خوراسان ﺗورکلرین دیل و کولتورلری

زبان و فرهنگ ترکان خراسان

یئنی ایلینیز و بایرامینیز مبارک اولسون

+0 به یه ن

یئنی ایلینیز و بایرامینیز مبارک اولسون

Bayramınız mübarək olsun

یئنی ایلین موبارک! یئنی ایل سنه یئنی اوغورلار گتیرسین. یئنی ایلده سنه خوش آرزولار و بو آرزولارینین حایاتا کئچمه سینی آرزولاییرام.

 
Yeni ilin mübarək! Yeni il sənə yeni uğurlar gətirsin. Yeni ildə sənə xoş arzular və bu arzularinin həyata keçməsini arzulayıram .

 سال نو مبارک، توی سال جدید برات آرزوهای خوب و رسیدن تو به این آرزوهات رو آرزو میکنم .



آردینی اوخو

دعای تحویل سال نو به زبان ترکی، عربی و فارسی

+0 به یه ن

دعای تحویل سال نو به زبان ترکی، عربی و فارسی

یئنی ایل تحویلین دوعاسی نی بیربیرنن اوخویارلار :

ای چئویرن اورکلری، گؤزلری،         دولاندیران ای گئجه، گوندوزلری

ای یئنی دن دئیشدیرن حاللاری،  دئیشدیر أن یاخشی حالا بیزلری

یا مُقلّبَ القلوبِ و الأبصار،            یا مُدبِّرَ اللیلِ و النَّهار

یا مُحوِّلَ الحَولِ و الأحوال،  حوِّل حالَنا إلى أحسنِ الحال

ای دگرگون کننده ی قلب ها و چشم ها، ای گرداننده و تنظیم کننده ی روزها و شبها

ای تغییر دهنده ی حال انسان و طبیعت،        حال ما را به بهترین حال دگرگون فرما



آردینی اوخو

7سین و 7 شین

+0 به یه ن

در هر حال " بایرام" آغاز می گردد با سفره برکت " 7 سین ". 7 سینی که تا به امروز جز خرافه چیزی در مورد آن نشنیدیم. اینکه فلسفه 7سین چیست و اگر قرار بر 7سین است پس نقش ماهی قرمز، آیینه، نمک، قرآن،تخم مرغ رنگی یا سایر اقلامی که ابتدائا با " سین" آغاز نمی گردند، چیست؟

در مورد 7 سین و علت نامگذاری آن هم نظرات بسیاری مطرح گردیده است. از جمله اینکه :

(( این سفره در دوران باستان ""هفت شین"" و شامل (شهد، شکر، شیرینی، شراب، شببو، شالین، شبدر) بوده است اما در پی ممنوعیت شراب در ایران در قرن 3 هجری، و علاقه مردم به حفظ آیین های باستانی خویش، سرکه –که از با شراب از یک خانواده است- جای شراب را گرفته و در نتیجه " هفت سین "

جای "هفت شین " را می نشیند. در اصل هفت شین ثابت بود اما هفت سین تقریبآ هر چیزی که از نظر مردم خوش یمین باشد و با سین شروع شود می‌تواند باشد)).



آردینی اوخو

چند دلیل بزرگ برای خلق عید نوروز از طرف ترکان

+0 به یه ن

چند دلیل بزرگ برای خلق عید نوروز از طرف ترکان

در تشکل هویت عید نوروز آنگونه که امروز در ایران شناخته می شود ترکان و آزربایجان نیز سهم تعین کننده ای داشته اند. تثبیت تقویمی نوروز در موقعیت کنونی آن ناشی از تدابیر و زیج های امپراطوران و شاهزادگان تورک مانند جلال الدین ملکشاه سلجوقی، هلاکو خان، غازان خان، اولوغ بیگ، ... است. (زیج ملکشاه و زیج های مقتبس از آن زیج هلاکوخان، زیج غازان خان، ...). در روایت های زرتشتی متاخر در ذکر ورود جمشید به آزربایجان و سپس روز جلوس او بر تخت مرصع خود نیز، تشکل نوروز صراحتا با آزربایجان ارتباط داده شده است.



