طعم خوش غذاهای آذربایجان: ناهار مهمان ما تبریزی ها باشید

یازار : نگارنده : تبریز قارتال

کشور ما ایران غذاهای حلال خوش طعم زیادی دارد و در هر منطقه با توجه به اقلیم آن، غذاهای متنوع محلی فراوانی تهیه و پخته میشود.

یکی از نقاط کشور که آشپزیها و غذاهای متنوع و لذیذی دارد خطه آذربایجان است که از قدیم الایام دستپخت عالی و معروفی دارند. دعوت می کنم از دسپتخت یکی از شهرهای منطقه آذربایجان یعنی غذاهای کدبانوهای تبریزی هم حتما پچشید.

کشور ما ایران غذاهای حلال خوش طعم زیادی دارد و در هر منطقه با توجه به اقلیم آن، غذاهای متنوع محلی فراوانی تهیه و پخته میشود.

یکی از نقاط کشور که آشپزیها و غذاهای متنوع و لذیذی دارد خطه آذربایجان است که از قدیم الایام دستپخت عالی و معروفی دارند. دعوت می کنم از دسپتخت یکی از شهرهای منطقه آذربایجان یعنی غذاهای کدبانوهای تبریزی هم حتما پچشید

چاغالارین گلین – کورکن، قولچاق اویناماغی

توی اویناماق، یا خونچا خونچا

قایناق شخص : عظمت استوار، ۸۰ یاشیذا، قوچان، سواد سیز.

توپلایان : دوکتور اولکر اوجقار

اٶن سٶز: انسانلارین ایلنمه سینه قوللوق ائدن فلکلورنمونه لرییندن بیری ده تاماشالی اویونلاردیر. تاماشالی اویونلار فولکورون اسکی ژانرلاریندان بیریدیر. خوراسان تورکلرین فلکلور اویونلارا عاید اٶزل ساییلاری ایچیده بیرسی اوشاق(چاغا)  گلین – کورکن، قولچاق توی اویناماغی، یا خونچا خونچا دیر.

قولچاق سٶزجوگونون کٶکو حاقدا اتیمولوژییلری :

1- قولچاق، اصلیده قورچاق دیر و قورماق فعلیندن تٶردیلیب و دوزلمیش و قورولموش آنلانمیندادیر.

2- قولچاغی، قول سٶزونه باغلاییب قولا تاخیلان آراجالارا عاید عمومی بیر آد اولدوغونو سٶیله مکده دیر.

3- آیریجا گونوموزده ایشنن " ائو قورماق"، "چارداق قورماق" و " چادیر قورماق کیمی ایفاده لرده ده بو اٶزل آنلام یاشاماقدادیر قولچاغا گلینجه، قولا تاخیلان بیر اویونجاغین ایفا اوچون حاضیرلاندیغی شبه سیزدیر.

 

قبریم اوسته گلر اولسوز منه بیر ساز گتیرین

حمد و سوره یئرینه شوریله شهناز گتیرین

فاتحه ایسته میرم اوزگه دیلینن بزارام

اوز دیلیمده منه روح اوخشایان آواز گتیرین

    اشتر بمرد از لاغری از بس پـیه بسیار داشت!

    نه در زمین نه در هوا وقت سحر نزدیک شـام!

    این بیت را بنده اولین بار در دهه چهل از مرحوم داییم رحمت لی حاج گلمحمد فرخنده خواه (گریوانلی) شنیده ام. مثل اینکه خودش این بیت را زمانی پیش تر از کسی دیگر شنیده بود و او می گفت که گویندش از ترکان است و وقتی اعتراض کردم که ترک زبانان چطور می توانند هم به فارسی شعر بسرایند که هم چستان «تاپماجا» گونه باشد و هر کس هم نتواند معنی و جواب آن را  بسادگی درک کند! در جوابم گفت : در میان ترک ها شعرائی داریم که : ایز (یوز) سانی فارسجه نین الینی دالده باغلیور! یعنی دست صد تا فارس رو از پشت می بنده! البته فارس زبان های عزیز به دل نگیرید. چون از قدیم گفته اند در مثل مناقشه نیست! و گفت : این مثلی است در میان ما ترک ها وقتی یکی در امری کار کشته باشد، معمولا در مقام مقایسه با شخص دیگر، شخص ثالث می گوید : فلانی آنقدر مثلا در فلان امری کار دان و خبره است که دست فلانی رو از پشت می بندد و باز منظورش اینه که، بقول فارس ها فلانی به گرد پایش هم نمی رسد!

