گفتگو و تبادل نظر در باره خط و زبان نوشتاری یکسان بین ترکان خراسان

زبان و ادبیات ترکان خراسان, [۱۱.۰۱.۱۸ ۱۸:۵۰]

https://t.me/xorasanturk

[Forwarded from اسماعیل سالاریان]

صحبت از خط قدیمی شد چند روز پیش با دکتری از ترکان قوچان که تخصص زبان شناسی دارد در مورد خط ، زبان و ادبیات و لهجه های ترکی خراسان مشاوره داشتم. ایشان سخت مخالف خط فوتونیک کنونی اعم از الفبای عربی و لاتین ترکان آذربایجان ایران و .... بودند و دلیلش عدم توانایی خواندن متون ترکی چند قرن گذشته توسط نسل های بعدی بود. نظر دوستان تورک در این مورد چیست؟

راه‌حل اساسی و بنیادی در تغییرات اجتماعی است

یک دانشجوی افغان می‌گفت زمان تحصیلم در سوئیس با یکی از استادان دانشگاهمان رفتیم کافه نزدیک دانشگاه تا قهوه بخوریم. حرف از حکومت و اوضاع بد افغانستان شد و علت‌های عقب‌افتادگی مردم، که استادم حرف جالبی زد و همواره توی ذهنم نقش بست.
استادم گفت: فکر نکن برای کشورها قرعه‌کشی کرده‌اند و مردم سوئیس به خاطر شانس خوب، این حکومت گیرشان آمده و مردم افغانستان بد شانس بودند و به این روز افتادند، بلکه به قول افلاطون هر ملتی لیاقت همان حکومتی را دارد که بر او حاکم است، زیرا مردم به‌طور معمول حکومتی که سزاوارش هستند را خودشان با افکار و اعتقادشان می‌سازند. مردم سرزمین‌های مختلف برای به‌دست آوردن آنچه که می‌خواهند زحمت می‌کشند و انقلاب به ر‌اه می‌اندازند، مردم سوئیس به‌طور حتم حق‌شان داشتن حکومتی اینچنین هست و افغان‌ها هم لیاقت‌شان بیشتر از اینکه دارند، نیست.

کانال تلگرام زبان و ادبیات ترکان خراسان

🌹♨️کانال تلگرام زبان و ادبیات ترکان خراسان♨️🌹

🌹برای حمایت و پشتیبانی از فرهنگ و اصالتمون تورکی ; 🌹

1_با فرزندانمون تورکی صحبت کنیم 🌹

2_اسامی تورکی برای انها برگزینیم 🌹

3_اسامی مغازه ها و.....خود را تورکی انتخاب کنیم🌹

4_کتاب های چاپ شده تورکی رو بخریم و مطالعه کنیم 🌹

5_کانال های تورکی در فضای مجازی رو دنبال کنیم🌹

6_در مساجد و هیاتمون از مداحان تورکی حمایت کنیم🌹

7_در مراسمات شادیمون از خواننده های تورک دعوت کنیم 🌹

8_ازبرنامه های تورکی در صدا و سیما حمایت کنیم و به انها زنگ بزنیم و پیام بفرستیم 🌹

اینها قدم های ساده ولی کاربردی درزمینه زنده نگهداشتن زبان مادریمان است 🌹

اصیلترین قومیت درکره زمین و درمیان بشریت تورک هاهستند🌹

حال این پرچم به دست ماست. مامی توانیم با رعایت نکات مذکور این پرچم رو با سربلندی انتقالش دهیم به نسل های بعدی.

 به کانال زبان و ادبیات ترکی خراسانی به پیوندید🌹

 https://t.me/xorasanturk

مثل ترکی : ائششک سودن گلنجه قدر دویمک

Eşek Sudan Gelinceye Kadar Dövmek

تا زمانی که خر از آب بیاد، کسی را کتک زدن ؛ این ضرب المثل قدیمی زمانی استفاده می شود که کسی را به شدت مورد ضرب و شتم قرار دهند. مثلا در فارسی میگیم تا می‌خوره کسی رو زدن!!!

این عکس هم این ضرب المثل را به صورت طنز بیان کرده و می‌گوید : مژده به کسانی که کتک می‌خورند! خر از آب برگشت.

منبع : کتاب تمثیل و مثل ترکی خراسان

از ملمعات ترکی- فارسی مولانا

اشاره : حضرت مولانا اشعار بدیع و زیبای زیر را با آمیختن زبان های فارسی و ترکی خراسانی سروده و بدین‌ وسیله مهارت و استادی خود را در هر دو زبان به نمایش گذاشته است.

