در داستان آفرینش (یارادیلیش داستانی) در میان ترکان قدیم " آق بانو " زنی است که الهام بخش خدا در آفرینش کاینات و انسان بوده است.

زن اول اوغوز خان از نوری آبی رنگ و با شکافتن تاریکی از آسمان فرود آمد؛ زن دوم او نیز از درون یک درخت زاده شد و هر دوی این زنان موجوداتی فوق بشری بودند.

در میان ترکان یاقوت (یاکوتسک)، "آق اوْغلان " توسط زنی نورانی  که از درون درخت بیرون آمده بود، شیر داده شد.

در سنگ نبشته بیلگه خاقان نیز از خطاب " شما خاتونْ مادرم ، مادر بزرگ هایم، خواهرانم، خاله و عمه هایم ، شهبانو و شاهزادگانم .... " استفاده شده است.

معلمان و دبیران عزیز 

🔻تدریس زبان ترکی در دانشگاهها حاصل 38 سال تلاش و زحمت بی دریغ کوشندگان زبان و فرهنگ ترکی در ایران است. اگر این تلاشها نبود سخنی از زبان ترکی در مدارس و دانشگاهها وجود نداشت و هنوز بسیاری از مقامات هم دوست ندارند این زبان در ایران رسمیت یابد.

🔻اما خواسته ی برحق مردم ترک زبان ایران، اجرای بی کم و کاست اصل 15 قانون اساسی به عنوان میثاق ملی است و زمانی نژاد پرستی  و آریامداری بر جای خود خواهد نشست که همه ی مردم ایران دارای حقوق یکسان مدنی و فرهنگی باشند و برتری نژادی برچیده شود.

🔻امسال به یمن همین تلاشهای خستگی ناپذیر مردم ما، به اجرای اصل 15 نزدیک شده ایم. در این راستا در کتب درسی صفحاتی خالی و سفید گذاشته شده است تا معلمان بنا به توان و علاقه ی خویش به تدریس ادبیات بومی همت بگمارند. تردیدی نیست که این امر بستگی تام به همت و تدبیر دبیران دارد و امید آنکه امسال با تلاش و تدابیر علمی دبیرانمان راه را برای سالهای بعد هموار سازیم. این حقیر کتابی را در باره "تاریخ ادبیات ترکی در زنگان (ادبیات بومی)" آماده کرده ام که مقالات آن همین امسال در نشریات معتبر زنگان چاپ شده و اینک در حال اخذ مجوز نشر است. آنرا در اختیار دبیران و علاقمندان قرار می دهم تا با دستی پُر وارد کلاس شوند.

ترکی زبان آسان !!

بر خلاف ذهنیتی که در جامعه نسبت به زبان ترکی عمداً و سهواً ساخته اند، زبان  ترکی یکی از آسان ترین زبان هاست . آسانی آن هم نه به خاطر کم حجم بودن یا  کم محتوا بودن آن، بلکه بخاطر قانونمند بودن و بی استثنا بودن آنست. تحصیل کردگان و عوام ساده دل، وقتی با یک متن نظم و نثر ترکی روبرو می شوند، قبل از  هر چیزی می گویند : " ای وای خواندن زبان ترکی چقدر سخت است!! " و دیگری  از آن طرف، برای اینکه از قافله عقب نماند و چیزی گفته باشد، می گوید : " آره ترکی واقعاً سخته!!". این افراد که بعداز سالها تحصیل در زبان فارسی، عربی یا  انگلیسی و ... " تحصیل کرده تلقی می شوند، هیچ وقت به خود نمی گویند که : " من سال ها به فارسی خوانده و نوشته ام و اینک بر اساس تمرین و تکرار و عادت زبان های فارسی عربی یا انگلیسی برایم آسان جلوه می کند.

ریشوه ایمام حسینین باشین کسدی :

رشوه باعث شهادت امام حسین (ع) شد.

این مثل ترکی خراسان اثر سوء رشوه را بیان می دارد.