استاد روشن گل افروز - روایت کرم - اصلی خانم

متن آهنگ روایت کرم - اصلی خانم - استاد روشن گل افروز

آدرس دانلود : اینجا

http://www.aparat.com/v/9cUXi

دکتر حسین محمدزاده صدیق

احساس کهتری و ترکی ستیزی

ترکی‌ستیزی و اسلام ستیزی در واقع دو وجه سلبی ایدئولوژی رضا پالانی بود و تنها با شناخت کامل آن دو، تمامت آن شناخته خواهد شد. ترکی ستیزی از روزگاران کهن به عنوان یک «خرده فرهنگ معارضِ» فئودال‌ها و دیوان‌سالاران غیرترک ایرانی، وجود داشت و در مقابل «فرهنگ عام» جلوه می‌کرد. ولی هیچ گاه نتوانست با این فرهنگ یکی شود. فولکلور فارسی، لری، کردی، طبری و گیلکی که مشحون از ترک‌ ستایی و ترک پذیری و ترکانه زیست است، هیچ گاه از این خرده فرهنگ رنگی نپذیرفت. ادبیات کلاسیک فارسی نیز از رودکی تا شهریار در هاله‌ای از «ترکانگی» شکوفا شد.

کار آن وارفته‌ی ملک و نسب،

ذکرت «پور» است و تحقیر عرب.

روزگار او تهی از واردات،

از قبور کهنه می‌جوید برات.

با وطن پیوسته وز خود درگذشت،

دل به رستم بست و از حیدر گذشت

آیا در بین بخشی های خراسان تفاوت گویش و لهجه وجود دارد؟

عیسی قلی پور بخشی بجنورد، غلام رضایی آلما جوقی بخشی قوچان و اولیاقولو یگانه بخشی دره گز و گویش و لهجه هر سه بخشی را از روی ویدیو پیاده و کلمات عینی تلفط آنها نوشته شده است. تفاوت گویش و این سه بخشی بجنورد و قوچان و درگز را چگونه می شود مشخص کرد؟

نمونه اشعار عامیانه ترکی شهرستان درگز

دراین پست نمونه هایی از اشعار اجتماعی، اخلاقی و فورکوریک ترکی خراسانی در شهرستان درگز را درنظر گرفته ایم امیدکه مورد توجه قرار گیرد.

درخراسان بزرگ گاهی به اشعار عامیانه ی خاصی برخورد می کنیم که بیانگر خود جوش بودن آنست. به اینگونه اشعار عامیانه که با زبان محاوره یا گفتاری توسط پدران و مادران برای انتقال به نسل های بعد خوانده می شوند شعر عامیانه یا فولکوریک گفته می شود. از ویژگی های اینگونه اشعار می توان عدم توجه عمیق به مفاهیم و درون مایه شعری، نبودن ارتباط معنایی میان مصراع ها، کوتاه و بلند بودن مصراع ها، بکاربردن کلمات فارسی در اشعار ترکی جهت تنظیم وزن و قافیه و بالعکس و استفاده از کلمات محاوره ای را نام برد. اینگونه اشعار که ممکن است توسط بزرگسالان یا کودکان بدون اراده بر زبان ها جاری شوند از گذشته های دور سینه به سینه نقل شده و به ما رسیده و حال وظیفه ماست که آنها را حفظ و با آموزش به فرزندان خود به آیندگان منتقل کنیم.

 

 

دوتار نوازی محمد خسروی در محضر برادرش استاد تقی خسروی شاعر و نوازنده ترک خراسان متخلص به آرچه.   

 

آدرس دانلود : اینجا

 

ناگهانلر گوزوم دویشدئ    آغ یوزوندا خالا نرگس 

آغاج آستا جانیم چیخدئ، گل باخ بو احوالا نرگس 

 نرگس نرگس جان

(ناگهان دیده ام افتاد به خالی سیاه در صورتی سفید. مانند اینکه مرا زیر چوب انداخته باشند جانم از تن بیرون رفت و بیا حال این حال و احوال مرا ببین نرگس جان)

قارا گوزلر دیوان ایلار      هرکیم گورسا فغان ایلار

کافری مسلمان ایلار گل باخ بو احوالا نرگس 

نرگس نرگس جان

(چشمان سیاهت دیوانه می کند هرکس ببیند اه و فغان راه می اندازد. کافر بادیدن آن چشم ها مسلمان می شود و بیا حال این حال و احوال مرا ببین نرگس جان).

