خوراسان ﺗورکلرین دیل و کولتورلری

زبان و فرهنگ ترکان خراسان

ﺁﯼ ﭼﯿﻠﻠﻪ، ﭼﯿﻠﻠﻪ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ

+0 به یه ن

ﺁﯼ ﭼﯿﻠﻠﻪ، ﭼﯿﻠﻠﻪ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ

ﻋﺰﯾﺰ ﺩﻭﺳﺘﻼﺭ , ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪ ﺳﯽ ﺃﻟﯽ ﻗﻮﻻﻏﯿﻨﺪﺍ ﺍﺋﻞ ﺑﯿﻠﯿﻤﯿﻨﻪ , ﻗﻮﻧﺎﻕ گلیب. ﺍﺋﻠﺪﻩ ﺍﻭﻻﻥ ،ﺳﯿﻨﻪ ﺩﻓﺘﺮﻟﺮﺩﻩ ﻗﺎﻻﻥ ، ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪ ﺳﯿﻨﻪ ﮔﺆﺭﻩ، ﺳﺆﺯ ﺻﻮﺣﺒﺖ ﻭ ﮔﺆﺯﻝ ﺷﮑﯿﻠﻠﺮﯾﺰﯼ ﺑﯿﺰﯾﻤﻠﻪ ﭘﺎﯾﻼﺷﺴﺎﻧﯿﺰ، ﭼﻮﺥ ﺳﺌﻮﯾﻨﺮﯾﮏ .

ﺁﯼ ﭼﯿﻠﻠﻪ، ﭼﯿﻠﻠﻪ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ

ﺁﺗﯿﻦ ﻗﺎﻣﭽﯿﻼ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ .

ﺑﯿﺮ ﮔﻠﺪﯾﻦ ﺩﺍﻧﯿﺸﻤﺎﺩﯾﻖ،

ﻗﻠﺒﯿﻢ ﺁﭼﯿﻼ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ

ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ، ﺍﯾﻠﯿﻦ ﺍﻥ ﺍﻭﺯﻭﻥ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ ﺩﯾﺮ . ﺑﻮ ﮔﺌﺠﻪ، ﮔﻮﻧﺶ ﺍﯾﻠﯽﻧﯿﻦ ﺩﯼ ﺁﯾﯽﻧﯿﻦ ﺑﺎﺷﻼﻧﻘﯿﻨﺞ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ، ﺁﺫﺭ ﺁﯾﯽﻧﯿﻦ ﺳﻮﻥ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ ﻭ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺑﺎﯾﺮﺍﻣﯿﻨﺎ 3 ﺁﯼ ﻗﺎﻟﻤﯿﺶ ﺑﯿﺮ ﮔﺌﺠﻪﺩﯾﺮ .ﭘﺎﯾﯿﺰﯾﻦ ﺳﻮﻥ ﮔﻮﻧﻮﻧﺪﻩ، ﺻﺎﺑﺎﺣﺪﺍﻥ ﻗﺎﺭﺍ ﻗﯿﺶ ﻗﺎﭘﯿﻨﯽ ﮐﺴﯿﺮ . ﺑﺆﯾﻮﮎ ﭼﯿﻠﻠﻪﮔﯿﺮﯾﺮ، ﺑﺆﯾﻮﮎ ﭼﯿﻠﻠﻪ 40 ﮔﻮﻥ ﺳﻮﺭَﺭ . ﺍﻭﻧﻮﻥ ﺩﺍﻟﯿﺴﯽ ﮐﯿﭽﯿﮏ ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﻠﺮ .ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪﺳﯿﻨﺪﻩ ﺑﻮﺗﻮﻥ ﻋﺎﺋﻠﻪ، ﻗﻮﻫﻮﻡ، ﺩﻭﺳﺖ - ﺁﺷﻨﺎ، ﺻﻤﯿﻤﯿﺘﻠﻪ ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮﻩ  ﯾﯿﻐﯿﺸﯿﺐ ﺍﯾﻠﯿﻦ ﺍﻥ ﺍﻭﺯﻭﻥ ﮔﺌﺠﻪﺳﯿﻨﯿﻦ ﺩﺋﯿﻪ - ﮔﻮﻟﻪ، ﺑﺌﻠﯿﻨﯽ ﺳﯿﻨﺪﯾﺮﺍﺭﻻﺭ .