منبع : تمثیل و مثل ترکی خراسانی نوشته اسماعیل سالاریان چاپ 1395

 توضیح : این کتاب حاوی تقریبا 1800 ضرب المثل ترکی خراسانی ایست و توضیحاتی کاملی در مورد هر کدام از مثل ها بفارسی داده شده هست. متن ترکی مثل ها با الفبای عربی و لاتین ترکی آوانگاری شده است. مثل ها به فارسی ترجمه شده توضیحاتی کاملی در مورد استفاده هر کدام از مثل ها بفارسی داده شده هست.

 - کتاب درخواستی شما در سراسر ایران و جهان با پست ارسال می شود. برای این منظور در لینک های زیر پیام بگذارید

salariyan.blogfa.com

 salariyan@yahoo.com

http://salariyan.arzublog.com

 تلفن پیامک و تلگرام : 09159766066

ادبیات مرثیه و نوحه ترکی

نویسنده : مصطفی قلیزاده علیاری

اشاره : ادبیات مرثیه و نوحه به زبان ترکی آزربایجان، سرآمد تمامی ادبیات نوحه مشرق زمین است، اگر امروزه قلب آزربایجان، -تبریز- پایتخت تشیع اسلام نامیده می شود بر حسب اتفاق نیست. چه در سرایش آن توسط شعرا و چه در نوحه خوانی توسط مدّاحان، همواره پیش تاز بوده است.

سابقه سرایش نوحه به زبان ترکی (نه صرفاً ترکی آزربایجانی) به بیش از 5000 سال قبل می رسد. نوحه هایی در سوگ پادشاهان ترکان در حدود 5250 سال پیش، گواهی ست بر این ادعا.

قتیل آتی، دئییرمانچی ائششه یی : مثل اسب عاشورا و الاغ آسیابان.

کاربرد این مثل در مواردی است که از کسی که مظلوم است فقط بهره برداری بی مزد و بی منت بکنند و اصلاً در فکر این نباشند که آن فرد هم خرج زندگی و زن و بچه دارد و باید مزدی به او داده شود.

اسبی را که در روز عاشورا برای استفادة تعزیه خوانان می آورند، هرکسی که برسد از بزرگ و کوچک سوارش می شود و اصلاً کسی به فکر و آب و کاه و جو او نیست.

در آسیاب های قدیمی گاهی یک الاغ نگه می داشتند تا چنانچه کسی بار گندمی در خانه داشت که بخاطر سنگینی و نداشتن حیوان بار بر، نمی توانست آنرا به آسیاب برساند این الاغ را برده و بارش را به آسیاب و آردش را به خانه برساند، این الاغ حیوان هم از جمله حیواناتی بود که مظلوم واقع می شد و هرکس فقط در فکر بردن و آوردن بار خودش بود و کسی در بند و فکر گرسنگی و تشنگی آن حیوان نبود.

منبع : تمثیل و مثل ترکی خراسانی نوشته اسماعیل سالاریان چاپ 1395

ایلانین یار پیزدان (پونه دن) آجیغی گله ر اودا همشه اونا راست گله ر

خوراسان تورکچه سینده : ایلان پئنه ده دن (یارپیزدان) یامانی گلیر یالاغین (یوواسین) آغزینده گورریر : مار از پونه خوشش نمی آید پونه هم جلوب لانه مار می روید. منظور، بعضی وقت ها کارها برعکس می شود. این مثل در صورتی زده می شود که شخصی از کسی بدش بیاید و برخلاف خواسته ی وی شخص منفور چپ و راست بر او نزدیک می شود.

آذربایجان تورکچه سینده : ایلانین یار پیزدان آجیغی گله ر اودا همشه اونا راست گله ر :

آذربایجان تورکجه سینده چوخ ائشیدیلن بیر مثل وار"ایلانین یارپیزدان آجیغی گله ر اودا همشه اونا راست گله ر" بو مثل یانلیشجاسینا فارسجایادا گیریش ائتمیشدیر"مار از پونه بدش میاد در خونش سبز میشه" آنجاق بو یارپیز سوزو اصلینده یاربوزدور(یاربوز ایلان یئیه ن بیر حیوانین آدی دیر،بو مثل دیوان الغات الترک ده بئله گلیب “ یلان یربزدن قَجار، قَنجابَرسا یَربُز اُترو گلُر”

چرایی سکوت روشنفکران تورک در قبال آموزش زبان مادری

اگر چه در گذشته سکوت روشنفکران تورک در قبال آموزش زبان مادری در مدارس سئوال بر انگیز و ابهام آور است ولی به دو دلیل قابل توجیه و قابل اغماض میتواند باشد:

۱- تقابل مدرنیته و سنت در واکنش به تضاد مکتب و اؤشکولا (school)

۲-عدم درک مفهوم جامعه شناسی ملت که در پروسه تاریخی شکل عینی می یابد.

