خوراسان ﺗورکلرین دیل و کولتورلری

زبان و فرهنگ ترکان خراسان

انتخابات ۷ اسفند ۹۴ مجلس و خبرگان چه پیامی داشت ؟

+0 به یه ن
انتخابات ۷ اسفند ۹۴ مجلس شورای اسلامی و خبرگان چه پیامی داشت ؟

حسن راشدی:  ۱۱ اسفند ۱۳۹۴

انتخابات روز جمعه هفتم اسفند ۱۳۹۴ پیامی را به مسئولین کشور و به کل مردم ایران داد که:  " هیچکدام از تلاشها برای جهت دادن رای مردم به طرف خاص که مورد نظر عده ای باشد نتیجه بخش نیست !"

 واقعیت دیگر کشور ، کثیرالمله،چند زبانی و چند فرهنگی بودن ایران است که تلاش می شود با نادیده گرفته شدن این حقیقت ملموس ، حقوق زبانی و فرهنگی غیر فارس زبانان ، بخصوص ترکانی که اکثریت نسبی جمعیت ایران را تشکیل می دهند نادیده گرفته شود و از ایران کثیرالمله ، ایران تک زبان و تک فرهنگ ساخته شود . اما آنچه که امروز نمی توان آنرا کتمان کرد و نیاز جامعه برای ایران آزاد و آباد هم آنرا طلب می کند به رسمیت شناخته شدن این حق خدادادی و تحصیل و تدریس به زبان ترکی و دیگر زبانهای زنده و پویا در مدارس و دانشگاه ها به نسبت کثرت جمعیت  آنها در کشور است ، چرا که این نیاز و خواسته چیزی نیست که صدای رسای آنرا دولمتردان و مسئولین کشور نشنیده باشند هر چند که رادیو و تلویزیون و دیگر رسانه های کشوری حاضر نیستند این صداها را منعکس کنند ، اما صدای این خواسته های به حق با توسعه شبکه های اجتماعی آنچنان بلند و گویا است که تلاش جهت نشنیدن آن تلاشی بی فایده بوده و شبیه به نادیده گرفتن فضای قبل از انتخابات تهران و نتیجه این انتخابات بعد از هفت اسفند ۹۴ است !


آردینی اوخو

لغات ترکی در فارسی و محققان بی‌صلاحیت

+0 به یه ن

لغات ترکی در فارسی و محققان بی‌صلاحیت

دکتر  سید حیدر بیات

  دو سال پیش دانشجویان دانشگاه قم از بنده دعوت کرده‌ بودند که در مورد فرهنگ و فولکلور آذربایجان سخنرانی کنم. به اقتضای مقام، در سخن گفتن از فولکور ترکی و تاثیر پذیری شیخ اجل سعدی شیرازی از فولکلور ترکی و آوردن نمونه‌هایی از دیوان لغات الترک و گلستان سعدی و تطبیق آن دو متن، کار به جاهای باریکی کشید و اگر دانشجویان ترک و کرد متفقا همرایی و همراهی نمی‌کردند احتمالا کتک مفصلی از جانب دانشجویان فارسی زبان میخوردم. چیزی که دانشجویان فارس را ناراحت کرده بود، انتقاد از    فرهنگ‌نویسان معاصر و در راس آنها مرحوم دکتر معین بود. به نظر ما امثال دکتر معین صلاحیت فرهنگ‌نویسی ندارند، چرا که زبان فارسی چنان با ترکی به هم آمیخته است که هیچ ترکی ندانی حق نوشتن فرهنگ فارسی را ندارد. ناگفته پیداست که فرهنگ‌هایی در حد فرهنگ معین باید نیاز یک دانشجو را در زمینه‌ کتابهای متعارف ادبی و تاریخی برآرد. اما مع الاسف اینگونه نیست. اینروزها که تاریخ عالم آرای عباسی را ورق میزدم دوباره به یاد آن حرف و حدیث‌ها افتادم و اینبار با اعتماد بیشتری حرف خود را  تکرار می‌کنم. تاریخ عالم آرای عباسی یکی از امهات کتب تاریخی دوره صفویه است و چه بسا خواننده عادی نیز از خواندن آن لذت ببرد. لیکن بحث اینجاست که با کمک کدام فرهنگ فارسی میتوان به سراغ مطالعه این متن رفت؟



آردینی اوخو

طنزانتخاباتی مشهدی؛

+0 به یه ن

طنزانتخاباتی مشهدی؛

_ مُگُم آبجی جان هَمی اِنتخابات چیکار رَفت....آقاتا رای اوُرد.....؟

_ آقای ما از هَمو اَوَلَم دِلِش نِماخاست بِره مِجلِس... بِنده خُدا مُگُفت مِجلِس بو مِده مو دوست نِدِرُم....!! هی بهش تِکلیف کِردَن....!

