زبان و فرهنگ در دورة امپراتوری ترکان در ایران (16)

حسن راشدی

"بخشی از کتاب : " ترکان و بررسی تاریخ ، زبان و هویت آنها در ایران "           

امپراتوران ترک گرچه از زبان عربی, که از زمان حاکمیت اعراب زبان رسمی دولت و زبان دین و دیگر علوم شده بود, و زبان دری که زبان شعر و شاعری دربار بود استفاده می­کردند؛ ولی از بکارگیری زبان ترکی خود نیز عافل نبودند, سلاطین, امرا, نجبا و دیگر مقامات بلند پایه کشوری و لشکری همه به ترکی صحبت می ­کردند و درجات و رتبه­‌های ارتش به این زبان بود. دانشمندان و شعرای ترک زبان, علاوه بر زبان عربی و گاهی- دری, به ترکی نیز کتاب می­ نوشتند و به این زبان شعر می­ گفتند که زبان عامة مردم بود. در حقیقت آنچه که امروزه از آن به عنوان دموکراسی و پلورالیسم فرهنگی یاد می­ شود در آن زمان در مورد زبانها و فرهنگ های رایج, بخصوص در مورد سه زبان ترکی, عربی و فارسی دری حاکم بود.

دانشگاه اورمیه بعنوان دومین دانشگاه ایران، اقدام به راه اندازی رشته زبان ترکی استانبولی کرد

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا معاون آموزشی دانشگاه ارومیه در گفتگو با نسل برهان گفت : با توجه به ارتباط هایی که با دانشگاه ترکیه توسط رئیس دانشگاه برقرار شده است، زبان فارسی در دانشگاه ترکیه تدریس می شود و متعاقب آن نیز مجوزهای لازم برای تدریس زبان ترکی استانبولی در دانشگاه ارومیه اخذ و دفتر آن راه اندازی شده است.

جیحون ‌بیلن بحر خزر آراسی

چؤل اوستوندن اُسر یئلی تورکمنینگ

گول غونچه‌سی قره گوزوم قره‌سی

قره ‌داغ‌دان اینر سیلی تورکمنینگ

دانلود آهنگ زیبای یالاندی از روح الله دوستداری : اینجا

رونمایی از آلبوم موسیقی «خداییم‌ سن» راشد درتومی در بجنورد

به گزارش خبرگزاری فارس از بجنورد، در مراسمی که عصر روز(17/05/94) در نگارخانه بجنورد با حضور شماری از مسئولان شهری و فرهنگی برگزار شد، آلبوم موسیقی خدایم‌سن، اثر رضا راشد رونمایی شد.

راشد از هنرمندان موسیقی محلی و مقامی ترکان خراسان شمالی بوده که با گویش ترکی برنامه‌های مختلفی اجرا کرده است. وی همچنین در جشنواره‌های مختلف موسیقی در کشور شرکت و در این رویدادها خوش درخشیده است.

 

حضرت امام صادق (ع) شهادتینین ایل دونو می آل محمد (ص) و مسلمانلارا تسلیت اولسون (شهادت امام صادق (ع) تسلیت باد)

توتولوپدی اوره گیم، قلبیمه اوت سالــدی فلک

گؤزومـو آتدی کؤزه شادلیغـیمـی آلــــدی فلک

قفسه سالدی بوغم، بوغدو داریخدیردی منی

منی سیندیرماقینان اؤز سازینی چالدی فلک

خاطیره لر : سامان سنین دئییل، سامانلیق کی سنین دیر 

آتالار سؤزو : سامان خلق کی دی، سامانخانه کی اؤزونکی دی اوغول جان (سامان سنین دئییل، سامانلیق کی سنین دیر) : اگر گاه مال مردم است کاهدان کی مال خودت می باشد.  

خاطیره لر : توی دا اوتورمیشدیق، بیر جوان بوشقابی دولدوردو و یئدی و ایکینجی کره بوشقابی دولدوراندا یانیمیزداکی قوجا کیشی دئدی : سامان خلق کی دی، سامانخانه کی اؤزونکی دی اوغول جان . فارس اولمیش ( و یا فارس سازی شده) جوان، قوجانین آتا سؤزوندن بیر شئی آنلامادی و منه باخدی. منده یواش گولاغینا دئدیم : گفت کاه مال مردم است، کاهدان که مال خودت است پسرجان. یعنی چه؟ یعنی زیاد می خوری مواظب شکمت باش.

ضرب المثل های طنزآمیزترکی

یازار : keloğlan

1- سنین ایپینله قویویا گیرمک اولماز

Sənin ipinlə quyuya girmək olmaz

2- سنه وور دئدیلر، اؤلدؤردئمه دیلر

Sənə vur dedilər, öldür demədilər

3- سامان سنین دئییل،سامانلیق کی سنین دیر

Saman sənin deyil, samanlıq ki, sənindir

4- سن آقا، من آقا، اینکلری کیم ساغا؟!

Sən ağa, mən ağa, inəkləri kim sağa

5- تازایونجاائششگه باش آغریسی گتیرَر

tazayunca eşşəgə baş aqrisi gətirər

قایناق : بوردا

هر بیریمیزین اهمیّتی بار(وار)!

الین بئش بارماغی آراسیندا ایختیلاف دوشور. اونلارین هر بیری ایستیر آن کاتا (بؤیوک) اولسون .

باش بارماق دوروب دئییر : « بو ایشین بحثه احتیاجی یوخدور. من ایسته‌سم سیزدن آیریلام, سیز بوتونلوکده بیر کفه‌یه بنزیرسیز و من تکلیکده بیر آیری کفه‌یه بنزیرم. سیز نؤکرسیز و منه یاخینلاشا بیلمزسیز. من سیزین آغازام, البته من بارماقلارین ان کاتاسیام.»  

ایشاره بارماق مسخره‌ ایله دئییر: « ریاست یئکه‌لیکله اولسایدی, اوندا فیل اینسانا موسلّط اولاردی و اونلارین کاتاسی حسابلاناردی. البته من ایشاره بارماغی‌یام. ائله بارماق کی منیمله امر و نهی اولار. رئیس بیر شئیه ایشاره ائدنده و یا بیر ایشه امر ائدنده منی ایشلدر. پس من رئیسلیگه داها موناسیبم .»

دانلود آهنگ بسیار زیبای مهدی محمدیان به نام گلمه میسن

آدرس دانلود آهنگ گلمه میسن : اینجا

افعال لازم و متعدی در زبان ترکی

زبان ترکی ازنظر وسعت و تنوع افعال ا زبان‌های غنی است و بن فعل دراین زبان به تنهایی دارای ارزش امر مفرد است. افعال ترکی از نظر اشکال، وجوه و زمانهای متعدد بسیار غنی و متنوع و از نظر تعریف افعال با قاعده‌ترین زبان در دنیا بوده یطوریکه همه افعال در آن با قاعده اند(بجز فعل ناقص و فراموش شده " ایمک "به معنی بودن). افعال دراین زبان حالت انعطاف و استعداد فوق العاده‌ای به تصرف و پذیرش مفاهیم متنوع ابراز می‌دارند و برای بیان مفاهیم گوناگونی مانند ضرورت، امکان و شرط و... پسوند های متعدد می‌گیرند. دراین پست افعال متعدی ازنظر نحوی به اختصار مورد بررسی قرار گرفته اند.