آردینی اوخو

دلایل نابودى مردمان گذشته در نهج البلاغه

+0 به یه ن


اِنَّما اَهلَکَ الَّذینَ مِن قَبلِکُم اَنَّهُم کانوا اِذا سَرَقَ فیهِمُ الشَّریفُ تَرَکوهُ وَ اِذا سَرَقَ فیهِمُ الضَّعیفُ اَقاموا عَلَیهِ الحَدَّ؛


نابودى مردمان گذشته از آن جا بود که اگر سرشناسى دزدى می کرد، رهایش می ساختند و چون ناتوانی دزدی می نمود مجازاتش می نمودند.

نهج البلاغه، نامۀ 47


آردینی اوخو

چیلله گئجه نیز قوتلو اولسون

+0 به یه ن

نه گؤزل‌دیر ائلیمین قایدالاری

چیلله‌سی، چرشنبه‌سی ، ایل بایرامی

تورک ائلینده هرزادین اؤز یئری وار

چون اوْنون یئددی‌مین ایل تاریخی وار

گول اوزونوز انار کیمی قیرمیز، گئجه نیز چیلله قارپیزی کیمی شیرین، گولمکینیز پوسته کیمی داواملی و عمرونوز چیلله گئجه سی کیمی اوزون و غملرینیز آونون گونو تکین قیسغه اولسون .

 " روی گل شما، به سرخی انار؛ شب شما به شیرینی هندوانه ؛ لبتان مثل پسته خندان، عمرتان به بلندی چئلله و غم هایتان به کوتاهی روزش باد."

 

پاییز گئدیر قیش گلیر

چیللـه گلیر خوش گلیر

بو گـون بـازارا گئــتـمه

گئدن جیبی بوش گلیر



آردینی اوخو

چیلله، قاری، قار، قارپیز، قیش

+0 به یه ن

 

چیلله، قاری، قار، قارپیز، قیش

استاد ناصر منظوری

چلّه (چیلله )

 وقتی گفته می شود "یایین چیلله سی"(چلّه تابستان)، (تداعی کننده ی کشیدگی نهایی کمان به هنگام انداختن تیر) یعنی نهایت و اوج کشیدگی تابستان که چهل و پنج روز رفته از تابستان است.

قیشین چیلله سی (چلّه ی زمستان) نیز به معنای کشیدگی نهایی سرما است که دو تا است یکی چهل روزه (بؤیوک چیلله) یکی بیست روزه (کیچیک چیلله). یعنی زمستان دوبار به اوج می رسد.

چیلله گئجه (شب دارای کشیدگی نهایی) وقتی گفته می شود "چیلله گئجه سی" (شب چلّه) در واقع یعنی نهایت کشیدگی شب. ولی تحت تأثیر تفسیرهای رایج به معنای شروع چلّه ی زمستان تلقی می شود که البته اینگونه نیست.

اینکه چرا "چیلله" یا "چِلّه" که معنای "زه کمان" و "محل نشستن ته تیر در کمان" و مآلا مفهوم نهایت کشیدگی را در مورد "بلندترین شب"، "شدت تابستان" و "شدت زمستان" است



آردینی اوخو

هنر ترجمه در دوران پهلوی

+0 به یه ن

💯هنر ترجمه در دوران پهلوی

♨️ و نمونه ای از شیادی پان_ایرانیست های تورک ستیز در تحریف منابع به صورت موزیانه تا فکر هر مطالعه کننده ای را به صورت غیر مستقیم از اصل موضوع به دور کنند.

💯به مطلب زیر دقت فرمایید: متن عربی جمله‌ای در کتاب تاریخ طبری بدینگونه است : «وفی هـذه السنه غزا الجراح بن عبداالله الحکمی و هو امیر علی ارمینیه و آذربیجان ارض التُرک فتح علی یدیه بلنجرم و هـزم الترک».

