از نمونه کلمات اصیل ترکی که در هیچ زبانی معادل ندارد، کلمه " یاکامُوز " (Yakamoz)، است. این کلمه در ترکی به معنای انعکاس نور ماه در روی آب دریاست، که شب ها در روی آب مانند چشمک زنی می درخشد. این کلمه در زبان ترکی به معشوق نیز اطلاق می شود. این کلمه ازطرف هییت زبان شناسی آلمان به عنوان زیباترین کلمه جهان در سال ۲۰۰۷ ( ۱۳۸۷) برگزیده شد.

تورکون دیلی ان قایدالی و قایدالی دیل

1354-جو ایل ماراقلی بیر خبر یاییلدی بو خبر " اطلاعات هفتگی " مجله سینین نوروز بایرامینا وئردیگی سایی نین 68-جی صحیفه سینده ایدی همین صحیفه ده " مشکل ترین زبان دنیا = دونیانین ان چتین دیلی " باشلیغی آلتیندا بئله گلمیشدی: " دیلچی لیک اوستادلارینین بیر عده سی بونا اینانیبلار کی دیل لرین ان دولاشیغی " اندیلیجانگوا " دئمک استرالیانین شمالیندا یاشایان یئرلی لرین دیلیدیر.

1378گونش ایلی، 1999میلادی ایلی یونسکو تشکیلاتی طرفیندن تورک دیلی دونیانین اوچونجو جانلی و رسمی دیلی بیلدیریلدی.

آسان اوخوماق یوللاری

۱- اینترنت ده آختاریش بؤلومون‌ده تورکجه سؤزلری یازیب آختارین آسانلیقلا تورک دیل‌لی سایتلارا وئبلاگ لارا ال تاپا بیلرسینیز.

۲- قازئت لر(مجلات)، چاپ اولوب یاییلان یازیلار و کیتابلاری ساتیجیلاردان آلیب یا پی.دی. اف (p.d.f) شکیل‌ده اینترنت‌دن آلا بیلرسینیز.

۳- یولداش (جیب تلفونو) ساوجیق( اس ام اس) و یامجیک ( ایمیل) لرینیزی آنا دیلی آذربایجان، خوراسان و... تورکجه‌سین‌ده یازیب و آلا بیلرسینیز.

- دللال موشتری لره او قده ر ماشینئ تعریفله دی کئ٬ ماشین ایه سی(صاحیبی) داها ساتماق ایسته مه دی.

- دللال سوروشدو : نه اولدو فیکرینئ دئیشدین؟

- ماشین ایه سی : اوجور کی سن تعریف له ییرسن٬ بو جور ماشین ائله منیم اؤرومه گرک دیر(لازیم دیر).

ایل و تبار نادر شاه افشار

نویسنده : سعید آسمانی ( سهلان )

این مطلب توسط هوشنگ آروین بررسی شده است

افشارها از جمله ایلات اوغوز هستند که بیشترین نقش را در صحنه سیاست بازی کرده‌اند و در تشکیل امپراتوری صفوی و دولت ‌های افشاریه و قاجاریه نیروی تاثیرگذار بسیار مهمی بوده‌اند. گرچه قبل از صفویه در خوزستان و بعدها در کوه‌ کیلویه، فارس و کرمان نیز موفق به تشکیل حکومت‌ های محلی شده بودند. از ایلات ترک اوغوز، افشارها و شاهسون‌ها بیشترین پراکندگی را در جغرافیای ایران دارند. آنها را در هر گوشه از ایران می‌توان سراغ گرفت.

 

هایدی، یوروش واختی گلدی،

تور، یولا چیخ، آوشار اوغلو!

بیر مثل وار ائلدن قالما

دؤیوش گونو ائلدن قالما.

هایدی، یورو، یولدان قالما،

یولون آچیق، آوشار اوغلو.

مال حئیوان بازاریندا، آت یا ائششک آراجی لارینا جامباز دئیرلر.

جامبازین بیری بیر ائششک‌ین نوخدا سیندان یاپیشیب، گتیرمیش بازارا، آیری بیر جامبازا ساتیرمیش:

“ بو ائششک نئچه؟ ”

“ ایکی یوز مین ”

“ آلدیم، وئر الیوی. آلله خیر وئرسین  ”

بیر ایکی نفر آلیجی نین قولاغینا فیسیلداشدیلار کی:

تقدیم به تورک هایی که به تورک بودنشان افتخار می کنند و تورک هایی که به هر دلیل هنوز خود و تورک را نشناخته اند.

