پیام مدیر کل یونسکو به مناسبت روز جهانی زبان مادری ۲۰۱۶/

موضوع روز جهانی زبان مادری امسال ( سال ۲۰۱۶) بر کیفیت آموزش، زبان آموزش و نتایج یادگیری تاکید دارد. هدف از این انتخاب در واقع تاکید براهمیت زبان مادری در بالا بردن کیفیت تحصیل و تنوع زبانی به منظور دست یابی به اهداف چشم انداز توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ می باشد.

تاریخ زبان ترکی - 5

منبع: م. کریمی، تاریخ تحولات زبان ترکی آذری، زنگان، 1376.

بر خلاف زبانشناسی که با انشعاب خانواده‌ی زبانهای اورال آلتایی به دو گروه مختلف مخالف بوده‌اند اینک بررسی‌های گسترده‌ای پیرامون زبانهای ترک، مغول و تونگور آغاز شده، حتی زمینه‌ای برای زبانهای مستقل آلتایی فراهم آمده است. H.Winklerدر مخالفت با منظومه زبانهای فین اوقور و ساموید بر این اندیشه است که زبان مانچو بین این زبانها از یکسو و زبان ژاپنی از سوی دیگر نقش پلی را ایفا کرده است. البته این نظریه با استقبال خوبی روبرو شده و زبان تونگوزی همچنان در گروه زبانهای مغولی و ترکی شناخته شده است.

مغولی یا ترکی؟

در سال های اخیر ادعاهای کذبی از طرف برخی ناسیونالیست های افراطی و محققان مغرض شنیده می شود مبنی بر اینکه ترک های آذربایجان و ترکیه و عراق و بطور کلی خاورمیانه در قرون اخیر وارد منطقه شده اند! وحتی ادعاهایی وجود دارد مبنی براینکه ترک های آذربایجان پیش از ورود مغولها به ایران به زبان آذری باستان که لهجه ای از فارسی بوده تکلم می کردند و پس از حمله مغولها زبان مغولها بالاجبار به مردم تحمیل شده است.

سوال اساسی این است که چرا مغولها زبان ترکی را به مردم تحمیل کرده اند نه زبان مغولی را؟؟؟! زیرا با توجه به جدول زبان ها می بینیم که زبان مغولی شاخه ای جدا از شاخه ترکی در زبان های آلتاییک است و نمی توان ادعا کرد که زبان مغولی زبانی ترکی است.

بالاجا صبیر

یازان : ائلچی بئ

(سالاملار سالاریان جانابلاری. (بالاجا صبیر )آدلی یازینی قویدوم وبلاگیزا آنا دیلی موناسبتینه ممکونسه لوطفا وبلاگدا یایین چوخ ساق اول)

صبر علی کند عایله سینده دوغولموش اوشاقلار کیمین کد کوءشن آرا طبیعت قوینوندا بویا باشاچاتمیشدی؛ دیزی گیر توتاندان قویون قوزو اوتاریب هردن آناسینین لایلای لارین دینلمه اوچون شیلتاقلیقی توتوب اونا یالوار ائلیردی کی آی آنا قادان آلیم داها بایاتیلارین اوخویوب بویومو اوخشامیرسان هااااا ؛

روز دوم اسفند روز زبان مادری مبارک باد

دوستان عزیز لطفا در حفظ و نگه داری زبان مادیمان ترکی و فرهنگ گذشتگانمان کوشا باشیم.

 طبق تعریف سازمان یونسکو فرد با سواد کسی است که بتواند بزبان مادری خود خوب حرف بزند، آنرا خوب بخواند و خوب نیز بنویسد. حال نوبت ماست که فکر کنیم که آیا ما باسوادیم ؟ یا بی سواد.؟

 سید جمال الدین اسدآبادی متفکر و مبارز بزرگ مشرق زمین چنین گفته است: هر ملتی که زبان مادری خود را فراموش کند تاریخ خود را گم کرده است و عظمت خویش را از دست داده است و برای همیشه در بندگی و اسارت باقی خواهد ماند.

