آنا دیلی بیرمیللتین چیرپینان اؤرگی دیر

زبان مادری قلب تپنده یک ملت است !

باری توپراغا بورجون، قویما چیخا یادیندان 

آخی چوخ یاتاجاقسان بو توپراق آلتیندا سن

 

نوخودفالی آچماق : فال نخود باز کردن. منظور چیزی را لفت دادن، در انجام کاری دودل بودن.

یکی از انواع تفال یا فال گرفتن که معمولاً افراد مُسن حالا یا توسط مردان و یا زنان گرفته می شود. علاوه بر انواع آن ها توسط تسبیح فال با نخود است که بسیار به واقعیت نزدیک می باشد.

((ذلیم خان کوچدی))

نوشته شده توسط : ائلچی بئی   

قارا گئییسین گویدن گئدن دورنالار

قایا سیندی دوز یئریدی داغ اوچدی

 بیر های دوشدی یئر اوزونه بو غمدن

های قوپاران ساندیم گیجلدی گئجدی

قایناق : بوردا

روزنامه خراسان شمالی 20دی 94- مجموعه «گلیادها» سروده «محمدرضا حیدرزاده» منتشر شد.به گزارش خبرنگار ما، این مجموعه گزیده غزل هایی است که این شاعر از دوران نوجوانی خود تا امروز جمع آوری و منتشر کرده است.

 نمونه اشعار ایشان :

هوشئ چاشیه آدمینگ گئزی دیشنده گوللره

بیلمبنگ نئجر گلنگ ایسئ چولنده آسمانه

سو سپه نگ یولینئ یوونگ گیزگئ تکن سپرنگ

ایزاق یول دن یئتیشدئ تزه عزیز دوردانه

اود ( آتش ) و اوت (علف)

نکته : ترکان خراسان به علف اود (Od) و به آتش اوت (Ot) می گویند از آنجا که آتش اولین بار به کمک آتش گرفتن علف های خشک توسط سومئریان التصافی زبان صورت گرفته است این دو کلمه بجای هم نیز نوشته می شوند.

نکته : تصاویر را سایین شیروانلی جنابلاری در چند سال قبل ارسال نموده اند و با تشکر ویژه از ایشان.

واقتیندا اوزالتدیم کؤمک الیمى            من ایله وئرمه دین ال-اله دونیا

نه ییمه لازیمدى واقتى گئچنده          گؤى دن قیزیل اله لعل اله دونیا

یولسوز یوققوشلادا یوردون بیزلرى        کوره ییمده قالدى کندیر ایزلرى

آهین لا قوروتدون گؤى‌دنیزلرى         غمى غم اوستونده شله له دونیا

آجى-یئل اوستومه اسدى کى اسدى  یاغان قار یولومو باغلادى کسدى

گل منه ظولم ائتمه بوقدر بسدى           من کى نه کرمم نه له له دونیا

زلیم خان فیکیردن چکیلیب قاشین      داغ کیمى گؤیلره اوجالیب باشین

او سنین داشین دى بو منین باشیم      نه قدر ایسته سن گل اله دونیا

سوری، جهنم ده بیتن گول ( گل روئیده در جهنم)

شاعر : رحمتلیک عاصم اردبیلی

اشاره : حدود 40 سال پیش در اطراف شهر قزوین در روستایی در دامنه کوه های الموت دانش آموز دختر ساده و پاکی می زیست به نام سوری. داستان از اینجا شروع می شود که سوری علاقمند و عاشق سرباز معلم خود به اسم ایوب می شود. غافل از اینکه او همسر و فرزند دارد.

پس از مدتی معلم به قصد خانه و همسر روستا را ترک می کند. سوری هم که عاشقی دل باخته بود خانه و کاشانه ی خود را رها می کند و به دنبال معشوق خود راهی شهر اردبیل می شود و پس از پرس و جوی زیاد خانه ی عشق خود را می یابد ولی وقتی در را می زند، زن او را می بیند. سوری وقتی خود را فریب خورده می بیند دچار جنون شده و در کوچه پس کوچه های شهر اردبیل آواره می شود.

عاصم اردبیلی شاعر تورک و توانای شهر اردبیل این ماجرا را با عنوان " سورو جهنم ده بیتن گول (سورو، گل روئیده در جهنم) " به نظم می کشد.٫ عشق سوری زمینه ای می شود برای شاعر بسیار توانای اردبیلی استاد عاصم اردبیلی تا شعری بسراید که به واقع  شاهکار است. (این شعر در مجموعه شعر قانلی سحر " سحرگاه خونین " به چاپ رسیده است) دراین پست این شعر را با ترجمه فارسی در نظر گرفته ایم امید که مورد توجه و پسند قرار گیرد.