_حالا چند تا رای آوُردِگ...؟

_ شیش تا رای آبجی ....!

 _ شما که هَم خودِتا هشت نِفَرِن چیطو شیش تا رای اُوُردِه...؟

 _ خُب مِدِنی آبجی جان... شُما که اَز خودی... مُو با هَمی دُختَر بُزُرگُم رای نِدادِم بِهِش....! دُختَرُم بِره ایکه باباش جاهاز دُرُست دَرمون بِهِش نِداد مُویَم راستش تِرسیدُم رای بُدُم بِهِش... گُفتُم واز مِره مِجلِس هَوا وَرِش مِدِره شِلوارِش دوتا مِره سَر پیری هَوو می یِرِه سَرُم.....!



آردینی اوخو

یادی از بازی های کودکانه قدیم ترکی

+0 به یه ن


آردینی اوخو

مصاحبه با صدیق در مورد کتاب حاجی بکتاش ولی و متون بکتاشیه

+0 به یه ن

مصاحبه با صدیق در مورد کتاب حاجی بکتاش ولی و متون بکتاشیه

به بهانه انتشار کتاب «حاجی بکتاش ولی و متون بکتاشیه»

مصاحبه کننده: سید احسان شکرخدا

استاد دکتر ح. م. صدیق که نزدیک به نیم قرن در زبان‌شناسی و ادبیات ترکی تحقیق کرده‌اند و بیش از یکصد عنوان کتاب در زمینه ترکی‌پژوهی از ایشان چاپ شده است. وی مترجم آثار مهمی مانند «دیوان لغات الترک» اثر شیخ محمود کاشغری و مصحح «سنگلاخ» اثر میرزا مهدی‌خان استرآبادی و مؤلف فرهنگ تشریحی ترکی به فارسی هستند. اخیراً کتاب «حاجی بکتاش ولی و متون بکتاشیه» از آثار ایشان توسط نشر ادیان دانشگاه ادیان و مذاهب قم منتشر شده است. به همین مناسبت مصاحبه‌ای با ایشان ترتیب داده‌ایم که در زیر می‌خوانید:



آردینی اوخو

تاریخ زبان ترکی - 6

+0 به یه ن

تاریخ زبان ترکی - 6

منبع: م. کریمی، تاریخ تحولات زبان ترکی آذری، زنگان، 1376.

ناگفته نماند در حالی که اندیشمندانی چون اوپر، هومل و... براین نظریات پای می‌فشردند دیگر اندیشمندان فنلاندی، دانمارکی و مجاری با این نظریات مخالفت می‌کردند.درهمین زمان زبانهای یافثی به زبانهای قفقازی مطابقت داده شده و نظریات همسویی ارائه می‌گردید. دراین دوره ماّر سعی می‌کرد زبان سومری را از زبانهای یافث قلمداد کند.تااینکه درسالهای 31932 دانشمندی به نام Hilaire de Baren ton ضمن پرداختن به زبانهای ترکی، ریشه‌ی همه‌ی این زبانها را سومری دانست و این بار اکثریت زبانشناسان براساس تازه‌ترین یافته‌های علم جوان زبانشناسی این نظریه را پذیرفتند.