دوم اسفند روز زبان مادری

 سازمان یونسکو در تاریخ ۲۱ فوریه سال ۱۹۹۹ کنفرانسی برگزار نمود و این روز را به عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاری نمود. این موضوع به علت اهمیت زبان مادری و خطر نابودی بسیاری از زبانها در جهان مورد توجه یونسکو قرار گرفت گرچه این روز از تقویم رسمی کشور ما حذف گردیده است

کشور ما از کشورهای کثیر المله می باشد که از اقوام و ملت های گوناگونی تشکیل شده است  اکثریت مردم کشور ما به زبانی غیر از زبان رسمی یعنی فارسی صحبت می کنند  از این حیث نمی توان هیچ قوم یا ملتی در ایران  را اکثریت  (به معنی بیشتر از نصف جمعیت کشور)خواند

چند تفاوت زبان تورکی لهجه خوراسانی با لهجه های دیگر

  زبان تورکی خوراسانی نام گونه ای از زبان‌های ترکی است که بیشتر در استان خراسان بزرگ تکلم می گردد. ترک زبانان خراسان، بیشتر در مناطق شمال خراسان بزرگ : بجنورد، شیروان، قوچاق، درگز، کلات و اسفراین و شمال سبزوار و نیشابور، سرولایت و خور و جوین و مشکان و روستاهای اطراف سکونت دارند. اگر تکلم کنندگان اوغوز، ازبک را هم بحساب بیاوریم، محدوده این زبان تا جنوب ازبکستان گسترش می یابد. در این مقاله "تفاوت زبان تورکی خوراسانی با لهجه های دیگر"  با در نظر گرفتن لهجه اکثریت ارائه شده است.

آنا دیل قونوسو ایله کاریکاتور فئستیوالی

تهران‌ین صنعتی شریف بیلیم‌یوردونون (دانشگاهی‌نین) ایران تانیما و ایران گزمه اوجاغی‌نین گیریشم (ابتکار) ایله آنا دیل قونوسوندا (موضوع سوندا) کاریکاتور فئستیوالی کئچیریله‌جک.

فئستیوالا قاتیلماق بوتون بیلیم‌یوردولارین اؤیرنجی‌لری (دانشجولاری) اوچون آزاد دیر.

بو فئستیوالا قاتیلماق ایسته‌ینلر٬ ایسفند آیی‌نین ۳-دک اؤز اثرلرین بو اوجاغین دفترینه و یا بو ایمیل آدرسینه گؤندره بیلرلر:

IranShenasi.Sharif@gmail.com

شعری برای واژه سازی در زبان ترکی

" اق " پسوندیست در ترکی، به سفید هم آق می گوییم

رودخانه را اگر ایرماق،     چشمه را ولی بولاق می گوییم

ما به مرداب گلى باتلاق،       کوچکش را باتاق مى گوییم

آدمی اگر چپی باشد سولچو،  چپ دست را ولی سولاق

شخص گیج و نادان را مایماق، دست و پا چلفت را سالاق

کام دلبر خامه گون را قایماق،  گونه را ولی یاناق می گوییم

یکسان نبودن روش های نگارش تورکی خراسانی

از دیر باز برای نگارش زبان تورکی خوراسانی همانند دیگر لهجه ها از الفبای عربی استفاده شده و می شود و خوانندگان آنها نیز تورک هستند.

 متأسفانه به خاطر عدم آموزش رسمی زبان تورکی خوراسانی، این زبان دارای الفبا و آئین نگارش و دستور (گرامر) مصوب و مدون نیست. همین امر باعث شده است که عده ای به تقلید از ادبیات کشورهای تورک روشی را پیش گیرند و عده ای هم به اجتهاد خود آئینی برگزینند و حتی عده ای نیز با بکاری بردن روش های من در آوردی و با علائم اعراب گذاری ابجدی و یا یا استفاده از الفبای انگلیسی و لاتین و یطور ناقص برای نمایش تلفظ صحیح کلمات تورکی اقدام به نگارش زبان تورکی خوراسانی نمایند. بطوریکه هرکسی در نگارش متن تورکی راه خود را پیش می گیرد و این باعث پراکندگی شده و سر در گمی خواننده را بدنبال دارد.

الله- الله دئین، قاضی لر،         قاضی لر دئین، شاه منم.

قارشو گلین، سجده قیلین.    قاضی لر دئین، شاه منم.