سلام مصاحبه دکتر ولی گریوانی به زبان ترکی با رادیو خراسان شمالی
سلاملار دکتر ولی گریوانی جنابلارین رادیو ده دانیشیقی
سرشماری نفوس و مسکن 1395 باره سینده قولاق آسین لطفن

آدرس دانلود فایل صوتیvlc media player : اینجا

گفت‌وگوی ویژه آناج با فولکلورشناس تبریزی؛مهندس صراف

حجاب در لباس‌های سنتی آذربایجان کامل‌تر از لباس‌های امروزی جامعه ماست/ کجاست دانشگاه فولکلور در ایران؟/ لازمه‌های تبریزِ 2018 و اقداماتی که باید انجام شود.

علیرضا صرافی گفت : آموزه‌هایی که ما از خود جامعه و از پدر و مادر و نسل های پیشین می‌آموزیم درس‌های خاکی‌ای هستند که از مسیر کتاب و مدرسه و دانشگاه به ما نرسیده‌اند، بلکه محل ثبت و ضبط این دروس سینه پیشینیان است.

گروه فرهنگی آناج: فرهنگ هر منطقه، شناسنامه مردمان همان محل می‌باشد که تک تک افراد ناخودآگاه از نیاکان و پدران خود به ارث می‌برند. ایران نیز به لحاظ قدمت تاریخی دارای تنوع آداب و رسوم و عقاید گوناگونی است و به همین دلیل دارای فولکلوری غنی نیز می‌باشد. غنی بودن فرهنگ از هر جنبه در منطقه چند هزار ساله آذربایجان از دیرباز تا کنون به مراتب بیشترین توجهات را به خود اختصاص داده است. این توجهات چه در زمینه معرفی و آشنایی با مبانی و چه در پیشگیری از تحریفات امروزه در بخش های مختلف فولکلور آذربایجان، تلاش زیادی را می‌طلبد.

پایگاه خبری آناج، به منظور بررسی اهمیت فرهنگ بومی منطقه آذربایجان در ایران که اشتراکاتی نیز با فرهنگ تاریخی و مدنی و حتی دینی با آن سوی ارس دارد، گفت‌وگوی صمیمانه خود با «علیرضا صرافی، فولکلور شناس تبریزی» که خود متولی فرهنگ بومی منطقه زیبای آذربایجان می‌باشد و در این راه فعالیت‌های ارزشمندی به جای آورده است را، تقدیم مخاطبان گرامی می‌کند.

  لینک های برخی مقالات در مورد کتاب تمثیل و مثل ترکی خراسانی

- مقدمه ای بر کتاب تمثیل و مثل های ترکی خراسانی بقلم جناب بهبود مرادی ویراستار کتاب در لینک زیر :

http://salariyan.blogfa.com/post-7190.aspx

- مقاله تمثیل و مثل، اسماعیل سالاریانین یئنی اثری بقلم استاد رضا همراز در لینک زیر:

http://salariyan.blogfa.com/post-7331.aspx

- مقاله تمثیل و مثل خوراسان تورکلرینین دگرلی تحفه سی بقلم استاد بهرام اسدی در لینک زیر :

http://salariyan.blogfa.com/post-7344.aspx

- مقاله مؤحتشم بیر کیتاب! خوراسان تورک‌لرینین آتا بابا سؤزلری بقلم محمد رحمانی فر در لینک زیر :

http://salariyan.blogfa.com/post-7357.aspx

- مقاله تمثیل و مثل در نگاهی به ترکی خراسانی(1) نشریه دنیز شماره 93 در لینک زیر :