آردینی اوخو

خاطره خله خلته یا ملاقه زنی

+0 به یه ن

نویسنده : محمودرضاصدقی

هنوز دست و لباسم بوی نفت می داد. جمع آوری مقداری تکه پارچه و کهنه، از پاره کردن لباس های مندرس و وصله پینه خورده ای که دیگر تحمل و طاقت سر سوزنی! و وصله ی تازه ای را نداشتند. کار چندان دشواری نبود، مشکل آنجا بود که باید مادر را قانع می کردم که این تکه پارچه ها مازاد بر مصرف پاک کردن چراغ و آلادین (علاءالدین ) و بخاری نفتی و گرد گیری درو پنجره است .

ساختن گوله های پارچه ای و نخ پیچ کردن و خواباندن آنها در پیت حلبی نفت برای شب چهارشنبه سوری، ذوق و شوق انتظار عید و بهار را برایمان صد چندان می کرد. از سر صبح گوله ها را از پیت حلبی خارج کرده بودم تا مقداری از نقت ان کشیده شده برای شب آماده باشد. هوا داشت تاریک می شد و فکر پیدا کردن یک چادر به درد بخور برای ملاقه زنی و کش رفتن یواشکی آن از داخل گنجه ی لباس و جور کردن یک کیسه ی متقالی برای تنقلات اهدائی! مشغله ی ذهنی ام شده بود مادر که به سیاق همه ساله می دانست برای چنین شبی نا آرام و نافرمان! می شوم . خودش را سرگرم کارهای دیگر می کرد و به هول و هراس من کاری نداشت .



آردینی اوخو

تغییر جنسیت مرغ در سال جدید

+0 به یه ن

تغییر جنسیت مرغ در سال جدید 🐔 ◀️🐓
ع. صرافی
سال نو در کلیه تقاویم معتبر  ایران و افغانستان و آذربایجان و  کشورهای آسیای  میانه  سال مرغ  است.
اما در ایران سال ۹۶ با چرخشی بی سر و صدا نسبت به تغییر جنسیت مرغ  اقدام کرده و آنرا سال خروس نامگذاری کرده اند.
گفتنی ست این سال را چینیها سال خروس مینامند اما گاهشماری چینی هیچگاه در آسیای میانه و ایران و قفقاز رایج نبوده است.
گاهشماری رایج و سنتی این منطقه که بخشی از میراث فرهنگی معنوی ماست به شرح زیر است:
۱-  سیچقان ئیل یا سال موش
۲- سیغیر یا اود ئیل یا سال گاو
۳- بارس ئیل یا سال پلنگ
۴- توشان یا توشقان ئیل یا سال خرگوش
۵- لوی ئیل یا سال نهنگ
۶- ئیلان ئیل یا سال مار
۷- یونت ئیل یا سال اسب
۸- قوی ئیل یا سال گوسفند
۹- بیچی ئیل یا سال میمون
۱۰- توق یا تویوق یا تخافوی ئیل یا سال مرغ
۱۱- ایت ئیل یا سال سگ
۱۲- دونقوز یا تنکوز ئیل یا سال خوک


آردینی اوخو

اغوز بایرامی یئدی سین و چرشنبه آخشامی

+0 به یه ن

 هر ملتی برای خود دارای فرهنگ و تمدن خاصی میباشد که این فرهنگ از ویژگیهای اصلی آن ملت محسوب میشود، ما ترکان سراسر ایران نیز دارای فرهنگ، آداب و رسوم مخصوص خودمان می باشیم که باید قدر آنرا بدانیم. زبان، تاریخ، فرهنگ، آداب و رسوم ما جزو اساسی ترین سرمایه های ملی مان می باشند که برای فرد-فردمان ضروری و لازم است. از این سرمایه های ملی که در حقیقت زندگی همه ما بنوعی به اینها وابسته است نگهداری نماییم و ارزش آنها را بدانیم.