📚(تاریخ طبری، تاریخ الامم و الملوک، مطبعه بریل، لیدین ۱۸۷۹)

💢در حالیکه آقای ابوالقاسم پاینده مترجم فارسی تاریخ طبری این جمله را به شکل زیر ترجمه نموده است:  «در این سال (۱۰۴ هـ.ق.) جراح بن عبداالله حکمی که امیر ارمنیه و آذربیجان بود به غزای سرزمین تورکان رفت که بلنجر به دست وی گشوده شد و تورکان را هزیمت کرد»

📚(طبری جلد ۹، صفحه ۴۰۴۴، حوادث سال ۱۰۴ هـ.ق. / ۷۲۲ م، مترجم: ابوالقاسم پاینده، چاپ سال ۱۳۵۳).

💢چنانچه در متن عربی دیده می‌شود عبارت «آذربایجان ارض التُرک» در ترجمه فارسی آقای ابوالقاسم پاینده حذف گردیده است.‼



آردینی اوخو

نظامی به تُرک بودن خود افتخار می کند

+0 به یه ن

نظامی به تُرک بودن خود افتخار می کند

دکتر حسن راشدی :

نظامی در دیوانش در اثر " هفت پیکر " و دیگر آثارش به تُرک بودن خود افتخار می کند. در ترک بودن وی و پدرش شکی باقی نمی ماند :

گفت: من تُرک نازنین اندام                            از پدر تُرکتاز دارم نام

گفتم : از همدمی و هم کیشی                      نامها را بهم بود خویشی

تُرکتاز است نامت، این عجب است                  تُرکتازی مرا همین لقب است

خیز تا تُرک وار در تازیم                                هندوان را در آتش اندازیم (2)



آردینی اوخو

آتش زدن کتاب های تورکی در 21 آذر

+0 به یه ن

آتش زدن کتاب های تورکی در 21 آذر توسط رژیم وحشی پهلوی
یاندیریلان کیتابلار- کتابهاى سوزانده شده
به آتش کشیدن کتابهاى ترکى (نقل به مضمون از کتاب "تاریخ زبان و لهجه هاى ترکى"٫ دکتر جواد هئیت)
سوزاندن کتاب هاى ترکى بعد از سرکوب فرقه دمکرات آذربایجان در سال ١٩٤٦ توسط رژیم پهلوى صورت گرفت. این جنایت٫ سوزاندن تاریخ و هویت یک ملت از اعمال وحشیانه ساسانیان در آذربایجان هم بدتر بود. ...
نمایندنگان دولت مرکزى به دستور تهران کتاب هاى درسى مدارس را جمع کردند و آتش زدند. در آن زمان هیچ دولت و سازمانى به این کشتار و کتابسوزى اعتراضى نکرد حتى سازمان هاى فرهنگى جهان هم ساکت ماندند. مردم آذربایجان که از همه طرف (چپ و راست) ضربه خورده بودند مى سوختند و جز ساختن چاره اى نداشتند.
صمد وورغون از شعراى شاعر مبارز آذربایجان شمالى در سال ١٣٢٦ در مقابل این جنایت ضد بشرى سکوت را شکسته و در باره کتاب هاى سوزنده شده منظومه اى با عنوان "یاندیریلان کیتابلار" سرود و آن را در کنگره صلح جهانى پاریس – ١٩٥٢ ضمن نطقى به عنوان پروتست- اعتراضنامه خواند. وى در این شعر اعتراض خود را چنین بیان مى کند:



آردینی اوخو

تاج طلایی نادرشاه تورک در حرم امام علی (ع)

+0 به یه ن

تاج طلایی نادرشاه تورک در حرم امام علی (ع)

وبسایت شفقنا: تاج طلایی اهدایی نادرشاه به عتبه‌ی مقدسه‌ی علویه تاج طلایی عجیب نادرشاه به حرم امام علی(ع) بازگردانده شد.