آردینی اوخو

کلیات زبان ترکی

+0 به یه ن

کلیات زبان ترکی

مقدمه : زبان اولین وسیله ارتباطی انسانهاست،که وظیفه اصلی آن برقراری ارتباط کلامی است. اما وظیفه فرعی دیگری را نیز بردوش می کشد که بعضا مهمتراز وظیفه اول می باشد و آن تشکیل یکی از پایه های هویت ملی و شخصیت فرهنگی اقوام بشری است. در هر زبانی معمولا یک زبان مادر وجود دارد که شاخه هایی به نام لهجه از آن انشعاب یافته است. یادگیری زبان مادری برهمه گویندگان آن زبان فرض مسلم می باشد. چرا که بدون آن پایه های هویت و شخصیت فرهنگی افراد و به تبع آن جامعه به طور ناقص شکل می گیرد. دراین پست کلیات زبان ترکی مورد تحقیق و بررسی قرار داده ایم، امید است مورد استفاده قرارگیرد.



آردینی اوخو

بحث زبان در قرآن

+0 به یه ن

بحث زبان در قرآن

 حجت الاسلام داوودی-قم

  اِنَّ فی خَلقِ السَّموَاتِ و الاَرض و اِختِلافِ اَلسِنَتِکُم لایَاتٍ لِلعَالِمین.

 همانا در خلقت آسمانها و زمین و در اختلاف وگوناگونی زبانهای شما هر آینه نشانه ها یی است برای دانشمندان.

 اما در زمینه زبان ...  در کشورهایی مثل چین با 5 و سوئیس با سه زبان رسمی و ... چندین زبان، زبان رسمی می باشد. و حتی در کشوری مثل هلند اگر 10 خانواده غیر هلندی که تابعیت آن کشور را دارا هستند به آموزش و پرورش نامه ای بنویسند مبنی بر فراهم نمودن زمینه تحصیل در زبان مادری فرزندانشان، دولت موظف به فراهم سازی این زمینه است. حال ما که ندای ام القرایی جهان اسلام را سر می دهیم به قرآن بیشتر عمل می کنیم یا کشوری مثل هلند.



آردینی اوخو

تاریخ زبان ترکی - 5

+0 به یه ن

تاریخ زبان ترکی - 5

منبع: م. کریمی، تاریخ تحولات زبان ترکی آذری، زنگان، 1376.

بر خلاف زبانشناسی که با انشعاب خانواده‌ی زبانهای اورال آلتایی به دو گروه مختلف مخالف بوده‌اند اینک بررسی‌های گسترده‌ای پیرامون زبانهای ترک، مغول و تونگور آغاز شده، حتی زمینه‌ای برای زبانهای مستقل آلتایی فراهم آمده است. H.Winklerدر مخالفت با منظومه زبانهای فین اوقور و ساموید بر این اندیشه است که زبان مانچو بین این زبانها از یکسو و زبان ژاپنی از سوی دیگر نقش پلی را ایفا کرده است. البته این نظریه با استقبال خوبی روبرو شده و زبان تونگوزی همچنان در گروه زبانهای مغولی و ترکی شناخته شده است.



آردینی اوخو

گفتگو در مورد " زبان مادری" و " روز جهانی زبان مادری"

+0 به یه ن


دکتر حسن عشایری : 
باورهای درونی انسان با زبان مادری پردازش می شود

 پروفسور دکتر حسن عشایری متولد ۳ فروردین ۱۳۲۰ در تبریز ، عصب‌شناس و روان‌شناس عصبی  و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانش‌آموخته دانشگاه فرایبورگ آلمان  است. او در مصاحبه ای با اصغر زارع کهنمویی خبرنگار و روزنامه نگار در مورد " زبان مادری"  و " روز جهانی زبان مادری"  نظریات علمی خودرا چنین بیان می کند:


آردینی اوخو

تُرک تحقیر شده یا تُرک سرفراز تاریخ ! (1)

+0 به یه ن

حسن راشدی : اول بهمن 1394

از زمان به حاکمیت رسیدن رضاخان که با کودتای نظامی صورت گرفت و عملا به حکومت قاجاریان پایان داده شد، تبلیغ بر علیه ترک و ترکان شروع و هر سال شدت بیشتری گرفت ؛ در اصل با سقوط دولت قاجار به حاکمیت مستمر و هزار ساله ترکان بر ایران خاتمه داده شد .