دانی که من به عالم یالقیز سنی سئور من

چون در بَرَم نیایی اندر غمت اؤلر من

من یار با وفایم بر من جفا قیلورسان

گر تو مرا نخواهی من خود سنی دیلر من

روی چو ماه داری من شاد دل از آنم

از آن شکر لبانت بیر اؤپکینگ دیلر من

تو همچو شیر مستی دانی قانیم ایچرسن

من چون سگان کویت دنبال تو گزر من

فرمای غمزه ات را تا خون من بریزد

ورنی سنینگ الینگدن من یارغی غا بارار من

هر دم به خشم گویی بارغیل منیم قاتیمدان

من روی سخت کرده نزدیک تو دورا رمن

روزی نشست خواهم یالقیز سنینگ یانیندا

هم سن چاخیر ایچرسن هم من قوپوز چالارمن

آن شب که خفته باشی مست و خراب شاما،

نوشین لبت به دندان قې‌یې - قې‌یې دادار من،

مثل ترکی : هورن ایته یئمک بئرمزلن :

به سگی که پارس کند غذا نمی دهند. این مثل برای افراد بی آبرو و بد دهان بکار می رود و اینکه انسان عاقل هیچگاه با اینگونه افراد نباید دهان به دهان شود و سر بسر آنان بگذارد هر چند آنها مشگل ساز شوند.

(منبع : تمثیل و مثل ترکی خراسانی)

 

   کاوه

نیمتاج خانم سلماسی

ایرانیان که فرّ کیان آرزو کنند

باید نخست کاوه خود جستجو کنند

مردی بزرگ باید و عزمی بزرگ تر

تا حل مشکلات به نیروی او کنند

ایوانِ پی شکسته مرمت نمی شود

صد بار اگر به ظاهر وی رنگ و رو کنند

مثل ترکی : ایت هورر کاروان کئچر :
سگ پارس می دهد اما کاروان عبور کرده و به راهش ادامه می دهد. چون سگی که پارس دهد گاز نمی و یا پاچه نمی گیرد. منظور از این مثل جواب ابلهان و فحاشان سکوت است.

(منبع : کتاب تمثیل و مثل ترکی خراسانی)

قاضی و ییر مردی فقیر

در "کانادا" پیرمردی را به خاطر دزدیدن نان به دادگاه احضار

کردند. پیرمرد به اشتباهش اعتراف کرد و کار خودش را اینگونه توجیه کرد:

خیلی گرسنه بودم و نزدیک بود بمیرم.

قاضی گفت:

تو خودت می‌دانی که دزد هستی و من ده دلار تو را جریمه می کنم و  میدانم که توانایی پرداخت آنرا نداری،به همین خاطر من جای تو جریمه را پرداخت میکنم.

در آن لحظه همه سکوت کرده بودند و دیدند که قاضی ده دلار از جیب خود در آورد و درخواست کرد تا به خزانه بابت حکم پیرمرد پرداخت شود. سپس ایستاد و به حاضرین در جلسه گفت:

همهٔ شما محکوم هستید و باید هر کدام ده دلار جریمه پرداخت کنید، چون شما در شهری زندگی می کنید که فقیر مجبور می‌شود تکه ای نان دزدی کند!

در آن جلسه دادگاه ۴٨٠ دلار جمع شد و قاضی آنرا به پیر مرد بخشید!-

چیلله آخشامی نییه قارپیز کسیرلر؟

روایته گؤره چوخ- چوخ بوندان قدیملرده ساوالان داغی اته یینده یئرلشن ، ساری قایا آدیندا بؤیوک بیر کند واریمیش.

بو کنده توپلاشان بیر نئچه طایفا همیشه بیر-بیرلری ایله مهربان،چوخدا صمیمی یاشارمیشلار. یوخاری قولولار ائلیندن اولان

یاشار خان آدیندا بیرگنج ایگید داییما زور دئیه نلری ازیب،یوخسوللارین آرخاسیندا دایانار،یای –یازی،پاییز قیشی،آت چاپیب،اووچولوقلا مشغول اولارمیش. پاییزین سون گونلرینده،یاشار خان یولداشلاری ایله بیر گه شکارا چیخیرلار

بو آندا اونلارین قاباغینی آغ پالتارلی-قارا گؤزلو قورخونج بیرگؤرکم آلیر، ایگیدلره ده بئله دئییر:

بوندان سورا بو یئرلره آیاق باسمایین،چونکی داغ-دره نی،چؤل-تپه نی،قارا-شاختایا بورویوب، بوتون کند اهلینی ایسه سویوقدان اؤلدوره جه یم.

پاییز گئدیر قیش گلیر، چیلله گلیر خوش گلیر
بو گون بازارا گئدمه، گئدن جیبی بوش گلیر

ترجمه : پاییز می رود زمستان می آید، چیلله می آد خوش می آید، امروز به بازار نروید، هر کس برود با جیب خالی بر می گردد.