به گزارش وبسایت شبکه امام علی، این تاج طلایی شامل یک دست به نشانه‌ی پنج تن آل عبا و چهارده شعاع نور به نشانه‌ی چهارده معصوم (ع) است.

این اثر به دستور صدام در ابتدای حکومتش مصادره شد و هم اکنون با همت تولیت این آستان مقدس آماده بازگشت و نصب در مکان نخستین خود است.

 به نوشته‌ی وبسایت شبکه‌ی امام علی، قرار است در روز ۱۷ ماه ربیع‌الاول و به مناسبت میلاد النبی (ص) این تاج طی مراسمی در بالای قبه‌ی حرم علوی نصب شود.

حدود ٢٨٠ سال پیش نادرشاه پس از فتح هند جهت ادای نذر خود به عراق و زیارت عتبات مقدسه مشرف شد و در نجف سفارش نمود گنبد و گلدسته‌های حرم امیرالمومنین علی علیه‌السلام را با طلا مزین نمایند و بر بالای گنبد حضرت خورشیدی طلایی به همراه ١۴ شعاع نور و دستی در بالا به عنوان بیعت در غدیر خم نصب نمایند.



آردینی اوخو

نمونه قدرت نمایی لغات تورکی

+0 به یه ن

💯لهجه فارسی👇        💯زبان تورکی👇

💢نان خوردم     =        💢چؤرک یئدیم

💢آب خوردم     =        💢سو ایچدیم

💢زمین خوردم  =        💢یئره دَگدیم

💢گول خوردم   =        💢آلداندیم

💢قل خوردم     =        💢دیغیرلاندیم

💢سر خوردم     =        💢سوروشدوم

💢جا خوردم     =         💢دیکسیندیم

💢تیر خوردم    =         💢اوخلاندیم

💯و ....

💢 زبانی به این ناقصی را می توان زبان رسمی مملکتی کرد که در آن ۴۰میلیون نفوسش زبانشان زبان قدرتمند تورکی است!؟؟؟



آردینی اوخو

تومان واحد پول ایران شد

+0 به یه ن

تومان واحد پول ایران شد

💢هیئت وزیران در جلسه امروز 17/09/95  با تصویب موادی از لایحه بانک مرکزی، هر تومان را برابر با 10 ریال تعیین گردید.

تومن :  :Tümənتومان، تمان، تمن، تومانه، طومان : کلمه ای تورکی-آلتائی به معنی ده هزار، واحد شمارش معادل ده هزار، واحد پول، واحد پولی بزرگ در دولت های تورکی حاکم بر ممالک محروسه(ایران)امروز، ایالت و توده بزرگ انباشته شده، تعداد زیاد، بیشمار، قصبه ای مشتمل بر صد ده، واحد نظامی مرکب از ده هزار سرباز، قشونی متشکل از ده هزار سپاهی (از همینجا رتبه امیر تومان به معنی فرمانده ده هزار، سرلشکر) است. تومان در اصل بر رقم های کلان دلالت می کرده است.



آردینی اوخو

سخن بزرگان جهان در مورد ملت تورک

+0 به یه ن

سخن بزرگان جهان در مورد ملت تورک:

💯فیلسوف چک: COMENIUS :  تورک ها ملت قهرمانی هستند که هیچ وقت به دوستان خود زیانی نمی رسانند. تورک دستی را که فشرده است ول نکرده، قول خود را فراموش نکرده و در روزهای سخت دوستان خویش را تنها نمی گذارد. دست دوستی دادن به چنین ملتی باعث می شود تا از پس هر سختی در دنیا برآیید.

💯شاعر و رمان نویس ایتالیایی  Edmondo De AMICIS :: صفات انسانی تورکها غیرقابل انکار می باشد. از جمله این صفات قدردانی تورکان در برابر حتی یک کار عادی و پیش پا افتاده است. مهمان نوازی، حیوان دوستی و احترام به درگذشتگان از دیگر صفات مثبت تورکها می باشد.

