جستاری در ضرب المثل های ترکی قوچان۳.

قایناق:نشریه اترک٬ویژه نامه قوچان شناسی۲.

توپلایان:علیرضا جنتی سراب.

حاضیرلایان:آلتین قوچانلی.

حرف ب :
بلینه ارقمچی (arghamchi- اقرمچی) یتیشمی دئ : طناب به دور کمرش نمی رسد (افراد نوکیسه و تازه سرمایه داری که طناب به دور کمر شان نمی رسد)/

باشیمی دگیرماندا آغارتمام (آغارتموام ٬آغارتمب بن) : موهای سرم را در آسیاب سفید نکردم(گوشزد کردن تجربه شخص به دیگران)/

بیر دفه کسیلن٬ ایکی دفه کسیلمی دئ : یکبار ذبح شده دوباره ذبح نمی گردد (فرد یا افرادی که در راستای پرداخت حق یکبار مورد بازخواست قرار می گیرند)/

بو سئزلر (سؤزلر) فاطمیه تاممان اولمی دئ : این حرف ها برای فاطمه تنبان نخواهد شد (این حرفها دردی را درمان نمی کند)/

ضرب المثل های ترکی قوچان (قوچان تورکلرینین آتالار سؤزو)

بخش دوم. با حرف الف. نشریه اترک. ویژه نامه قوچان شناسی ۲.

توپلایان : علیرضا جنتی سراب.

حاضیرلایان : آلتین قوچانلی./

اشیکینی یئل آچه دئ٬ شمال باغلی دئ (درش را هوا باز می کند و باد می بندد---کسی که هیچ مهمانی وارد خانه اش نمی شود)/

ال الی یو دئ ٬ال دولانئر (توی یئر) اؤزو یویه دئ : دست دست را می شوید و دست هم برمی گردد صورت را می شوید. همیاری انسانها/

ائله قازانه ٬بئله بیر چغندر لازیم دئر : برای چنین دیگی چنین چغندری لازم است (در مورد افراد نابهنجاری که در حوادث و جریانات از پس هم بر می آیند)/

حاضیرلایان : آلتین قوچانلی

 چهارشنبه ۱۰ تیر ۱۳۹۴  ۱۶:۲۲ altin.ghochanli

عنوان مقاله : جستاری در ضرب المثلهای ترکی قوچان

(قوچان تورکلرینین آتالار سؤزی.توپلایان:علیرضا جنتی سراب.

نمونه ضرب المثل های ترکی در روستای ساراب در ۹کیلومتری قوچان. روستای پدری آقای جنتی.

منبع : نشریه اترک.‌ ویژه نامه قوچان شناسی۲ صفحات ۱۳۰الی ۱۳۴.

شروع با حرف الف :

آتی آتین یانینده باغلیی٬ رنگینی کیته رمه سین٬ هنگینی کیته ره ر : (اسب را کنار اسب ببندی٬ اگر رنگش را نگیرد٬ آهنگش را می گیرد/

خسیس آدامین ایکی جیبی باردو٬ ایکی سی ده یئرتیق دئ: آدم خسیس دو تا جیب دارد و هر دویش پاره است./

آیه دی دئ چیخمه کی من بارمن(بارم) : به ماه می گوید طلوع نکن که من هستم/

قصه ای برای یک ضرب المثل ترکی با لهجه بجنورد

علی اکبر سراج اکبری :

 قصه ای کوچک به زبان فارسی برای ضرب المثلی بزرگ به زبان ترکی با لهجه بجنوردی

توضیح : ویرایش عبارات ترکی در داخل پرانتز توسط نویسنده وبلاگ صورت گرفته است

ضرب المثل : اََیَه دُنیانِه دَنَه گِتَرسِن کَکیلی نِنگ خورَیِه رِی دِه

( ایه ر دونیانئ ده نه گئترسئن که کیلی نئنگ خوره یئ رئ دئ)

ترجمه : اگر دنیا را دانه بردارد. خوراک کبک شن و ماسه هست

ضرب المثل ترکی با لهجه بجنورد با تصویر سازی

علی اکبر سراج اکبری:

آلِّنگدَه یازِلَن پوزِلمَس (آلئنگ ده یازئلن پوزول مس)

 ترجمه: پیشانی نوشت تغییر نمی کند

تصویرسازی ادبی : در هشت سالگی پدر و مادرش مردند. دختری بود با قیافه نه چندان زیبا ولی اطلاق صفت زشت هم بی انصافی بود. برادر سیزده ساله اش از او نگهداری می کرد، وقتی دختر به سن دوازده سالگی رسید، تمام سر انگشتانش پینه بسته بود و می شد گفت تمام مدتی را که بیدار بود فرش می بافت.