تاریخ پرافتخار سرزمین ما از قدیمی ترین روزگاران که ثمره و نتیجه تلاش و کوشش پدران و مادران ماست و فرهنگ ما که یکی از غنی ترین فرهنگ های بشری است و نشانگر اینکه نیاکان ما باشرافت و سربلندی تمام در راه تکامل و پیشرفت تاریخ انسان قدم برداشته اند. در سرزمین ما در آذربایجان از گذشته های دور نیاکان ما تمدن هایی مانند مانناها، اورارتوها، جزو افتخارات ماست که تپه حسنلو و جام حسنلو (واقع در ۷ کیلومتری سولدوز) از یادگارهای دیرین نیاکان ماست شایان ذکر است در دنیا که نظیری برای جام حسنلو وجود ندارد در میان کنه کاری های روی آن نشانه هایی از مراسم مربوط به عید نوروز موجود و قابل رویت میباشد.



آردینی اوخو

شهادت ریحانه پیامبر حضرت فاطمه زهرا (س) را تسلیت می‌گوییم.

+0 به یه ن
شهادت ریحانه پیامبر حضرت فاطمه زهرا (س) را به رهروان صدیق‌شان تسلیت می‌گوییم.


شهادت ریحانه پیامبر حضرت فاطمه زهرا (س) را به رهروان صدیق‌شان تسلیت می‌گوییم.



آردینی اوخو

مهندیسلر گونو موبارک اولسون!

+0 به یه ن

روز مهندسی مبارک باد

«بسمه تعالی»

🔴روز مهندس، روز توسعه علوم اخلاقی-انسانی پابه-پای علوم فنی مبارکباد!

🔴مهندیسلر گونو موبارک اولسون!

🔺وقتی سیر تاریخ بشری مطالعه شود یکی از مهمترین نکات این تاریخ پرفراز و نشیب، نامگذاری روزهایی خاص است. این نامگذاری-ها که در سراسر جهان و تمدن بشریت پا به پای انسان-ها، تاریخ خود را به تثبیت رسانیده است تنها ریشه در «حافظه تاریخیت» انسان-ها دارد. بدین معنا که در آن روز خاص، یک فعل مستدل، منطقی، معنوی، اخلاقی و یا ... روی داده است طوری که تاثیرگذاری آن فعل مستدل، منطقی، معنوی، اخلاقی در تاریخ بشریت جهانی بوده و یا شروع آن را باعث شده است و به اصطلاح نقطه عطف یک فعل ماندگار در یک حوزه بنیادین بشریت بوده است.

🔺اما وقتی صحبت از «مهندس» و «مهندسی» پیش می-آید، در پس پرده «علم دقیق» تنها گسترش «علم فنی» نیست که این گروه، مهم تلقی شوند؛ بلکه هدف غایی «رفاه اجتماعی» بشریت بوده است. این رفاه تنها در حوزه وسایل موتوری نیست بلکه گستره علوم مهندسی تمام زوایای تنگ و تاریک انسانی و اخلاقی را نیز پیموده است.



آردینی اوخو

دونیا آنا دیل گونو قوتلو اولسون

+0 به یه ن

ایسفند  آیینین ایکی‌سی دونیا آنا دیلینی گونو تام تورک میللت دیلینین سئونلرینه و اونو ناموس و شرف گیمین قورویوب و مدافعه‌سینده ... قوتولو و موبارک اولسون.... آنا تورکی دیلیمیزی سئومک‌ایله منیم قانیمیلا اویغونلاشیب


آردینی اوخو

روز جهانی زبان مادری چرا مهم است ؟

+0 به یه ن

روز جهانی زبان مادری چرا مهم است ؟

(yurddash) حسن راشدی, [15.02.17 01:13]

چرا کشورهای چند زبانه یک زبانی ، علاقه ای به روز جهانی زبان مادری نشان نمی دهند؟

                   به مناسبت 21 فوریه ( 2-3 اسفند ) روز جهانی زبان مادری

                          حسن راشدی 27 بهمن 1395

شاید یکی از چالش برانگیزترین روزهای خاص جهانی ، " روز جهانی زبان مادری " باشد که در بسیاری از کشورهای چند زبانه ای که فقط یک زبان در آن کشور رسمیت و حاکمیت دارد با سکوت برگزار می شود.

