اوغوزی اما بعدها نامش به ترکمانی تغییر کرده و فضولی و نسیمی و بسیاری دیگر خود را ترکمان نامیده اند.

در دوران معاصر تا دهة سی میلادی حتی در شمال آزربایجان نام زبان تورکجه بود و پسوند و پیشوند نداشت که به دستور استالین نام تورک و زبان تورکی در شمال ممنوع شد.

در خاتمه، لازم به ذکر میباشد که هدف این نوشته به هیچ وجه سیاسی نبوده و صرفاً تلاشی داشت ادبی ـ زبانی جهت بیان نام اصلی شیوة تورکی مان.

اورال

@uralaltayalatav

دکتر حبیب جعفر نژاد, [۱۲.۰۱.۱۸ ۲۲:۱۶]

سلام و عرض ادادت. جناب سالاریان عزیز

شبتون بخیر : مدتی است که شاهد ارسال مکاتبات شما با چند تن از صاحب نظران زبان ترکی در داخل کانال هستم . البته خوب بود که بجای کانال ، گروهی ایجاد میکردید تا بشود افکار و عقاید و نظرات مختلف را شنید و نقد کرد . حال که چنین مقدر کرده اید . دست کم فضایی هم ایجاد کتید تا دوستان بتوانند مطالب اینگونه را مورد نقد و بررسی قرار دهند .

با عرض ارادت مجدد

جعفرنژاد