ایسلام پئیغمبری (ص) نین دونیادان کؤچمه سی و ایمام حسن مجتبی(ع) نین ایله ایمام ریضا (ع) نین شهادتی ایلدؤنومو، بوتون موسولمانلارا، اؤزللیکجه تورک باجی- قارداشلاریمیزا باش ساغلیغی اولسون.

رحلت پیامبر اکرم (ص) و امام حسن مجتبی(ع) و امام رضا (ع) تسلیت باد

فرا رسیدن ایام سالگرد وفات حضرت محمد مصطفی (ص) و شهادت مظلومانه سبط اکبر پیامبر، امام حسن مجتبی(ع) و شهادت غریبانه هشتمین پیشوای معصوم، حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع)، بر تمامی مسلمانان تسلیت.

ادبیات مرثیه و نوحه ترکی

نویسنده : مصطفی قلیزاده علیاری

اشاره : ادبیات مرثیه و نوحه به زبان ترکی آزربایجان، سرآمد تمامی ادبیات نوحه مشرق زمین است، اگر امروزه قلب آزربایجان، -تبریز- پایتخت تشیع اسلام نامیده می شود بر حسب اتفاق نیست. چه در سرایش آن توسط شعرا و چه در نوحه خوانی توسط مدّاحان، همواره پیش تاز بوده است.

سابقه سرایش نوحه به زبان ترکی (نه صرفاً ترکی آزربایجانی) به بیش از 5000 سال قبل می رسد. نوحه هایی در سوگ پادشاهان ترکان در حدود 5250 سال پیش، گواهی ست بر این ادعا.

ایل بایرامی و یا همان ارگنه گون روز ملی تورکان

امسال  سال۴۶۵۳   با احتساب تاریخ ارگنه گون میباشد. ۴۶۵۳ سال قبل در چنین روزی ملت تورک مجددا با رهبری قیزان خان از تاریکی رهایی یافته و به روشنایی رسیده اند.

 ارگنه گون یکى از میراث تاریخی تورک ها می باشد. در این واقعه تورکان در سرزمین مرتفعى که دورادور آن با کوه هاى صعب العبورى محصور بود به مدت ۴۰۰ سال زندگـى می کنند. یعنی بعد از جنگ به مکانی می رسند تاریک و صعب العبور! و تاریک بسیاری از پسران ایلخان یا می میرند یا اسیر می شوند اما قازان خان زنده می ماند و با لشگر و ارتش خود در راه برگشت به یک مکان غار مانند تاریک می رسند که گویا کوه های اطرفا فلزی بودند به راهنمایی یک اهنگر به کشف آهن موفق شده شروعه به ذوب کردن کوه ها میکنند تا از انجا خلاصی یابند! در نهایت از تاریکی به روشنایی رسیده و روز آزادی خود را ارگئنه گون یعنی مرد خورشید نو نام می نهند! ارگنه گون یکى از میراث ماندگار تورکان اوغوز بشمار میرود.

قایناق : گاماج

حاجی فیروز؛ پیام آور پارسی بهار

نویسنده : قارپوزخند : اینحا

حاجی فیروز (پیروز) ؛ نام اساطیری ایرانی-پارسی و یاد آور فصل بهار و عید سال نو شمسی است که پارسیان برای ایفای این نقش با پوشیدن لباس اصیل آریایی قرمز رنگ و دایره زنگی به دست در معابر و خیابان های شهرها با دلقک بازی از مردم طلب پول می کنند.

یئددی برکت سوفره‌سی

Yeddi bərəkət süfrəsi

سفره هفت برکت

بایرامینیز مبارک اولسون

Bayramınız mübarək olsun

یئنی ایلین موبارک! یئنی ایل سنه یئنی اوغورلار گتیرسین. یئنی ایلده سنه خوش آرزولار و بو آرزولارینین حایاتا کئچمه سینی آرزولاییرام
 
Yeni ilin mübarək! Yeni il sənə yeni uğurlar gətirsin. Yeni ildə sənə xoş arzular və bu arzularinin həyata keçməsini arzulayıram .
 