سقوط دولت قاجار به دست قزاق بیسوادی که از تیمارگری اسب به رضاخان میرپنج تبدیل شده بود  و اکنون سودای حکمرانی بر کل ایران را داشت باید به شکلی افکار عمومی جامعه آنروز را هم قانع میکرد. طبیعی است برای نیل به این هدف در درجه اول نالایق نشان  دادن سلطان ساقط شده و دیگر اعضاء خاندان قاجار باید مقدمه ای باشد برای تغییر حکومت؛ در مرحله بعد تغییر حافظه تاریخی مردم از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا مردم ایران چه تُرک و فارس و دیگر میلیّت ها حاکمیت قدرتمند و هزار ساله ترکان بر ایران را در حافظه تاریخی خود داشتند و اگر سلطان و حاکمی هم در اداره کشور نالایق و ضعیف بود فرد دیگری از همان خاندان و سلاله ترُک اداره کشور را بر دست میگرفت و این تسلسل حاکمیت در طول 1000 سال از زمان سلاطین غزنوی، سلجوقی، خوارزمشاهی گرفته تا صفوی ، افشار و قاجار ادامه داشت.



آردینی اوخو

آیا می دانید واژه گمرگ چیست؟

+0 به یه ن

آیا می دانید واژه گمرگ چیست؟

در دوره حکومت امپراطوری سلجوقیان ترک که قسمت عظیمی از آسیا، اروپا و آفریقا را در بر می گرفت. دستور تاسیس قراولخانه های مرزی و بین راهی داده شد که از خروج منابع و محصولات ملی به کشورها و شهرهای دیگر به صورت بی رویه ورود کالاهای غیر ضروری جلوگیری و کنترل گردیده و عوارضی نیز پرداخت گردد، که معنی آن در ترکی یعنی اجازه نمی دهیم : قویموروق : گویموروک.



آردینی اوخو

به زبان مادری ترکی افتخار و یاد بگیریم

+0 به یه ن

به زبان مادری ترکی افتخار و یاد بگیریم

مقایسه مختصر زبان رسمی فارسی با زبان مادری ترکی ترک های ایران

جایی که دانشمندان محقق اروپایی در باره آن می گویند ترکی یک شاهکار و معجزه است و از هر ریشه کلمه آن می توان 100 کلمه جدید ساخت کاری که با پردازنده کامپیوتر هم غیرممکن است :

یئمیشین (میوه ) ساپاغینی قوپار : دم میوه را بکن

یئمیشین قاباغینی سوی : پوست میوه را بکن.

نویوغین باشینی کس : سرو مرغ را بکن

یئری قاز : زمین را بکن

توکو یول : مو را بکن.



آردینی اوخو

اوف آنا دیلیم!

+0 به یه ن

اوف آنا دیلیم!

گؤر نه قدر قریبسن کی

سنی بیراخیب باشقا دیله یازیرلار

اؤزگه دیله آزیرلار!

 

اوف آنا دیلیم!

اوف!!! گؤر نه قدر قریبسن کی

سنله دیل آچیب

سندن قاچیرلار!

 

آه آنا دیلیم!

ائی واه!!! سنی سئومه ینلره عار اولسون!



آردینی اوخو

کلمات متشابه

+0 به یه ن
کلمات متشابه : کلماتی هستند که در تلفظ و نوشتن یکی هستند اما معنی متفاوت دارند .

اما باید توجه داشت که اکثر کلمات متشابهی که در اینجا آورده شده دارای مصدر متفاوت هستند و این نشان از غنای زبان ترکی دارد و این کلمات فقط در نوشتار به خط عربی چنین شکل ظاهری یکسان هستند و به یک شکل نوشته می شوند ولی تلفظ این کلمات باهم دیگر متفاوت است. اگر از خط لاتین استفاده شود چنین شباهتیی پیش نمی آمد. ما منکر خط عربی نیستم اما خط عربی برای نوشتن کلمات زبات ترکی گویا کم میاورد و بایستی برای این موارد در این خط چاره اندیشی کرد. مثال:

اوزوم : انگور----اسم جامد است
اوزوم : صورتم----مشتق -- اوز(صورت)+وم = صورتم
اوزوم : شنا کنم---- مشتق از مصدر اوزماق

اونونیم : سوزله ر کی یازمالارینان اوخومالاری بیردی اما نه دئمه کلری  بیر ده ییر

اورنک : مانند



آردینی اوخو