آیا وجود فرهنگستان زبان ترکی ضروری است؟

دکتر م. کریمی

    زبان ترکی دارای قدمت بالایی در سرزمینهای ایران امروزی است. حکومتها و مدنیت بزرگی در تاریخ چون گوتتی ها، هورری ها، آراتتی ها، مانناها و مادها دارای ریشه های استوار در سرزمین ایران بوده اند و تمرکز بیشتر این تمدنها آذربایجان بوده است. امروز آثار فراوانی از این تمدن ها در حوضه های تاریخی، موزه های ایران و جهان موجود است. همین اشیا اندکی که در داخل کشورمان مانده است نشان می دهد که تمدنی عالی با هنر و ادبیاتی غنی از سده های دور و دراز  در این سرزمین وجود داشته است. هنوز ستونها و دیوارهای ماننا در استان ما موجود است؛ هنور آقار اورارتوها در استان ما سرافراز و استوار ایستاده است. در ادبیات و فرهنگ مردم نیز آثار گرانقدر اجداد ما در حرکت و ماندگاری است. بر خلاف کسانی که فکر می کنند زبان ترکی با سلجوقیان به ایران آمده است – بکذریم از افراد بی دانشی که مغولان؟! را آورنده ی ز بان ترکی به ایران می دانند! – قدمت زبان ترکی به سده های پیشتر برمی گردد. کتابهای فراوانی در اوایل ظهور ایلام در ایران به زبان ترکی نوشته شده اند که امروز هنوز در موزه ها و کتابخانه های رسمی کشورمان نگهداری می شوند. ترجمه ی فرمان امیرالمؤمنین علی (ع) به والی آذربایجان که در قرن پنجم به ترکی ترجمه شده است و امروز در موزه ی چهلستون اصفهان موجود است. یکی از صدها نمونه از این دست است. کتاب عالیقدر "مقدمه الادب" در اواخر قرن پنحم از جاراله زمخشری به سه زبان عربی فارسی و ترکی که برای آموزش زبان عربی برای فارسی زبانان و ترکی زبانان نوشته شده و قرنها در ایران در مکتبخانه ها تدریس می شده است و دهها نسخه ی خطی این اثر در جای جای ایران عزیزمان موجود است. و می توان دهها اثر جاودانه ای را شمرد که هنوز مورد غفلت عمدی قرار گرفته اند.

الماس دریاى نور یکى از جواهراتى که نادرشاه با خود از هند آورد. در رقابت هاى پس از مرگ نادرشاه الماس دریاى نور به دست آقا محمد خان قاجار افتاد. این الماس و بقیه جواهرات تا امروز پشتوانه پول ایران است

ترکی یکی از زبانهای بین المللی یونسکو

یونسکو پیشنهاد ایران مبنی بر ثبت زبان فارسی، بعنوان زبان بین والمللی رسمی را رد کرده و به ایران پیشنهاد داده شد که، بجای تلاش برای بین المللی کردن زبان فارسی، زبان بین والمللی ترکی را که از زبان اکثریت ایرانیان و زبان بومی اکثر استانهای ایران و کشورهای همسایه آن میباشد را به رسمیت بشناسد.

💢این درحالیست که زبان ترکی، توسط یونسکو بعنوان زبان بین والمللی، رسمی شناخته شده است.

💢پیش ازاین سید محمدرضا دربندی، معاون امور بین الملل بنیاد سعدی، از ارائه پیشنهاد ثبت زبان فارسی، بعنوان هشتمین زبان بین والمللی در یونسکو در جریان سفر "ایرینا بوکووا"  مدیرکل یونسکو به ایران خبر داده و گفت : این پیشنهاد را پیگیری خواهیم کرد.

این ادعا که ایران تمدن عظیمی داشته یک دروغ بزرگ است/ تخت جمشید را رومی‌ها ساخته‌اند

♨️یک نفر هم به صف معترضان به تاریخ سازی و جعل و تحریف تاریخ به نفع کوروش و خاخامنشیان اضافه شد.

💢احتمالا از امروز به ایشون هم انگ بیسوادی، نادانی و ایران ستیزی خواهند زد.

💢ملکیان می‌گوید (اینجا) :  یکی از بزرگترین دروغهایی که ما به تاریخ گفته‌ایم این است که ما فرهنگ و تمدن عظیمی داشته‌ایم.