سال نو مبارک ، توی سال جدید برات آرزوهای خوب و رسیدن تو به این آرزوهات رو آرزو میکنم .

دعای تحویل سال نو به زبان ترکی

یئنی ایل تحویلین دوعاسی نی بیربیرنن اوخویارلار :

ای چئویرن اورکلری، گؤزلری،         دولاندیران ای گئجه، گوندوزلری

ای یئنی دن دئیشدیرن حاللاری،  دئیشدیر أن یاخشی حالا بیزلری

یا مُقلّبَ القلوبِ و الأبصار،            یا مُدبِّرَ اللیلِ و النَّهار

یا مُحوِّلَ الحَولِ و الأحوال،  حوِّل حالَنا إلى أحسنِ الحال

ای دگرگون کننده ی قلب ها و چشم ها، ای گرداننده و تنظیم کننده ی روزها و شبها

ای تغییر دهنده ی حال انسان و طبیعت،        حال ما را به بهترین حال دگرگون فرما

جشن سال نو بهاری ( نوروز ) میراث ملل  

 حسن راشدی : 27 اسفند 1394

بنا به پیشنهاد جمهوری آذربایجان،[۱] مجمع عمومی سازمان ملل در نشست  ۲۳ فوریه ۲۰۱۰ ( ۴ اسفند۱۳۸۸) ۲۱ ماه مارس را به‌عنوان روز جهانی عید نوروز، به‌ رسمیت شناخت و آن را در تقویم خود جای داد. در متن به تصویب رسیده در مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز، جشنی که قدمتی بیش از ۳ هزار سال دارد و امروزه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر آن را در کشورهای بالکان ، اطراف دریای سیاه ، قفقاز ، خاورمیانه ، آسیای میانه و …جشنمی‌گیرند توصیف شده‌است.

گرچه بعضیها اجرای مراسم روز نو بهاری و یا نوروز را به پارسیان نسبت می دهند ولی این جشن  سابقه بسیاری طولانی تر از آن دارد که بعضی ها آنرا به سلاطین ساسانی پارسیان و یا حتی هخامنشیان نسبت دهند .

پیدایش ترکیب عجیب «هفت­سین» نیز ار آن مواردی است که هنوز محققین محترم فارس جوابی بر مفهوم و نحوه­ی پیدایش آن ندارند. ابتدا، اجازه بدهید تا نکته­ای را در زبان تورکی و فولکولور آن توضیح بدهیم، آن­گاه به نحوه­ی پیدایش آن بپردازیم.

در پاره­ای از زبان­ها مثل لاتین، روسی، تورکی و ... اسم و صفت صرف می­شود در تورکی در وضعیت «رائی» صرف و نحو، اگر اسم یا صفت به مصوت ختم شود، پسوند «- سین» یا «- سینی» می­گیرد. مثلاً: واژه­های «آتا» در جمله «پدرش را دیدم» (آتاسین گؤردوم.)

همان­گونه که گفته شد، چون این اسم ­ها به مصوت «آ»، «ــَـ» ختم می­شود در حالت «رائی» پسوند «- سین» می گیرد. از این رو واژه­های «آتا»، «بابا»، «ده­ده»، «آنا»، «آبا»، «نه­نه»، «باجی»، «اوجا»، «گوده»، «آرا»، و ... و نیز در مورد عددهای «ایکی = 2»، «آلتی = 6» «یئددی = 7»، «اون ایکی = 12»، «ییرمی (ایگیرمی) = 20»، «اللی = 50» و ... چون به مصوت ختم می­شوند در وضعیت صرف پسوند «- سین»، و «- سینی» خواهند گرفت. مثل: - ایکی­سین (دو تایش را)، - یئددی­سین (هفت تایش را) -  ...