خالق آن روزی که آدم را سرشت از جنس خاک،

گفت هر کس خویش را نشناخت میگردد هلاک...

هر که نشناسد خودش را یعنی از آدم جداست،

"من عرف"زیباترین ترکیب اندر قلب ماست ......

من خود تورکم در اینجا تورک معنا میشود،

اندکی از سرگذشت تورک افشا میشود

تورک یعنی اولین معمار تاریخ بشر(سومریان تورک)،

مانکن یک سرباز قیزیلباش صفوی، به‌نمایش‌درآمده در مجموعه سعدآباد

قیزیلباش : لغت قیزیلباش از دو حرف ترکی قیزیل به معنی « زرین و سرخ » و باش به معنی « سر » تشکیل یافته‌است. وجه تسمیه آن مربوط می‌شود به کلاه سرخی که پیروان این طریقت به سر داشتند و توسط شیخ حیدر - پدر شاه اسماعیل اول - برای صوفیان مرید ابداع شده بود.

دونیا دیل لری :

دیلیمیز بو گونکو ایراندا دانیشیلان دیل تورکجه، تورک دیلی، تورکی، آذربایجان تورکجه سی، خوراسان تورکچه سی و باشقا آدلار ایله آدلانیر. بو دیل تورک دیللرینین بیر کاتا (بویوک) قولو ساییلان اوغوز شاخه سینین بیر لهجه سی دیر. بو گونکو دونیادا آذربایجانلی لار، خوراسانلی لار، قاشقاییلار، تورکمن لر و آنادولی و بیر نئچه باشقا تورک خالقلاری، اوغوز طایفالارینین نسلیندن ساییلیرلار و بو لهجه لرین آراسیندا بیر چوخ اوخشارلار و بنزییش لر واردیر.

" تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم(ص)

خوراسان تورک‌لری‌نین ائل‌لری : 

خوراسان تورک‌لرین ایکی بویوک یئره بولمک اولار : یئرلی تورک‌لر کی قوچانلی، درگزلی، بوجنوردلی، شیروانلی و..... تورک‌لری آدی‌لا تانینیرلار و نئچه عصردیر کی بورالاردا یاشاییرلار.

خوراسان تورک‌لری‌نین تشکیلینده بو ائل‌لرین بؤیوک رولو اولموشدور : گرایلی، تئمورتاش، جیغاتای، جلاییر، قارشی قوزئی، افشار، بایات، اوستاجلو، اجیرلی، کنگرلی، قاراگؤزلو و قرائی و ساییره.

افشارلار خوراسانین دره گز بؤلگه سینده، بایات و بگ دیلی و شاه سئونلر بام صفی آباد بؤلگه سینده یئرله شیبلر و بو بؤلگه لرین ده چوخو قارااؤیلو دیلار.

بغایئرلی، قارشی قیزی، تیمورلو و ...دا قارا اؤیلو لرین آلت کروپلاریدیلار.

قاجارلاردا کؤکن خوراسان تورکو و بوگونکو گرگان بؤلگه سیندن خوراسان و آزربایجان تورکلر آراسیندا ائرییبدیلر.

ملکه گوهر شاد بیگم ۷۸۰ – ۹ رمضان ۸۶۱ ه‍.ق) معروف به گوهرشاد آغا از اشراف زنان ترکان خراسان و از نامداران و سیاستمداران دوره تیموریان است. او زنی بسیار نیکوکار، ثروتمند، ادب دوست، هنرپرور، باوقار، خردمند، با احتیاط و با سیاست بود.

گوهر شاد خاتون همسر سلطان شاهرخ تیموری بود که پس از پدرش امیر تیمور، به مدت ۴۳ سال بر مناطق وسیعی از ایران و افغانستان حکمرانی کرد و توسط او در سال ۱۴۰۵ م پایتخت تیموریان از سمرقند به هرات منتقل شد.

 

 سخت افزار = داش قورال : واژه داش در زبان ترکی بیانگر معنای سختی و صلابت را دارد. قورال نیز معنای ابزار و ساختار را می رساند.

نرم افزار = یاش قورال : واژه یاش در زبان ترکی معنای نرمی و تازگی و لطافت را می رساند.

بد افزار = آش قورال: واژه آش در زبان ترکی از مصدر آشماق یعنی عبور کردن و تجاوز کردن مشتق شده است. با توجه به اینکه ویروس یا بدافزار به نوعی متجاوز است و مرزهای تعیین شده و رایج را درمی نوردد و زیانبار است واژه آش تقریباً نمایانگر این معنا می باشد