💢آخه عزیز من فرهنگ وتمدن مدرک می‌خواهد، اگر یونانی‌ها یک کتاب از افلاطون نداشتند، یک کتاب از ارسطو و یا … نداشتند بنای پانتئن رانیز نداشتند، معماری‌های عظیم را نداشتند و بعد می‌گفتند که ما یونانیها فرهنگی داشتیم که نمی‌دانید چه عظمتی داشت و آب از لب و دهان همة ما هم راه می‌افتاد، ما انصافاً به آنها نمی‌گفتیم هر چیزی مدرک می‌خواهد؟

محسن رنانی . استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان و پژوهشگر حوزه توسعه

قتلِ زبانِ مادری و تخریب توسعه در ایران

ما در طول هفتاد سال گذشته فرزندان نزدیک به نیمی از جمعیت کشور، یعنی اقوام غیرفارسی زبان کشورمان، را مجبور کرده‌ایم که از سال اول دبستان زبان فارسی بیاموزند و به زبان فارسی آموزش ببینند. فاز صفر توسعه در هر کشوری در دوران کودکی، در دبستان و پیش دبستان،‌ شکل می‌گیرد. هر چه ما برای آینده کشورمان می خواهیم، باید بذر آن را در این سنین بکاریم. ما با تحمیل آموزش زبان فارسی به کودکانی که زبان مادری‌شان فارسی نیست، آنان را با یک توقف چند ساله در حساس‌ترین سالهای عمر در فرایند اجتماعی شدنشان روبه رو می‌کنیم.

در باب فراکسیون نمایندگان ترک مجلس

سید حیدر بیات

ته مانده‌ای از طعم انجمنهای ایالتی و ولایتی مشروطه در مذاق انسان ترک معاصر این گوشه از جهان مزمزه میشود. همه چیز در مرزهای ابهام قرار دارد. حتی واژه صریح ترک، وقتی درمیان مناسبات سیاسی بسیار سخت این سالهای مملکت، در تیتر رسانه های رسمی دلبری میکند، صراحت خود را از دست میدهد،  تقلیل می یابد،  منقبض می شود اما این قبض برای کسانی که با ترکیب جنجالی «قبض و بسط» آشنایی دارند، بسته به نگاه آنان به ترکها، می تواند امیدبخش یا بیمناک باشد.

*

بعد از طرح تشکیل این فراکسیون و سپس تشکیل آن، رسانه‌های چندی خواستار مصاحبه بودند و دوستانی به صورت خصوصی نظرم را جویا می‌شدند که امکان ‍پاسخ به همه‌ی آنان برایم فراهم نبود. لذا بر آن شدم نکات چندی را که به نظرم میرسد بنویسم:

ﺁﯼ ﭼﯿﻠﻠﻪ، ﭼﯿﻠﻠﻪ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ

ﻋﺰﯾﺰ ﺩﻭﺳﺘﻼﺭ , ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪ ﺳﯽ ﺃﻟﯽ ﻗﻮﻻﻏﯿﻨﺪﺍ ﺍﺋﻞ ﺑﯿﻠﯿﻤﯿﻨﻪ , ﻗﻮﻧﺎﻕ گلیب. ﺍﺋﻠﺪﻩ ﺍﻭﻻﻥ ،ﺳﯿﻨﻪ ﺩﻓﺘﺮﻟﺮﺩﻩ ﻗﺎﻻﻥ ، ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪ ﺳﯿﻨﻪ ﮔﺆﺭﻩ، ﺳﺆﺯ ﺻﻮﺣﺒﺖ ﻭ ﮔﺆﺯﻝ ﺷﮑﯿﻠﻠﺮﯾﺰﯼ ﺑﯿﺰﯾﻤﻠﻪ ﭘﺎﯾﻼﺷﺴﺎﻧﯿﺰ، ﭼﻮﺥ ﺳﺌﻮﯾﻨﺮﯾﮏ .

ﺁﯼ ﭼﯿﻠﻠﻪ، ﭼﯿﻠﻠﻪ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ

ﺁﺗﯿﻦ ﻗﺎﻣﭽﯿﻼ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ .

