دانشجویی به استادش گفت : استاد! اگر شما خدا را به من نشان بدهید عبادتش می کنم. و تا وقتی خدا را نبینم، او را عبادت نمی کنم.

استاد به انتهای کلاس رفت. و به آن دانشجو گفت : آیا مرا می بینی؟

دانشجو پاسخ داد : نه استاد! وقتی پشت من به شما باشد، مسلما شما را نمی بینم.

استاد کنار او رفت و نگاهی، به او کرد و گفت :تا وقتی به خدا پشت کرده باشی، هرگز او را نخواهی دید.

در بحبوحه فرا رسیدن سده هشتم هجری که شاهد اوج تکامل فنی غزل در آذربایجان هستیم، طلیعه ظهور غزل ترکی نیز دیده می‌شود. شاعرانی مثل عزالدین حسن اوغلو قاضی برهان‌الدین و نسیمی از پیشاهنگان این حرکت هستند.

عزالدین حسن اوغلو اسفراینی:

اولین غزلی که به زبان ترکی آذربایجانی در دست داریم شعریست با مطلع زیر که متعلق به عیزالدین حسن اوغلو می‌باشد :

"دلم را دلبری ماهرو ربود"

آپاردى کؤنلومو بیر خوش قمر اوز٫ جانفزا دیلبر٫

نه دیلبر!؟ دیلبر-ى شاهید٫ نه شاهید!؟ شاهید-ى سرور.

Apardı könlümü bir xoş qəmər üz, canfəza dilbər

Nə dilbər!? dilbər-i şahid, nə şahid!? şahid-i sərvər

 

سازمان جهانی یونسکو، سال ۲۰۱۶را به نام "خواجه احمد یسَوی" شاعر تورک نامگذاری کرد.

  سازمان جهانی یونسکو زیر نظر سازمان ملل متحد، سال ۲۰۱۶را به نام استاد خواجه " احمد یسَوی " شاعر تورک قزاقستان نامگذاری کرد.

سازمان یونسکو همچنین درخواست کمیسیون ملی تورک مبنی بر گرامی داشت یاد و خاطره خواجه " احمد یسَوی" در ۸۵۰ امین سالگرد درگذشت این شاعر تورک قزاقستان در نقاط مختلف جهان را پذیرفته است.

نویسنده : دکتر محمد رضا کریمی

منبع : قیزیل قلم آذر در آرزوبلاک : اینجا

زمانی که هنوز زبان شناسی پیشرفتی نکرده بود چنین مطرح می‌شد که زبان های امروزی در اول تاریخ و در ازمنه‌ی قدیمی‌تر هجایی بودند. به عبارت دیگر زبان های هجایی، دوران ابتدایی زبانهاست و با پیشرفت و تکوین خود به زبان های التصاقی تکامل پیدا می‌کنند و با کامل‌تر شدن بیشتر به زبان های ترکیبی تبدیل می‌شوند. این نظریه غالب بود تا این که علم نوین ثابت کرد که زبانی که امروزه التصاقی است ده هزار سال سال پیش هم التصاقی بوده و ده هزار سال بعد هم التصاقی خواهد بود. استراکچر و ساختار زبان طوری است که زبان فرم­بندی خود را حتی با گذشت زمان حفظ می‌کند. می‌تواند واژگان گسترده‌تر شود. گرامر ظریف‌تر و دقیق‌تر شود اما از یک استراکچر به استراکچر دیگر تبدیل نمی‌شود.[4]

با طرح این نظر زبانها دسته بندی می‌شوند. زبان ترکی دارای ساختار التصاقی بود، پس در ردیف زبان های التصاقی قرار گرفت. خانواده‌ی زبان‌ها از نو دسته ­بندی گردید. زبان های باستانی اسلاف زبان‌های امروز شناخته شدند. تاریخ زبان ها مورد مداقه‌ی دانشمندان قرار گرفت.

 با پیشرفت بیشتر علم زبان­شناسی، زبان سومری و ایلامی سلف زبان‌های ترکی شناخته شد تا جایی که هومل با 350 واژه‌ی مانده از سومری جملاتی ساخت که هم به زبان سومری بود و هم ترک زبانان آن را به طور کامل می‌فهمیدند. و جالب آن که تمامی دستور زبان سومری در آن رعایت شده بود. این امر دیگر ثابت کرد که زبان سومری، سلف زبان ترکی امروزی است.