لینگ دلنلود فایل صوتی

داستان ساری گلین و ماجرای شیخ صنعان

ساری گلینداستان دختر قبچاق مسیحی است که بنا بر یافته های دکتر فخر الدین کیزیر اوغلوProfessorFəxrəddin Kirzıoğlu به وجود آمدناثر تاریخی ساری گلین را در آستانه قرن 20 چنین تصویر میکند

شیخ صنعان از شاگردان عبداقادیر گیلانی برای ترویج اسلام وارد شهر پنک که در قسمت بالای رودخانه پنک قرار داشت میشود و عاشق دختر قبپاق ملک شاه شهر میشود ، پس از کلی دعا و عشق، دختر قبچاق را عاشق خود کرده و مسلمان میکند

اما با مخالفتشاه قبچاق روبرو شده و با 40 مرید خود و دختر مو طلایی به کوه های الله اکبر پناه میبرند و در آنجا توسطسربازان حاکم کشته میشوند ، از این رو این داستان تبدیل به افسانه میشود

کنایات و ضرب المثل های ترکی جوین، حرف ب

گرد آوری شده توسط گروه آغوشگدن قار تکلی

توضیح: مثل های زیر با الفبای عربی ترکی توسط نویسنده وبلاگ فونتیک نگاری شده است

باخ نننه سینه ال قیزنی : (Bakh nanane,Al ghezene) : به اخلاق و هنر مادر نگاه کن دخترش را انخاب

باش باشده قویماق : (Bash bashenda ghoymagh): سر به سر کسی گذاشتن،اذیت کردن کسی

باش چیخارماق : (Bash chokharmagh): سردراوردن از چیزی

باش دن اچماق : (Bashdan achmagh) : کنایه از سرسری گرفتن کاری, سهل انگاری

باش کسیه : (Bash kac): خیلی ظالم است

باش وورماق : (Bash vormagh):سرزدن

باش یوگورتیه : (Bash yogorti) : سرکار می گذارد

 

تیر چاووش : تیر چاووش یا چاوش به ترکی (Çavuş oku) یک نوع تیر هست که به تیر صوت زن نیز مشهور است، این نوع تیر به علت وجود حفره هایی در نوک تیر هنگام پرتاب از خود صدای صوت ایجاد می کند همچنین دارای سرعت بیشتری است، اولین بار این تیر توسط مودو چانیو = مته خان، که از پادشاهان شیونگ نو = هون های آسیایی بود ساخته شده و استفاده گردید، او از این این تیرها به منظور آموزش نیروهای خود استفاده می کرد، یعنی تیر را پرتاب می کرد و از سربازان خود می خواست تا به سمت هدف خواسته شده تیر پرتاب کنند.

ریشه واژه آروات Arvat - Arvad

ریشه واژه آروات Arvat  که برخی به غلط آن را ریشه گرفته از واژه عربی عورت  یعنی شرمگاه و جاهایی که باید پوشیده شود میدانند

در کتاب دیل دنیز  نوشته اسماعیل هادی چنین آمده است

در منابع قدیم این واژه چندان به چشم نمیخورد

در ترکی قدیم " آوورتا" به معنی دایه ، مادر رضاعی( دیوان) آمده است

از سوی دیگر "اوراقوت" به معنی زن( دیوان) آمده است

 

 با سلام. با همت و تلاش اعضای محترم گروه ملایجردی ها در تلگرام مجموعه ی کنایات و ضرب المثل های ترکی جوین که توسط استاد علی اکبر ملایجردی گرد آوری شده بود رو به تکمیل است.

از زحمات بی دریغ تک تک اعضای محترم و گرامی این گروه به ویژه مدیریت آن،استاد علی ملایجردی کمال تشکر را دارم.

توضیح : مثل های زیر با الفبای عربی ترکی توسط نویسنده وبلاگ فونتیک نگاری شده است

کنایات و ضرب المثل های ترکی جوین سری الف

ال - ایاق اتماق : (Alo ayagh atmagh) : عجله کردن

ال اگری : (Al agre) : دزد یا دست کج

اشاره : یک ضزب المثل ترکی می گوید :

دوعانی بیز ائله دیک، قار یاغدی قره داغه :

duanıbiz elədik,qar yağdı qərədağə

یعنی دعا را ما کردیم، برف به کوه قاراداغ بارید. منظور زحمت را ما کشیدیم فایده و سرخوشی را دیگری برد. این مثل را کسی با لحن گلایه آمیز می‌زند که احساس می‌کند نتیجه‌ی زحمت‌هایش را دیگری برده است.

اشاره : گرگ از دیرباز در فرهنگ ترک و آذربایجان نماد تسلیم ناپذیری، قدرت و نامیرایی بوده است. در رمان «رازهای سرزمین من» نوشته دکتر رضا براهنی، گرگ اجنبی کش سبلان به عنوان منجی مردم وارد صحنه می شود. این رمان حکایت تاریخ آذربایجان است از زمان پیروزی فرقه دمکرات تا پیروزی انقلاب اسلامی. بخش های کوتاهی از این رمان را باهم می خوانیم :

ترانه قشنگ ازبکی آدرس دانلود : اینجا