گرچک گولمَجه لی خاطیره : نئجه ابل موندن ایله ی (ایلک: قاباق) ایککی بولداش بجنوردون بیر قالاسیندان (کندیندن) گئدیرلن تبریزه سربازچیلیفا. سربازلیق توکناندان سونرا بولاردان بیری " عبدالعلی " آدینا، بیر نئچه گئن (گٶن) تیزراق گلیر ائز(اٶز) قالاسینا، یولداشینین آتا – آناسی بوندن سوروشارلان : پس هانی بزیم اوغلوموز (سنین یولداشین). عبدالعلی آغا دییر : من قاباقدان گلدیم! یولداشیم دالیدان گلیر. شو واخت دن بویانا، اونون آدی نی قویوب دیلان : عبدالعلی قاباقدان گلان!

 

تشکر دکتر رحمانی فضلی وزیر کشور از مردم بجنورد به زبان ترکی بجنوردی

آلتین قوچانلی : با سلام. دکتر فضلی از ترک های خراسان شمالی. شهرستان شیروان می باشند. همچنین پرفسور آفریده نماینده دو دوره قبل مردم شیروان در مجلس و دکتر عزیزی نماینده مردم و رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس نیز از فرهیختگان ترک شیروان می باشند.

آدرس دانلود تشکر دکتر رحمانی فضلی وزیر کشور از مردم بجنورد به زبان ترکی بجنوردی : اینجا

http://www.aparat.com/v/gCOak

متن آهنگ یالان دونیا با اجرای فوق العاده استاد رضا راشد درتومی آدرس دانلود : اینجا

مربوط به اختتامیه دومین جشنواره بین المللی کارتون و کاریکاتور مجله ی کارتون - خراسان شمالی - بجنورد-۱۳۹۳ می باشد.

یــــــــالان دنیـــا

استاد شهریاردان بو گوزل شعری اوخویون و اندیرین :

سنین بهــره ن یئین کــیم دیــر ؟

کیمینکی سن ؟ ییه ن کیم دیر ؟

سنه دوغـری دئیه ن کــیم دیـر ؟

یـــالان دنیــــــا، یــــــــالان دنیـــا

 

تصویری از " سه نسل بخشی گری تورکان خوراسان "

 

تورکلر خوراسان اؤلکه سینده سکالر چاغیندان باریمیش لار سکایی لر چاغینی داش یازیتیلاریندا بیر آدامین هیکلی ایککی تئللی الینده باردو.

 

حاج قربان سلیمانی از معدود آدم هایی بود که با لباس سنتی و قدیمیش زندگی کرد، در حالی که اغلب بخشی ها با تغییر لباس و آمدن کت و شلوار لباس سنتی خود را فرموش کردند. اما حاج قربان همیشه لباس سنتی ترکان خراسان را برتن داشت و با همان لباس مرحوم شد.

سنت بخش گری معمولا نسل به نسل در خانواده بخشی می چرخد. پسر حاج قربان سلیمانی " علیرضا " هم بخشی و خواننده است و هم نوازنده، نوه او " حیدر " هم خوانده و نوازنده بخشی است همگی حافظ سنت بخشی گری و سنت های قدیمی و دیرین ترکان خراسان.

متن آهنگ سودان گلن سورملی قیز با ترجمه فارسی

سودان گلن سورمه لی قیز یکی از ترانه‌های فلکلوریک آذربایجان است که خوانندگان بسیاری در ایران و دیگر نقاط جهان به اجرای آن پرداخته اند.

سودان گلن سورمه‌لی قیز

چوخ اینجیدیر کوزه سنی 

ائله ناز ایله گلیرسن

آپاریرلار بیزه سنی

بهمن رنجبران : 

در زیر دو بیت شعر از گفته های ججو خان سردار قرن اخیر آورده شده است. از علاقه مندان می خواهیم، با توجه به تاریخ معاصر شمال خراسان، اظهار نظر کرده و بگویند : چرا ججو خان این اشعار را گفته و در آن زمان اوضاع و احوال منطقه شمال خراسان بخصوص درگز چگونه بوده است؟ و چه عواملی باعث شده ججو خان این خواسته ها را مطرح کند؟  

درگزینگ ایگیدی، تورینگ گلینگ یانیمه.

نظمیه بیداد ایتدی، کاری اولدی جانمه.

 

عالم لرنی قیررمن یا یاخللر قانیمه .

خداوند نصرت وئرسه، رواج وئررم اسلامه.

منبع : اینجا