دوتار نسبتا جدید شمال خراسان حاج قربان سلیمانی (بخشی قوچان)

مرتضی : من حدود ۵ ساله که دنبال آثار ایشون در مشهد و قوچان می گردم و تونستم تعداد زیادی از آثار ایشون رو پیدا کنم. این ویدئو را از منزل یکی از اهالی روستای علی آباد پیدا کردم. که فکر کنم افراد زیادی ندیده باشند. من خیلی دنبال آثار جشنواره ای داخلی و خارجی ایشون گشتم. مثل موسیقی فجر سال های  ۶۹ .۷۰و ۷۱و ... ولی پیدا نکردم. شاید باید یک آشنا تو آرشیو صدا سیما پیدا کنم. اگه راهی دارید که بتونم اونارو پیدا کنم لطفا پیشنهاد کنید.

آنایوردوم قوچان : سلام مرتضی قارداش اللرین آغریماسون.این اجرای مقام ترکی نوایی از بخشی مرحوم حاج قربان می باشد.در توصیف ذات اقدس الهی و مدح حضرت محمد(ص).مقام نوایی منتسب به امیر علیشیر نوایی می باشد همچنین اشعار این مقام نیز از امیر علیشیر می باشد.خدایشان بیامرزد.

آدرس دانلود : اینجا

 

بایاتی فولکلوریک ترکی خراسان

بیر قورد اؤغلو قوردام من

قوردلارلا هنک اؤلماز

اؤووما دوز گئدیم،

قوردلاردا کلک اؤلماز.

خوراسان تورکچه سینده چالیشمالار 

یازار : پروفسور دوکتور سلطان تولو

چئورن : اسماعیل سالاریان  

خوراسان تورکچه سینده چالیشمالار ایلک دفعه ده پروفسور دورفر باشچی لیغیندا 1969 جو ایلده بیر آراشدیرما گزیسی باشلادی، بونو 1973 جو ایلده یئنی بیر آراشدیرما گزیسی تعقیب ائتدی. بو سفرلرین نتیجه سیتده، ضبط کاست لری توپلامالار اساسیندا، ایلکین، دورفرین خوراسان تورکچه سی آدلی مقاله سی یاینلاندی. بوندان سونرا، ف.بوزقورد، فازسی و سایر، سلطان تولونون خوراسان تورکچه سی نین آغیزلاری اوستونده دوکتور پایان نامه سی یایلدی. 1972 جی ایلده گئدن آراشدیرما گزیسی نده بیر چوخ فولکلوریک ماتریال توپلاندی. بونلار آراسیندا کلات، اسفراین اصلی کرم حکایه سی توپلاندی. ان ماراقلی و اوزون حکایه لردن بیری ده قوچاندان توپلانان شاه اسماعیل متنی دیر.

 

تک درخت آرچه، عنوان درخت ارسی است که در منطقه آرچه و در حدود 30 کیلومتری شهر گرمه قرار داشته و یکی از کهنسال ترین درختان کشور محسوب می‌شود.

 به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از پایگاه خبری گرمه، تک درخت آرچه یکی از قدیمی‌ترین درختان ارس کشور است که در محدوده زمین‌های بایر شهرستان گرمه که مربوط به اراضی ملی است قرار دارد.

 طبق بررسی‌های میدانی در دشت اطراف این درخت، هیچ‌گونه درخت دیگری وجود ندارد. این درخت دارای قطر برابر سینه حدود 213 سانتی‌متر است و سن آن حدود 2100 تا 2300 سال تخمین زده می‌شود.

" حاجی قوربان " 30/10/1386 چاغدا اؤز کؤشنینده باسدیریلدی. آللاه اونا غنی غنی رحمت ائله­ سین.

ائل‎لر آغلاییر :

آشیق دونیاسیندان کؤچدو بیر باخشی

سازی قارا گئـییب تئل‎لر آغلاییر

«خوراسان» تورک‎لرین ماتم چولقادی

باخشی‎لار آغلاییر, ائل‎لر آغلاییر.