چند دلیل بزرگ برای خلق عید نوروز از طرف ترکان

در تشکل هویت عید نوروز آنگونه که امروز در ایران شناخته می شود ترکان و آزربایجان نیز سهم تعین کننده ای داشته اند. تثبیت تقویمی نوروز در موقعیت کنونی آن ناشی از تدابیر و زیج های امپراطوران و شاهزادگان تورک مانند جلال الدین ملکشاه سلجوقی، هلاکو خان، غازان خان، اولوغ بیگ، ... است. (زیج ملکشاه و زیج های مقتبس از آن زیج هلاکوخان، زیج غازان خان، ...). در روایت های زرتشتی متاخر در ذکر ورود جمشید به آزربایجان و سپس روز جلوس او بر تخت مرصع خود نیز، تشکل نوروز صراحتا با آزربایجان ارتباط داده شده است.

چند دلیل بزرگ برای خلق عید نوروز از طرف ترکان و آذربایجانی ها وجود دارد که از آنجمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

ویراستاری و قونوتیتک نگاری : اسماعیل سالاریان

آداب و رسوم کهن مردم خراسان شمالی درچهارشنبه سوری

به گزارش اترک نیوز ، مردم در سحرگاه این روز برای آوردن آب به سرچشمه ها می روند و این خود دلیلی براین ادعاست که این کلمه همان (چارشنبه سویی) می باشد. به هر تقدیر مردم که غروب و شامگاه آخرین چهارشنبه سال با بر پا داشتن آتش و پریدن از روی آن و خواندن این شعر:

آتیل باتیل چارشنبه، بختیم آچیل چارشنبه

شب چهارشنبه آخر سال که نزدیک شد اشعاری در بین مردم خراسان شمالی مرسوم بود چون ؛

چئلله چیختی بهار گلدی خربزه و خیار گلدی" : “چله ‌رفت و بهار آمد،خربزه و خیار آمد"

دوبیتی چهار شنبه سوری ترکان خراسان

  پریدن از روی آتش :  در درگز ترکان خراسان در ش چهار شنبه سوری، بوته خشک در روی زمین آتش می زدند و همه اهل خانه از کوچک و بزرگ از روی آتش می پریدند و می گفتند :

 غم گیده شادلیق گله، محنت گیده روزی گله

ساری لیغیم سن کی، قرمیزلیغون من کی

 شکستن کوزه کهنه :  شبه چهار شنبه سوری هر چه کوزه کهنه در خانه بود، زنان و دختران و جوانان می بردند پشت بام و به کوچه پرت می کردند و می گفتند :

 دردیم بلام گئده، کوزه یه، کوزه گئده، کوچه یه. یعنی : درد و بلام بره توی کوزه و بره توی کوچه.

 منبع : ایلات و طوایف درگز، میرنیا، جلد دوم ص141

بر خلاف تصور چهارشنبه سوری رسمی آریایی نیست!!

آئین هایی که در این نوشته به طور خلاصه بررسی و تقدیم شده اند همه التقاطی اند و در ظهور و تطور آنها فرهنگ ها و تمدنها و گروه های ملی و ائتنیکی متعدد منطقه از عیلامی-ایلامی و بین النهری و سومری و فنیقی و مصر باستان و مدیترانه ای و خاورمیانه ای و آسیای میانه ای و قفقازی و ... منسوب به گروهای زبانی مختلف زاگروکاسپین و سامی و تورکی و ایرانیک و اروپائی و ... با اعتقادات و باورها و ادیان و مذاهب گوناگون بدرجات مختلف نقش داشته و سهیم بوده اند. انکار این واقعیت و انتساب این آئین های آمیزه گرایانه و فراملی منحصرا به زرتشتیان و پارسی ها و ایرانیک زبانها و به ویژه به ملت ایران و آریائی ها و منحصر و مترادف نمودن آنها با هویت ایرانی- هویت ملی-ائتنیک و نژادی که هرگز وجود خارجی نداشته و ندارند- یعنی کاری که شوونیست ها و پان ایرانیست ها و قومیت گرایان افراطی فارس انجام می دهند، رفتاری به غایت سخیف و ناشایست و فوق العاده بدوی است.