اصولا حاکمان کشورهای چند زبانه ای که در آن کشور فقط یک زبان  زبانِ رسمی ، دولتی  و زبان اجباری تحصیل است علاقه چندانی به " روز جهانی زبان مادری " نشان نمی دهند و در این روز هیچگونه مراسمی برگزار نمی کنند، چرا که مسئولین چنین کشورهایی فکر می کنند اگر غیر از زبان حاکم و رسمی به زبانهای دیگر در کشور اهمیت و بها داده شود، باعث کم ارزش شدن و تضعیف زبان حاکم و رسمی شده و چه بسا به بی اعتباری آن منجر شود!



آردینی اوخو

ﺁﯼ ﭼﯿﻠﻠﻪ، ﭼﯿﻠﻠﻪ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ

+0 به یه ن

ﺁﯼ ﭼﯿﻠﻠﻪ، ﭼﯿﻠﻠﻪ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ

ﻋﺰﯾﺰ ﺩﻭﺳﺘﻼﺭ , ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪ ﺳﯽ ﺃﻟﯽ ﻗﻮﻻﻏﯿﻨﺪﺍ ﺍﺋﻞ ﺑﯿﻠﯿﻤﯿﻨﻪ , ﻗﻮﻧﺎﻕ گلیب. ﺍﺋﻠﺪﻩ ﺍﻭﻻﻥ ،ﺳﯿﻨﻪ ﺩﻓﺘﺮﻟﺮﺩﻩ ﻗﺎﻻﻥ ، ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪ ﺳﯿﻨﻪ ﮔﺆﺭﻩ، ﺳﺆﺯ ﺻﻮﺣﺒﺖ ﻭ ﮔﺆﺯﻝ ﺷﮑﯿﻠﻠﺮﯾﺰﯼ ﺑﯿﺰﯾﻤﻠﻪ ﭘﺎﯾﻼﺷﺴﺎﻧﯿﺰ، ﭼﻮﺥ ﺳﺌﻮﯾﻨﺮﯾﮏ .

ﺁﯼ ﭼﯿﻠﻠﻪ، ﭼﯿﻠﻠﻪ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ

ﺁﺗﯿﻦ ﻗﺎﻣﭽﯿﻼ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ .

ﺑﯿﺮ ﮔﻠﺪﯾﻦ ﺩﺍﻧﯿﺸﻤﺎﺩﯾﻖ،

ﻗﻠﺒﯿﻢ ﺁﭼﯿﻼ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ

ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ، ﺍﯾﻠﯿﻦ ﺍﻥ ﺍﻭﺯﻭﻥ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ ﺩﯾﺮ . ﺑﻮ ﮔﺌﺠﻪ، ﮔﻮﻧﺶ ﺍﯾﻠﯽﻧﯿﻦ ﺩﯼ ﺁﯾﯽﻧﯿﻦ ﺑﺎﺷﻼﻧﻘﯿﻨﺞ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ، ﺁﺫﺭ ﺁﯾﯽﻧﯿﻦ ﺳﻮﻥ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ ﻭ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺑﺎﯾﺮﺍﻣﯿﻨﺎ 3 ﺁﯼ ﻗﺎﻟﻤﯿﺶ ﺑﯿﺮ ﮔﺌﺠﻪﺩﯾﺮ .ﭘﺎﯾﯿﺰﯾﻦ ﺳﻮﻥ ﮔﻮﻧﻮﻧﺪﻩ، ﺻﺎﺑﺎﺣﺪﺍﻥ ﻗﺎﺭﺍ ﻗﯿﺶ ﻗﺎﭘﯿﻨﯽ ﮐﺴﯿﺮ . ﺑﺆﯾﻮﮎ ﭼﯿﻠﻠﻪﮔﯿﺮﯾﺮ، ﺑﺆﯾﻮﮎ ﭼﯿﻠﻠﻪ 40 ﮔﻮﻥ ﺳﻮﺭَﺭ . ﺍﻭﻧﻮﻥ ﺩﺍﻟﯿﺴﯽ ﮐﯿﭽﯿﮏ ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﻠﺮ .ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪﺳﯿﻨﺪﻩ ﺑﻮﺗﻮﻥ ﻋﺎﺋﻠﻪ، ﻗﻮﻫﻮﻡ، ﺩﻭﺳﺖ - ﺁﺷﻨﺎ، ﺻﻤﯿﻤﯿﺘﻠﻪ ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮﻩ  ﯾﯿﻐﯿﺸﯿﺐ ﺍﯾﻠﯿﻦ ﺍﻥ ﺍﻭﺯﻭﻥ ﮔﺌﺠﻪﺳﯿﻨﯿﻦ ﺩﺋﯿﻪ - ﮔﻮﻟﻪ، ﺑﺌﻠﯿﻨﯽ ﺳﯿﻨﺪﯾﺮﺍﺭﻻﺭ .