یاماجلی دره‎لر, دومانلی داغلار

دورنا گؤز بولاقلار, مئیوه‎لی باغلار

بورونوب کفنه, قالانیب قارلار

چمنلر, چیچکلی چؤل‎لر آغلاییر

بخشی حاج قربان سلیمانی استاد بی همتای دوتار ایران

منبع : برگرفته از روزنامه حیات نو

حاج قربان سلیمانی، استاد مسلم و قدیمی‌ترین «بخشی» و آخرین روایتگر از نسل بخشی‌های بزرگ خراسان بود که نفس گرمی ‌داشت و روح علا‌قمندان به موسیقی را جلا می‌داد. حاج قربان سلیمانی موسیقیدان کشاورز، خواننده و نوازنده دوتار، در روستای علی آباد در شمال قوچان به دنیا آمد. او با اینکه بیش از هشتاد سال سن داشت در مزرعه خود در این روستا به کار مشغول بود و هرگز پایتخت نشین نشد. از آنجا که نوازندگی دوتار در خانواده او موروثی بوده است، او هم از سن ۷ سالگی دوتار را به دست گرفت و نزد پدرش کربلا‌یی رمضان که نخستین استادش بود و از نوازندگان صاحب نام دوتار شمال خراسان به شمار می‌رفت، به یادگیری این ساز پرداخت.

 شعری از شاه  اسماعیل خطایی (اولین پادشاه امپراطوری ترکان صفوی )

دانلود آهنگ این شعر با اجرای حاج قربان سلیمانی : اینجا

 بیر بلادان قاچیبان یوز مین بلایا اوغرادیم

بیر زامان شاد اولمادیم درد و بلایا اوغرادیم

قان یوتوب هر لحظه بیر درد و بلایا اوغرادیم

نئیله ییم ائى دوستان من بی وفایا اوغرادیم

 

باخشی حاجی­ قوربان سلیمانی وفات ایل دٶنومو

خوراسان تورک­لرینین بؤیوک باخشی اوزانی : حاجی قوربان قوچانین علی ­آباد کندینده 1299 ایل ده آنادان اولموش و عؤمور بویو اوردا اکینچیلییه مشغول اولموشدور.

" حاجی قوربان " 30/10/1386 چاغدا اؤز کؤشنینده باسدیریلدی. آللاه اونا غنی غنی رحمت ائله­ سین. 

آدرس دانلود فیلمی از هنرنمایی ایشان : اینجا

پیرامون زبان ترکی خلجی

علی اصغر جمراسی

زبان ترکی خلجی چیست؟

        زبان خلجی­ یکی­ از زبان‌های ­آلتایی و تنها عضو خانواده آرگو (آرغو) از خانواده زبان­ ‌های ترکی است.حسب نظر «پرفسور گرهارد ‌دورفر» زبان شناس شهیر ‌‌آلمانی، زبان­ خلجی در ‌‌تقسیم بندی گروه زبان‌‌های­­‌ آلتایی شاخه ‌ترکی مستقل را تشکیل می‌دهد‌، که قدیمی ‌ترین لهجه زبان ترکی محسوب می‌شود.

در حقیقت خلجی ادامه گویش ترکی باستان آرغو است.(آرغو یا آرگو منطقه ایست میان دو کوه در آسیای میانه، حوالی ایسیک گؤل، دره چو  وتالاس که ترکان باستان در این منطقه می زیسته اند).

خلج‌ها از آسیای میانه به سوی غرب آمدند و یکی از نخستین قبایل ترک بودند که از آمو دریا گذشتند و روانه مناطق غربی شدند. بیشتر در غزنین افغانستان و استان مرکزی ایران سکنی گزیدند.

دانلود آهنگ ترکی خراسان امین مختاری: اینجا

    قدرتمندترین سلاح ملت آزربایجان و ترک‌ها زبان مادری‌شان است

    قدرتمندترین سلاح ترکان، قدرت زبان ترکی و پشتوانه ی آن می باشد، زبانی که با استفاده آن ملت ترک زبان علاوه بر پی بردن به قدرت آن و بدین طریق پی بردن به دروغ ها و تظلمات حکومت ها می تواند زمینه اتحاد ۳۵ میلیون ترک در ایران را با ترک های دنیا فراهم سازد به عنوان مثال با مقایسه گویش های مختلف ترکی با ریشه آن به یک اتحاد بزرگ در زبان ترکی دست می یابیم :

    - یکسان بودن ریشه در ترکی قدیم خراسانی، آذربایجانی، استانبولی، ترکمنی، تاتاری، قزاقی، ازبکی، اویغوری، یاقوتی …

    uhun uzun uzın uzın uzin ozın uzyn uzun uzun uzun

    – قانونمندی آن ، که زبان ترکی آذربایجانی با داشتن تنها ۱ فعل بی قاعده با قاعده ترین زبان دنیا محسوب می گردد