ﺑﯿﺮ ﮔﻠﺪﯾﻦ ﺩﺍﻧﯿﺸﻤﺎﺩﯾﻖ،

ﻗﻠﺒﯿﻢ ﺁﭼﯿﻼ ﻗﺎﺭﺩﺍﺵ

ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ، ﺍﯾﻠﯿﻦ ﺍﻥ ﺍﻭﺯﻭﻥ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ ﺩﯾﺮ . ﺑﻮ ﮔﺌﺠﻪ، ﮔﻮﻧﺶ ﺍﯾﻠﯽﻧﯿﻦ ﺩﯼ ﺁﯾﯽﻧﯿﻦ ﺑﺎﺷﻼﻧﻘﯿﻨﺞ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ، ﺁﺫﺭ ﺁﯾﯽﻧﯿﻦ ﺳﻮﻥ ﮔﺌﺠﻪﺳﯽ ﻭ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﺑﺎﯾﺮﺍﻣﯿﻨﺎ 3 ﺁﯼ ﻗﺎﻟﻤﯿﺶ ﺑﯿﺮ ﮔﺌﺠﻪﺩﯾﺮ .ﭘﺎﯾﯿﺰﯾﻦ ﺳﻮﻥ ﮔﻮﻧﻮﻧﺪﻩ، ﺻﺎﺑﺎﺣﺪﺍﻥ ﻗﺎﺭﺍ ﻗﯿﺶ ﻗﺎﭘﯿﻨﯽ ﮐﺴﯿﺮ . ﺑﺆﯾﻮﮎ ﭼﯿﻠﻠﻪﮔﯿﺮﯾﺮ، ﺑﺆﯾﻮﮎ ﭼﯿﻠﻠﻪ 40 ﮔﻮﻥ ﺳﻮﺭَﺭ . ﺍﻭﻧﻮﻥ ﺩﺍﻟﯿﺴﯽ ﮐﯿﭽﯿﮏ ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﻠﺮ .ﭼﯿﻠﻠﻪ ﮔﺌﺠﻪﺳﯿﻨﺪﻩ ﺑﻮﺗﻮﻥ ﻋﺎﺋﻠﻪ، ﻗﻮﻫﻮﻡ، ﺩﻭﺳﺖ - ﺁﺷﻨﺎ، ﺻﻤﯿﻤﯿﺘﻠﻪ ﺑﯿﺮ ﯾﺌﺮﻩ  ﯾﯿﻐﯿﺸﯿﺐ ﺍﯾﻠﯿﻦ ﺍﻥ ﺍﻭﺯﻭﻥ ﮔﺌﺠﻪﺳﯿﻨﯿﻦ ﺩﺋﯿﻪ - ﮔﻮﻟﻪ، ﺑﺌﻠﯿﻨﯽ ﺳﯿﻨﺪﯾﺮﺍﺭﻻﺭ .

چیلله، قاری، قار، قارپیز، قیش

استاد ناصر منظوری

چلّه (چیلله )

 وقتی گفته می شود "یایین چیلله سی"(چلّه تابستان)، (تداعی کننده ی کشیدگی نهایی کمان به هنگام انداختن تیر) یعنی نهایت و اوج کشیدگی تابستان که چهل و پنج روز رفته از تابستان است.

قیشین چیلله سی (چلّه ی زمستان) نیز به معنای کشیدگی نهایی سرما است که دو تا است یکی چهل روزه (بؤیوک چیلله) یکی بیست روزه (کیچیک چیلله). یعنی زمستان دوبار به اوج می رسد.

چیلله گئجه (شب دارای کشیدگی نهایی) وقتی گفته می شود "چیلله گئجه سی" (شب چلّه) در واقع یعنی نهایت کشیدگی شب. ولی تحت تأثیر تفسیرهای رایج به معنای شروع چلّه ی زمستان تلقی می شود که البته اینگونه نیست.

اینکه چرا "چیلله" یا "چِلّه" که معنای "زه کمان" و "محل نشستن ته تیر در کمان" و مآلا مفهوم نهایت کشیدگی را در مورد "بلندترین شب"، "شدت تابستان" و "شدت زمستان" است

نظامی به تُرک بودن خود افتخار می کند

دکتر حسن راشدی :

نظامی در دیوانش در اثر " هفت پیکر " و دیگر آثارش به تُرک بودن خود افتخار می کند. در ترک بودن وی و پدرش شکی باقی نمی ماند :

گفت: من تُرک نازنین اندام                            از پدر تُرکتاز دارم نام

گفتم : از همدمی و هم کیشی                      نامها را بهم بود خویشی

تُرکتاز است نامت، این عجب است                  تُرکتازی مرا همین لقب است

خیز تا تُرک وار در تازیم                                هندوان را در آتش اندازیم (2)