 

اوچماقدا توتی قوشویام،    آغیر لشکر ار باشی یام،

من صوفی لر یولداشی یام، قاضی لر دئین، شاه منم.

 

نه یئرده اکیرسن بیته رم،  خاندا چاغیرسان یئته رم،

صوفی لرالین توتارام،       قاضی لر دئین، شاه منم

(شاعر : شاه اسماعیل ختائی)

یئمه لی لر، دورد بولومه بولونور

 یئمه لی لر آراسیندا اَن دوغروسو (یعنی ویتامین و انرژی باخیمیندان ) او یئمه لی کامیل ساییلار کی بو دورد / دئرد/4 بولومنن اوندا اولسون. دونیا یئمک بیلن لری آراسیندا بیزیم (چوربا,شوربا = آبگوشت) پیتی یانیندا تره وز و دوغ اولاندا اَن یاخشی و اَن ویتامین لی و انرژیلی یئمک ساییلیر .

آسان اوخوماق یوللاری

۱- اینترنت ده آختاریش بؤلومون‌ده تورکجه سؤزلری یازیب آختارین آسانلیقلا تورک دیل‌لی سایتلارا وئبلاگ لارا ال تاپا بیلرسینیز

 (اوخومالی، یازیلار، تورکی، آتالار، آناباجیلار، قارداشلار، آنادیلی، تورک دیلی  و دیگر تورکجه سؤزلر)  

۲- قازئت لر(مجلات)، چاپ اولوب یاییلان(نشر) یازیلار و کیتابلاری ساتیجیلاردان آلیب یا پی دی اف(pdf) شکیل‌ده اینترنت‌دن آلا بیلرسینیز.

۳- جیب تلفونو  ساوجیق(اس ام اس ) و یا ایمیل لرینیزی آنا دیلی تورکجه‌سین‌ده یازیب و آلا بیلرسینیز

۴- تلویزیون لاردا یازیلار سیزه چوخ یاردیمجی اولار: بجنورد اترک تی وی شبکه سینده آیدیلیق، ایشیق گئجه، اورمیه نین آذربایجان تی وی سی، تبریز ین سهند تی وی سی، اردبیل ین  ساوالان تی وی سی و زنگان ین ایشراق تی وی لرینه باش وورابیلرسینیز

ترک های خراسان : ترکی خراسانی غالباً در شمال استان خراسان بزرگ، ناحیه مرزی کشور ترکمنستان و قسمتی از نواحی مرکزی خراسان کاربرد دارد.

محدوه پراکندگی ترک های خراسان از طرف غرب به شرق از آزاد شهر، رامیان، مینودشت، علی آباد شروع می شود و در خراسان بزرگ تا مرز افغانستان ادامه دارد و از شمال به جنوب از مرز تورکمنستان شروع و در استان های خراسان تاسبزوار و کناره های استان سمنان ادامه می یابد.

مهمترین مناطق ترک نشین در خراسان عبارتند از : بجنورد، شیروان، فاروج، قوچان، درگز، کلات، اسفراین، سبزوار، نیشابور، سرولایت، جوین، جغتای، نقاب و روستاهای تابعه، … و ترکان مهاجراز نقاط دیگر که در مشهد (اعم از خراسانی، آذربایجانی) ساکن هستند.

تاریخ زبان ترکی / 4

آثار علمی کاسترن در این زمینه شایان توجه فراوان است. او به حل مرز بین زبانهای فین اویقورتلاش کرده و موفقیتهایی به دست آورده است.

نخستین اثر کاسترن در این مورد تز دکترای او بوده است که بحث خود را روی ضمایر متمرکز ساخته است هدف اصلی اش دراین اثر، اثبات وجود خویشاوندی مشخص در میان پیوندهای ضمیری زبانهای مختلف در خانواده‌ی زبانی بوده است. هر چند که عده‌ای از زبانشناسان تلاشهای دامنه داری در این زمینه به کار برده و به نتایجی نیز رسیده‌اند اما به نظر ما نزدیکی صرف ضمایر در زبانها نمی‌تواند دلیلی بر منشاء واحد زبانها باشد، چرا که امروز شاهدیم ضمایر ترکی حتی در زبانهای هند و اروپایی نفوذ کرده و جزو آن زبانها گشته است.