قوخولوق

ﻧﻪ ﮔﻮﺯﻝ ﺁﺗﺎ ﺳﺘﺎﺭﺧﺎﻥ ﺩﺋﻤﯿﺶ " ﺍﯾﮕﯿﺪ ﺑﯿﺮ ﯾﻮﻝ ﺍﻭﻟﺴﻪ ﻗﻮﺭﺧﺎﻕ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﯿﻦ ﯾﻮﻝ ﺍﻭﻟﺮ " ﺍﺗﺎﻧﯿﻦ ﺑﻮ ﺳﻮﺯﻭ ﺍﯾﻨﺪﯾﺴﻪ ﺑﯿﺰﻩ ﺷﺎﻣﯿﻞ ﺍﻭﻟﻮﺏ. ﯾﺎﺷﺎﻣﯿﻦ ﻧﻘﺪﯾﺮ ﺍﻭﻧﻢ ﻭ ﺍﺭﺯﺷﯽ ﻭﺍﺭ ﮐﯽ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﮔﺌﺮﮎ ﻫﺮﺗﻮﺭ ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻭ ﺍﻫﺎﻧﺘﯽ ﺗﺒﻌﯿﻀﯽ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺋﺪﺳﯿﻦ ﺗﺎ ﺳﺎﺩﺟﻪ ﯾﺎﺷﺎﻣﺎﯾﺎ ﺩﺋﻮﺍﻡ ﺍﺋﺪﺳﯿﻦ؟

خوراسان- گریوان آتالار سٶزو دئرمه لری

1- "کؤر - کؤری تاپیر، سو دا چوقورو"

2- بوتون قوشلارو توتی قالدو هوپ هوپه

3- آج نه یئمز، توخ نه دئمز  

4- آج قارینا آجی آیران.

5- "اوغلاغیم اؤلمه بهار گلیر، قرپوزه ایله خیار گلیر"

6- ایت ائیه سینه گئتمه سه حرام دی

7- آتاسی توردا یاتیر اوغلو کروانسرا دا قیمت ائییر

8- ائششگیم آغ بورنو قارا (برای آدم های لجباز)

داکتر اسدالله محقق :

دانش عوام شاخه یی است از علم مردم شناسی و عبارت است از علم به آداب و رسوم، بازیها و سرگرمیها، قصه ها، افسانه ها، داستانها، ضرب المثل ها، چیستانها ، ترانه ها، سرودها و تصنیف های شادی و غم یک قوم و ملت که زبان به زبان و دهن به دهن از نسلی به نسلی می رسد و جمع آوری و بررسی دقیق انها بسیاری از نکات تاریک و مهم زندگی و معیشت، اخلاق وعادات، عواطف و احساسات و طرز تفکر و اندیشه و اجمالاً خصایث روحی و ملی ان قوم و ملت را آشکار می سازد.  ما اکنون ضرالمثل های اوبیکی را مورد بحث قرارر می دهیم

آتالار سٶزو، آتالار سؤزونده

آتالار سـوزو عاغلئن گوزو

ترجمه : «سخنان پدران (ضرب المثل ها) چشم عقل هستند»

آتالارسٶزو، ائلین گوزو

آتالارسٶزو، بازاردا ساتیلماز

آتالارسٶزو، ساخلا، کونلووو آچار هر واخت.

آتالارسٶزو، قورآنا گیرمه ز، یانیندا گئده ر. 

( آتالارسٶزو، قورآنا گیرمه ز، یانینجا ینلیشیر)

 

یئدی یوخودا دی (در هفت خواب است)

یئدئ بالاخانا گره ی چوره ک یینگ (هفت تا خانه باید نان بخوری .)

یئدی داغ اورتادا  (هفت کوه در وسط (میان))

یئدی ایتینی نن بیر جووالا سالیم (با هفت تا سگ به یک خورجین می کنم که کنایه از تهدید شخص است)

یئدی پاشانینگ یوخوسینی گئرییه (گوریر) (خواب هفت پادشاه را می بیند.)

یئدی قوزینگ ایستین دن سئچئرییه (از روی هفت گردو می پرد.)

آتا اولماق آساندی‏‏، آتالیق ائتمک چتیندیر.: «پدر شدن سهل است‏‏، ولی پدری کردن سخت».

آتا دوغرایب بالایئیر. «پسر دنباله رو پدر می شود».

آتاسئن دونقوز قاپمیش اوغلونو ایلان چالمیش.: «پدرش را خوک گاز گرفته و پسرش را مار نیش زده».

آتاسئنا خئیئری اولمایان، کیمه خئییری اولار؟ : «کسی که به پدرش خوبی نمی کند، به چه کسی خوبی می کند»؟