آردینی اوخو

چیلله گئجه نیز قوتلو اولسون

+0 به یه ن

نه گؤزل‌دیر ائلیمین قایدالاری

چیلله‌سی، چرشنبه‌سی ، ایل بایرامی

تورک ائلینده هرزادین اؤز یئری وار

چون اوْنون یئددی‌مین ایل تاریخی وار

گول اوزونوز انار کیمی قیرمیز، گئجه نیز چیلله قارپیزی کیمی شیرین، گولمکینیز پوسته کیمی داواملی و عمرونوز چیلله گئجه سی کیمی اوزون و غملرینیز آونون گونو تکین قیسغه اولسون .

 " روی گل شما، به سرخی انار؛ شب شما به شیرینی هندوانه ؛ لبتان مثل پسته خندان، عمرتان به بلندی چئلله و غم هایتان به کوتاهی روزش باد."

 

پاییز گئدیر قیش گلیر

چیللـه گلیر خوش گلیر

بو گـون بـازارا گئــتـمه

گئدن جیبی بوش گلیر



آردینی اوخو

چیلله، قاری، قار، قارپیز، قیش

+0 به یه ن

 

چیلله، قاری، قار، قارپیز، قیش

استاد ناصر منظوری

چلّه (چیلله )

 وقتی گفته می شود "یایین چیلله سی"(چلّه تابستان)، (تداعی کننده ی کشیدگی نهایی کمان به هنگام انداختن تیر) یعنی نهایت و اوج کشیدگی تابستان که چهل و پنج روز رفته از تابستان است.

قیشین چیلله سی (چلّه ی زمستان) نیز به معنای کشیدگی نهایی سرما است که دو تا است یکی چهل روزه (بؤیوک چیلله) یکی بیست روزه (کیچیک چیلله). یعنی زمستان دوبار به اوج می رسد.

چیلله گئجه (شب دارای کشیدگی نهایی) وقتی گفته می شود "چیلله گئجه سی" (شب چلّه) در واقع یعنی نهایت کشیدگی شب. ولی تحت تأثیر تفسیرهای رایج به معنای شروع چلّه ی زمستان تلقی می شود که البته اینگونه نیست.

اینکه چرا "چیلله" یا "چِلّه" که معنای "زه کمان" و "محل نشستن ته تیر در کمان" و مآلا مفهوم نهایت کشیدگی را در مورد "بلندترین شب"، "شدت تابستان" و "شدت زمستان" است



آردینی اوخو

شهادت امام رضا(ع)تسلیت باد

+0 به یه ن

آخرین روزماه صفر، شهادت امام رضا(ع)تسلیت باد

خدایا، به حرمت این روزعزیز، حلالترین روزی ها، صالحترین عملها، خالصترین عبادتها و عاقبتےنورانےنصیبمان بفرما.

سالروز شهادت ثامن الائمه، امام علی بن موسی الرضا علیه السلام را خدمت دوست داران مکتب اهل بیت عصمت و طهارت تسلیت عرض می کنیم. التماس دعا.


آردینی اوخو