💯فیلسوف فرانسوی Gelland: : یادگیری زبان تورکی برای من سعادتی محسوب می گردد. چرا که برای ارتباط واقعی با یک تورک بایستی به زبان تورکی مسلط باشی. مترجم همانند پرده ای است که نور را می پوشاند.



آردینی اوخو

اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا عَلیّ بن مُوسی الرِّضا)

+0 به یه ن


آردینی اوخو

کهکلیک کیمین باشینی قارا قویوبدی و...

+0 به یه ن

آتالار سوزو : کهکلیک کیمین باشینی قارا قویوبدی، دالی سیندن خبری یوخدی : کبک سرش را توی برف کرده از پشت سرش خبر ندارد. منظور خود را در نا آگاهی نگاه داشته و از خطر بی خبر مانده است. این مثل را هنگامی می زنند که کسی عمدا خود را به بی خبری زده و به قول خودش از اوضاع و احوال بی خبر هست.

فقر و فحشا؟ سکوت

جنگ و ویرانی؟ سکوت

دزدی و اختلاس؟ سکوت

منبع : تمثیل و مثل ترکی خراسانی

کتاب در خواستی شما در سراسر ایران و جهان با پست ارسال می شود. برای این منظور در لینک های زیر پیام بگذارید :

salariyan.blogfa.com

http://salariyan.arzublog.com

salariyan@yahoo.cm

تلفن پیامک و تلگرام : 09159766066



آردینی اوخو

هوشنگ جعفری

+0 به یه ن

هوشنگ جعفری

چاپ شده در روزنامه صدای زنجان مورخه ۱۴/۹/۹۵

 یازار : دکتر کریمی

 هوشنگ جعفری شاعر پرآوازه و نام آور زنگانی است که نامش نه تنها در زنگان که در ایران و فراتر از مرزهای کشورمان با شعر "آغ آتیم" ورد زبانهاست. روح سلحشور و هویت خواهانه اش او را جزو برترین سیماهای ادبی کشورمان کرده است. او در عین حال نقاشی زبردست هم هست. او به سال 1337 در روستای اوریاد در اطراف ماهنشان به دنیا آمد و از سال 1359 که همسر و فرزندش را به همراه دائی خود در یک سفر شوم از دست داد شعری با عنوان "سفرچی لر" در سبک و سیاق حیدربابایا سلام استاد شهریار سرود که مقبول ذوق و سلیقه ی مردم قرار گرفت و از آن پس شعرش از هنر نقاشی اش پیشی گرفت و بیشتر به عنوان شاعر معروف شد تا رسّام.



آردینی اوخو

اتحادیه ایلی

+0 به یه ن

 

 💯اتحادیه ایلی💯

💢 اتحادیه ایلی یا دولت تورکمانی= تورکمان با طایفه و ائتنیک تورکمن که یکی از طوایف سترگ تورکان اوغوز است و عمدتا در شمال ممالک محروسه، و تورکمنستان و افغانستان ساکن هستند فرق دارد.

💢تورکمان یک اتحاد سیاسی و اجتماعی تورکان بوده که از اتحاد بوی‌ها(قبیله ها) و طوایف مختلف تورک برای ایجاد یک حاکمیت بوجود می آمده است. مثل؛ تورکمانان اووشار، صفوی، قاجار و غیره.. 

💢اتحادیه ایلی قایی از طوایف مختلف تورکی  تشکیل شده است که از مناطق متختلف به این اتحادیه به زعامت ایل قاشقای پیوسته اند.

💢در تشکیل این اتحادیه اووشارها (افشار) بعد از قایی ها رتبه بعدی را دارا  هستند (در آنادولی نیز وضع بدین منوال است)، عمله، ایماق های؛ ایمور (فارسیمدان)؛ دره شوری، اینانلو؛ شوش بئیلی (شش بلوکی) و طایفه رحیمی و سایره به این ایل منصوب هستند. طوایف : بایات، دولقادار (ذوالقدر)؛ یؤروک؛ خلج، قاراپاپاق (بورچالی)، تورکمن و سایره نیز بقیه تشکیل دهندگان این اتحادیه ی ایلی هستند.



آردینی اوخو